استرس در نوجوانان با توجه به اين كه از نظر رواني و جسمي در حال گذار هستند، مي‌تواند بسيار آسيب زا باشد. نوجواني سن تغييرات است، به علاوه در اين سنين به دلايل مختلفي همچون مشكلات مربوط به درس و يا فعاليت‌هاي اجتماعي و خانوادگي و هرگونه موقعيت جديدي، طبيعي است كه دچار استرس و اضطراب بشوند. اغلب نوجوانان درونگرا هستند و ممكن است والدين آن‌ها متوجه استرس‌هاي دروني‌شان نشوند.

در اين مواقع بهتر است والدين با اطلاع از علائم و نشانه‌هاي استرس در نوجوانان، به دنبال راهكاري براي از بين بردن استرس و اضطراب فرزندشان باشند. در ادامه علت ايجاد استرس در نوجوانان و راهكارهايي براي درمان و كنترل آن اشاره كرده‌ايم. 

براي دريافت مشاوره در زمينه استرس در نوجوانان مي توانيد در هر زمان از روز براي مشاوره با برترين متخصصان در مركز مشاوره روانشناسي ذهن نو از طريق شماره  02191002360 و يا از طريق تلفن ثابت با شماره 9099070354 تماس بگيريد.

منبع: استرس در نوجوانان

علت استرس در نوجوانان

استرس در تمامي سنين به سراغ انسان مي‌آيد، اما دوره نوجواني به دليل تغييرات بسياري كه فرد با آن‌ها روبه‌رو است، يكي از پراسترس‌ترين دوره‌هاي زندگي مي‌باشد. استرس‌هايي كه در پي عوامل فردي و محيطي ايجاد مي‌گردد.

مهم‌ترين موضوعي كه در استرس در نوجوان حائز اهميت است، توجه به اين نكته است كه چه عاملي باعث ايجاد استرس و اضطراب در او مي‌شود. در واقع شناسايي منشا استرس در نوجوانان مي‌تواند در كنترل آن كمك كننده باشد. در ادامه به مهم‌ترين دلايل و علت ايجاد استرس در نوجوانان اشاره كرده‌ايم :

• استرس ناشي از شرايط تحصيلي
• اضطراب ناشي از زندگي اجتماعي
• استرس ناشي از شرايط مالي
• رويدادهاي ناگوار در زندگي
• روابط احساسي و عاشقانه
• فشار محيط و هم‌سن‌ و سالان
• استرس ناشي از تغييرات جسماني در سنين نوجواني
• تغييرات جديد و جدي در زندگي
• استرس ناشي از شرايط خانواده
• رقابت كردن با خواهر و برادر
• پايين بودن عزت نفس
• رقابت‌هاي ناسالم با هم سن و سالان و دوستان
• ضعف در مديريت زمان

نشانه هاي استرس در نوجوانان

گاه نوجوانان افرادي برونگرا هستند و پيرامون احساس و استرس‌هاي روزانه خود با پدر و مادرشان صحبت مي‌كنند. گاهي هم نوجوانان درونگرا بوده و داراي استرس‌هاي دروني هستند. در هر دو حالت استرس در نوجوانان داراي علائم و نشانه‌هايي است كه در ادامه به آن‌ها اشاره كرده‌ايم :

⭕علائم احساسي و عاطفي

نوجواني كه از نظر احساسي و عاطفي تحت فشار است و داراي استرس مي‌باشد، اغلب علائم زير بروز مي‌دهد:

• ناراحتي و احساس غم و اندوه مداوم
• افسرده به نظر رسيدن
• گوشه‌گير و كج خلق
• عصباني بودن بي مورد
• بي حال و نااميد
• داراي رفتارهاي عجيب و غريب

⭕علائم جسماني

استرس در نوجوانان داراي نشانه‌هاي جسماني و فيزيكي نيز مي‌باشد و جسم آن‌ها را نيز تحت تاثير قرار مي‌دهد. از علائم جسماني استرس در نوجوان مي‌توان به موارد زير اشاره كرد :

