انواع مواد مخدر در اصطلاح عاميانه به هرگونه ماده‌اي كه خاصيت وابستگي دارد، گفته مي‌شود. اما مواد مخدر در اصطلاح تخصصي گروه خاصي از مواد را در بر مي‌گيرند. مواد مخدر از گياه خشخاش به دست مي‌آيند، داراي ماده موثره مورفين هستند و خاصيت ضد درد و تسكين دهندگي دارند. در اين مقاله انواع مواد مخدر در اصطلاح تخصصي را مورد بررسي قرار داده‌ايم كه از جمله مهم‌ترين آن ها مي توان به ترياك، شيره، سوخته و هروئين اشاره كرد. نسبت به هر كدام از اين مواد ممكن است ديدگاه اشتباهي وجود داشته باشد، در ادامه به طور كامل ويژگي‌هاي مواد مخدر را شرح داده‌ايم

براي دريافت مشاوره در زمينه انواع مواد مخدر مي توانيد در هر زمان از روز براي مشاوره ترك اعتياد تلفني با برترين متخصصان در مركز مشاوره روانشناسي ذهن نو از طريق شماره 02191002360 و يا از طريق تلفن هاي ثابت منزل با شماره 9099070354 تماس بگيريد.

منبع: انواع مواد مخدر

انواع مواد مخدر | مخدر چيست؟

در اصطلاح عاميانه مردم به هر گونه موادي كه باعث اعتياد و وابستگي شود مواد مخدر مي‌گويند؛ اما در اصطلاح تخصصي مخدرها گروه خاصي از مواد اعتيادآور هستند كه به آن ها مواد افيوني نيز گفته مي‌شود. اين مواد از گياه خشخاش به دست مي‌آيند و حاوي مورفين هستند. در نتيجه مي‌توانند خاصيت تسكين دهندگي و كاهش درد را به همراه بياورند. از همين رو بسياري از افراد به طور خودسرانه داروها و مواد مورفين دار را مورد سوءمصرف قرار مي‌دهند، بدون اينكه از وابستگي جسماني و رواني ناشي از اين كار آگاه باشند. در جدول زير مي‌توانيد انواع مواد مخدر را مشاهده كنيد، جهت اطلاع از علائم مصرف هر كدام بر روي آن‌ها كليك كنيد.

انواع مواد مخدر گياهي و صناعي

به طور كل مواد مخدر را مي‌توان به سه دسته تقسيم كرد. دسته اول شامل ترياك يا مشتقات آن نظير ترياك، شيره، سوخته و هروئين (يا بنگ) است. دسته دوم و سوم داروهاي صناعي و نيمه صناعي هستند كه در آزمايشگاه‌ها توليد مي‌شوند و مي‌توانند اعمال مواد افيوني را تقليد كنند و آثار مشابهي را بر جاي بگذارند. از جمله اين مواد مي‌توان به متادون كه در درمان علائم ناشي از ترك هروئين به كار مي‌رود اشاره داشت. ترامادول، مورفين، ب2، كدئين و… از جمله مواد صناعي هستند كه در بدن مانند افيون ها عمل مي‌كنند. 

آثار انواع مواد مخدر بر مغز

مخدرها بيشترين تاثير خود را بر مغز و سيستم اعصاب مركزي مي‌گذارند. مخدرها به گيرنده هاي خاصي مثل دوپامينرژيك و سروتورنژيك متصل مي‌شوند و بدين ترتيب موجب افزايش ميزان دوپامين و سروتونين و ساير نوروترنسميترهاي مغزي مي‌گردند. شباهت نورون هاي طبيعي مغز با مواد موجود در هروئين موجب تحريك نورون‌ها مي‌شود. اين شباهت باعث مي‌شود كه از سد خوني مغز عبور كرده و بر سلول هاي مغزي تاثير بگذارند. 