• خستگي مداوم
• سر درد
• شانه درد
• يبوست
• تهوع
• سرگيجه
• تپش قلب
• كم اشتهايي
• كاهش و يا افزايش وزن
• حملات پانيك
• تنفس سريع

⭕نشانه هاي رفتاري استرس در نوجوانان

استرس داشتن در سنين نوجواني، باعث تغييراتي در رفتار فرد نيز مي‌شود. از علائم رفتاري استرس در نوجوانان مي‌توان به موارد زير اشاره كرد :

• تغيير در عادات خواب (خواب زياد يا خواب كم)
• تغيير در عادات غذا خوردن (پرخوري و يا كم اشتهايي)
• عادات عصبي مثل ناخن جويدن
• عدم تمايل به انجام فعاليت‌هاي لذت بخش
• تمابل به الكل يا مواد مخدر
• داشتن رفتارهاي تهاجمي

⭕نشانه هاي شناختي

از نشانه‌هاي شناختي استرس در نوجوان كه كمتر مورد توجه خانواده‌ها قرار مي‌گيريد نيز بايد توجه كرد. خانواده‌ها با برقراري ارتباطي سالم با نوجوان خود مي‌توانند به راحتي اين شرايط را مديريت نمايند.

• تاثير بر روي حافظه
• فراموشي انجام كارها
• رفتارهاي غيرمنطقي

راه هاي كنترل و درمان استرس در نوجوانان

استرس با دلايل مختلفي در نوجوانان ايجاد مي‌گردد، اما درمان آن نيز با راهكارهاي بسياري امكان‌پذير است. در ادامه به مهم‌ترين راه‌هايي كه سبب كنترل استرس در نوجوانان مي‌شود، اشاره كرده‌ايم.

◀خواب كافي و با كيفيت

افراد در سنين نوجواني با چالش‌هاي بسياري همچون درس خواندن، داشتن فعاليت‌هاي اجتماعي و خانوادگي مواجه هستند. اين دلايل مي‌توانند سبب شود آن‌ها شب‌ها دير بخوابند و صبح‌ها نيز زود بيدار شوند و نتوانند خواب كافي داشته باشند.

خواب كم باعث ايجاد اختلال در عملكرد مغز مي‌شود. عملكرد ضعيف مغز نيز موجب بروز استرس و اضطراب مي‌گردد. بنابراين از مهم‌ترين عواملي كه مي‌تواند باعث كاهش استرس شود، داشتن خواب كافي و البته با كيفيت است. بهتر است نوجوان براي داشتن تمركز و عدم خستگي در طي روز، حداقل در طول شب حدود 8 ساعت بخوابند.

◀داشتن فعاليت جسمي

فعاليت‌هاي جسمي و ورزش كردن، باعث كاهش استرس در سنين مختلف، به ويژه سنين نوجواني مي‌شود. بهتر است نوجوانان روزانه نيم ساعت را به ورزش كردن اختصاص دهند.

ورزش كردن و فعاليت جسمي، حتي مي‌تواند يك پياده روي كوتاه باشد. به عنوان مثال نوجوانان مي‌توانند مسير مدرسه تا خانه را به جاي استفاده از وسايل نقليه، پياده‌روي كنند.

◀داشتن تغذيه و رژيم غذايي سالم

از ديگر مواردي كه در جهت كاهش و درمان استرس در نوجوان كاربرد دارد، تغذيه و رژيم غذايي سالم مي‌باشد. توصيه مي‌شود نوجوانان به جاي مصرف غذاهاي آماده و فست فودها و يا تنقلات از ميوه، سبزي، لبنيات و غذاهاي حاوي پروتئين استفاده كنند.