با وجود شباهت در ساختار شيميايي، مخدرها به گونه اي ديگر سلول‌ها را تحريك و فعال مي‌كنند، پيام هاي غير عادي در شبكه عصبي مغز جريان يافته و موجب تظاهر علائمي در جسم و رفتار فرد مي‌شود. به مرور زمان بدن نسبت به اين مواد مقاومت و وابستگي پيدا مي‌كند. چرا كه دوپامين و ساير انتقال دهنده هاي عصبي در بدن به طور طبيعي توليد مي‌شدند، اما بعد از ورود ماده خارجي ديگر دست از توليد مي‌كشند.

بنابراين با قطع مصرف فرد دچار درد مي‌شود. در واقع بيمار به دليل فقدان انتقال دهنده هاي ضروري بدن، دچار درد مي‌شود. بدين شكل بيمار براي رهايي از دردها به ماده‌اي خارجي (مخدرها) اعتياد پيدا مي‌كند. و براي تجربه احساس سرخوشي اوليه نياز به دوز بالاتري دارد.

اثرات حاد مصرف انواع مواد مخدر يا افيوني

مصرف انواع مواد افيوني در كوتاه مدت منجر به بروز آثار خاصي مي‌شوند كه از جمله مهم‌ترين آن‌ها بايد به موارد زير اشاره كرد.

• كاهش درد
• آرامش بخشي و سرخوشي
• تضعيف تنفسي با سركوب مراكز تنفسي در بصل النخاع
• افزايش فشار داخل جمجمه اي
• ايجاد اثرات گوارشي نظير يبوست
• ايجاد حالت تهوع و استفراغ
• ايجاد انقباض در عضلات صاف كه موجب مشكلاتي نظير كوليك صفراوي مي‌شود.
• تحريك گيرنده‌هاي هيستاميني كه باعث مشكلاتي نظير خارش و گرگرفتگي مي‌شود.

اثرات مزمن مصرف انواع مواد مخدر

مصرف هرگونه مواد مخدر حتي آن‌هايي كه به صورت دارو تجويز مي‌شوند در بلند مدت مي‌توانند مشكلات مختلفي را به بار بياورند كه از جمله مهم‌ترين آن‌ها بايد به موارد زير اشاره كرد.

⭕ ايجاد اثر تحمل

ايجاد اثر تحمل به اين معناست كه فرد با گذر زمان ديگر با مصرف همان دوز مواد به آثار دلخواه خود نظير كاهش درد يا احساس آرامش دست نمي‌يابد و دائما مجبور مي‌شود ميزان مصرف ماده مخدر را افزايش دهد.

⭕ ايجاد وابستگي جسماني و رواني

بروز وابستگي باعث مي‌شود كه در صورت كنار گذاشتن ماده مخدر علائم جسماني ناخوشايند بروز يابند. اين علائم كه در سطح جسم و روان تجربه مي‌شوند مواردي نظير درد عضلاني شديد، حالت تهوع، استفراغ، آبريزش بيني، احساس اضطراب شديد و بي قراري را ايجاد مي‌كنند.

⭕ هايپرآلرژزيا

هايپرآلرژزيا وضعيتي است كه در پي مصرف طولاني مدت داروهايي نظير مورفين ايجاد مي‌شود. در اين حالت مصرف داروي مخدر در زمان طولاني منجر به ترشح مواد خاصي نظير دينورفين در طناب نخاعي مي‌شود و به جاي كاهش درد اثرات تشديد درد اتفاق مي‌افتند.

استفاده از مخدرهاي صناعي در درمان اعتياد

با توجه به اينكه مواد مخدر وابستگي جسماني شديدي ايجاد مي‌كنند، مصرف كنندگان در پي ترك اين مواد، علائم جسماني بسيار ناخوشايندي را تجربه مي‌كنند كه منجر به نيمه كاره گذاشتن فرايند ترك مي‌شود، در نتيجه احساس مي‌كنند هيچ راهي جز درگيري با اعتياد برايشان باقي نمانده است. اين در حالي است كه امروزه متخصصين براي غلبه بر عوارض ناشي از ترك؛ داروهاي خاصي نظير متادون و بوپرنورفين را تجويز مي‌كنند. اين داروها خاصيتي شبه افيوني دارند، از همين رو در ترك مواد مخدري نظير هروئين استفاده مي‌شوند.

به كمك اين داروها افراد علائم جسماني بسيار كمتري را تجربه مي‌كنند و در عين حال دچار نشئگي و سرخوشي مفرط ناشي از مصرف مواد مخدر نيز نمي‌شوند. با اين حال با توجه به ساختار مشابه متادون و بوپرنورفين با مواد افيوني اين داروها نيز بايد با احتياط بسيار مصرف شوند. در نتيجه هرگز به طور سرخود و بدون توجه به دوزهاي تجويزي آن‌ها را مصرف نكنيد. چرا كه اين كار باعث اعتياد جديدي براي شما شده و مشكلات‌تان را افزايش مي‌دهد.

اوردوز با انواع مواد مخدر

مصرف بيش از حد هر كدام از انواع مواد مخدر مي‌تواند منجر به اوردوز شود. دوز بالاي اين مواد با تضعيف مراكز تنفسي، توانايي نفس كشيدن فرد را مختل مي‌كنند كه در اكثر موارد همين امر مسئول مرگ و ميرهاي ناشي از اور دوز است. در اين وضعيت بايد به موقع فرد را به اورژانس منتقل كنيد. حمايت‌هاي تهويه اي و كمك گرفتن از داروهايي نظير نالوكسان از جمله اقداماتي هستند كه مي‌توانند ضريب هشياري را بالا بياورند و از بروز اغما و مرگ پيشگيري كنند. عدم مراجعه به اورژانس موجب كمبود اكسيژن به مغز و ايست قلبي مي‌شود.

ترك انواع مواد مخدر

براي ترك اعتياد به مواد مخدر امروزه از روش‌هاي مختلفي استفاده مي‌شود كه اغلب تركيبي از درمان‌هاي دارويي و روانشناختي است. به اين صورت كه براي سم زدايي از درمان‌هاي نگه دارنده با داروهايي نظير متادون استفاده مي‌شود، اما همواره بايد به خاطر داشته باشيد كه اعتياد تنها وابستگي جسماني نيست؛ بلكه با ايجاد تغييرات در انتقال دهنده‌هاي مخ منجر به وابستگي رواني نيز مي‌شود كه درمان‌هاي خاص خود را مي‌طلبد.

از جمله درمان‌هاي روانشناختي كه در ترك اعتياد به مواد مخدر استفاده مي‌شود مي‌توان به درمان شناختي رفتاري، مصاحبه انگيزشي، گروه درماني و خانواده درماني اشاره كرد. براي اينكه بتوانيد بهترين گزينه‌هاي درماني را انتخاب نماييد لازم است قبل از شروع فرايند ترك از متخصصين سلامت روان نظير مشاوران، روانشناسان و روانپزشكان در زمينه مشاوره ترك اعتياد كمك بگيريد

سخن آخر

انواع مواد مخدر با اتصال به سيناپس هاي دوپامينرژيك مغزي، موجب افزايش دوپامين در بدن مي‌شوند. اين ماده شادي آور موجب تجربه احساس سرخوشي شده و فرد را به مصرف دوباره ترغيب مي‌كند. انواع مواد مخدر عمدتا در ميزان تاثير و طول مدت ماندگاري در بدن تفاوت دارند. اما همگي آن‌ها دير يا زود براي بدن و روان فرد وابستگي ايجاد مي‌كنند. به دليل عوارض و سختي هاي درمان بهترين راه پيشگيري از وابستگي به مخدرهاست. براي ترك و درمان نيز روش‌هاي مختلفي به وجود آمده كه با دريافت خدمات تخصصي مي‌توانيد با شماره هاي درج شده تماس بگيريد.

براي دريافت مشاوره در زمينه انواع مواد مخدر مي توانيد در هر زمان از روز براي مشاوره ترك اعتياد تلفني با برترين متخصصان در مركز مشاوره روانشناسي ذهن نو از طريق شماره 02191002360 و يا از طريق تلفن هاي ثابت منزل با شماره 9099070354 تماس بگيريد.

سوالات متداول