البته لازم است اشاره كنيم كه توصيه ما استفاده از يك رژيم غذايي متعادل است و بهتر است نوجوانان پرخوري نكنند. استفاده از مواد غذايي مثل توت، شكلات تلخ، شير و گوشت بوقلمون مي‌تواند در كاهش استرس در نوجوانان موثر باشد.

◀حمايت والدين از نوجوان

نوجواني سنين تغيير و تحول است و ممكن است آن‌ها در برابر موضوعات مختلف، نتوانند آنطور كه بايد تصميم گيري كنند و با تنش و استرس مواجه شوند.

در اين زمان، حمايت والدين از فرزند نوجوانشان مي‌تواند زمينه كاهش استرس را براي او فراهم كند. لازم است والدين همواره به ياد داشته باشند كه سرزنش، تحقير و تنبيه نوجوانان شرايط را هم براي آن‌ها و هم براي فرزندشان سخت‌تر خواهد كرد. بنابراين لازم است همواره حمايتگر و پشتيبان فرزند خود باشند.

◀تمركز بر نقاط مثبت

معمولا استرس در نوجوانان سبب مي‌شود، آن‌ها بر روي آنچه كه ندارند و يا نقاط ضعفشان است، تمركز كنند. ايجاد نگرش مثبت و تمركز بر روي نقاط مثبت مي‌تواند به نوجوان كمك كند، استرس كم‌تري را متحمل گردد.

به عنوان والدين مي‌توانيد به فرزندتان راه‌هاي تقويت اعتماد به نفس را بياموزيد، تا او در مواجه با سختي‌هاي زندگي بتواند با تكيه بر نقاط قوت خود، تصميم‌گيري درست داشته باشد و از استرس‌هايش بكاهد.

پيامدهاي استرس در نوجوان

به طور كلي تاثير استرس در نوجوان بر مغز اوست. از آنجايي كه نوجوانان در اين سنين تغييرات زيادي را از لحاظ جسماني تجربه مي‌كنند و همچنين برخي از تغييرات جبران ناپذير هستند؛ به همين دليل استرس مي‌تواند تاثيرات بسيار بدي بر سلامت نوجوانان داشته باشد. از طرفي هورمون هايي كه در حين استرس در بدن نوجوان ترشح مي‌شوند؛ سيستم ايمني بدن را تضعيف كرده و باعث تاثير بر بخش هاي ديگر بدن مي‌شود.

بي خوابي، كمبود اشتها، ريزش مو، اختلال در فشار خون و ضربان قلب و… همگي از عوارض استرس در اين دوران هستند. دوران بلوغ استرس و اضطراب زيادي را براي نوجوانان به همراه مي‌آورد؛ از طرفي عوامل محيطي نيز تشديد كننده اين استرس هستند؛ به همين دليل افراد براي جلوگيري از پيامدهاي اين موضوع افراد بهتر است اقدامات لازم را انجام دهند.

سخن پاياني

همه افراد در سنين مختلف، استرس را تجربه مي‌كنند. از طرفي گاهي اين استرس مفيد بوده و براي افراد محركي براي انجام امور است. اما اگر اين استرس مزمن شود و يا بر زندگي شخصي و اجتماعي افراد تاثير گذارد؛ بهتر است افراد براي درمان آن اقدام كنند. استرس در نوجوانان موضوعي تقريبا شايعي است؛ كه به دلايل مختلفي اتفاق مي‌افتد. از طرفي علائم آن نيز در افراد متفاوت است. خانواده ها در اين زمينه نقش مهمي ايفا كرده و مي‌توانند با كمك مشاور و روانشناس به فرزند خود كمك كنند.

براي دريافت مشاوره در زمينه استرس در نوجوانان مي توانيد در هر زمان از روز براي مشاوره با برترين متخصصان در مركز مشاوره روانشناسي ذهن نو از طريق شماره  02191002360 و يا از طريق تلفن ثابت با شماره 9099070354 تماس بگيريد.

سوالات متداول