كسي كه سعي مي‌كند به طور عمد به بدن خودش آسيب برساند و موجب صدمه رساندن به بافت بدن خود شود، در واقع خودزني كرده است. خودزني در افراد مختلفي با دلايل مختلفي انجام مي‌شود. برخي باور دارند با انجام خودزني از احساس لحظه‌اي كه درگير آن هستند، راحت مي‌شوند و برخي از خودزني به عنوان تسكين دهنده دردها ياد مي‌كنند.

برخي از افراد نيز انگيزه خود را از خودزني لذت بردن عنوان كرده‌اند. يعني وقتي به خودشان آسيب مي رسانند، ايجاد زخم و خونريزي براي‌شان لذت بخش است و باعث تسكين آن‌ ها مي‌گردد (اين وضعيت در شخصيت هاي مرزي و افراد دچار پارانويا به وضوح ديده مي‌شود).

گاهي افراد از دست ديگران مثل خانواده، دوستان و … عصبي و دلگير هستند و چون توان آسيب زدن به آن‌ها را ندارند سعي مي‌كنند با آسيب زدن به خودشان اعتراض‌شان را نشان دهند و خشم‎‌شان فروكش كند. 

خودزني دختران در مدرسه

دسته‌اي از افراد كه اقدام به خودزني مي‌كنند، دختران نوجواني هستند كه در مدرسه در حال تحصيل هستند. به طور كلي با قرار گرفتن دختران در سنين نوجواني، آن‌ها وارد برهه سختي از زندگي مي‌شوند كه از نظر اجتماعي و خانوادگي تحت فشار مي‌باشند.

از ديدگاه روانشناسي دلايل مختلفي براي اقدام دختران به خودزني در مدرسه وجود دارد، اما معمولا دختراني كه نمي‌توانند با شرايط سخت خانوادگي و اجتماعي كنار بيايند، براي رهايي از مشكلات و تسكين لحظه‌اي دردهاي‌شان اقدام به خودزني مي‌كنند.

انواع خودزني دختران در مدرسه

خودزني شامل هر گونه آسيبي است كه فرد به خودش وارد مي‌كند. در اين قسمت از مقاله به انواع خودزني دختران در مدرسه كه ميان دانش آموزان رواج پيدا كرده است، اشاره كرده‌ايم:

• سوزاندن : خودزني به واسطه سوزاندن به اين صورت است كه فرد با يك شي داغ سعي مي‌كند پوستش را بسوزاند و يا جسمي را مدام روي پوستش مي‌كشد تا پوستش بر اثر اصطحكاك بسوزد.
• بريدن يا خراش انداختن روي بدن : خراش انداختن روي بدن و يا بريدن بازو، پاها و جلوي بدن با استفاده از شي تيز مثل چاقو، تيغ يا ناخن بسيار ميان دختران رواج دارد.
• سوراخ كردن : سوراخ كردن معمولا با استفاده از يك شي نوك تيز مثل سوزن و يا نوك مداد و خودكار انجام مي‌شود. انگيزه دانش آموزان براي اين نوع از خودزني معمولا كم كردن استرس و لذت بردن از درد ناشي از خودزني است.
•  ضربه زدن به خود با اشيا محكم : ضربه زدن به خود با اشيا محكم مثل مشت زدن به خود و يا كوبيدن سر به ديوار انجام مي‌شود. دانش آموزاني كه مبتلا به اوتيسم هستند، بيشتر از ديگر افراد اقدام به اين نوع از خودزني مي‌كنند.

عوامل جسمي و رواني خودزني دختران در مدرسه

دختران نوجوان كه در سنين 14 تا 16 سالگي قرار دارند و در مدرسه اقدام به خودزني مي‌كنند، معمولا تحت تاثير عوامل مختلفي اقدام به اين كار مي‌كنند. از جمله عوامل خطرساز كه باعث بروز اين رفتار در دختران نوجوان مي‌شود، مي‌توان به موارد زير اشاره كرد :

• وجود بيماري اوتيسم
• عقب ماندگي ذهني
• تجاوز و يا ديگر سوءرفتارها
• سوءاستفاده جنسي
• اختلال استرس پس از سانحه
• زنداني شدن
• عوامل فيزيكي نامناسب
• شرايط اجتماعي ناخوشايند

دختران در چه شرايطي اقدام به خودزني مي كنند؟

قرار گرفتن دختران نوجوان در برخي شرايط باعث مي‌شود كه آن‌ها انگيزه كافي براي اقدام به خودزني داشته باشند. از برخي عوامل كمك كننده به خودزني دختران در مدرسه مي‌توان به موارد زير اشاره كرد:

• كمبود مسائل بهداشتي
• محروميت‌هاي عاطفي در دوران كودكي
• مشكلات مالي و اجتماعي
• سابقه مشكلات خانوادگي
• اتفاقات استرس‌زا زندگي مثل تهديد يا طرد شدن از طرف اعضاي خانواده
• مصرف الكل يا مواد مخدر

علل رواني خودزني دخترها چيست؟

در برخي موارد نيز انجام خودزني در دختران به دليل اختلالات رواني مي‌باشد و نشان دهنده مشكلي در روح و روان فرد است. شايع‌ترين عوامل رواني كه منجر به انجام خودزني دختران مي‌شود، مي‌توان به موارد زير اشاره كرد :

• اختلالات اضطرابي همچون اختلال وسواسي جبري
• افسردگي عمده
• اختلالات شخصيت همچون اختلال شخصيت مرزي
• اختلال دوقطبي
• شيزوفرني
• اختلالات همراه شامل اختلالات خوردن
• اختلال شخصيت مرزي
• افسردگي
• اختلال شخصيت ضد اجتماعي

نشانه هاي هشدار دهنده خودزني دخترها در مدرسه

وجود برخي نشانه ها در دختران گوياي اين مسئله است كه آن‌ها زمينه انجام اقداماتي براي خودزني را دارند. از نشانه‌هاي هشداردهنده براي والدين مي‌توان به موارد زير اشاره كرد :

• پايين بودن اعتماد به نفس
• عدم توانايي در كنترل احساسات
• پوشيدن شلوار و پيراهن‌هاي آستين‌ بلند در هواي گرم
• عملكرد ضعيف اجتماع به خصوص مدرسه
• وجود لوازمي همچون فندك يا تيغ و … در ميان وسايل دختر نوجوان
• مشكلات در روابط

هدف از خودزني دختران در مدرسه

همانطور كه اشاره كرديم خود زني دختران در مدرسه معمولا با اهداف مختلفي همچون تسكين دردها و مشكلات و يا لذت بردن از درد انجام مي شود، اما آنچه كه اهميت دارد اين است كه فردي كه اقدام به خود زني مي‌كند در حقيقت تحت تاثير برخي احساسات آزاردهنده قرار داشته است.

گاهي دختران با اقدام به خودزني در مدرسه قصد دارند، هويت فردي خود را براي پدر و مادرشان اثبات كنند و با اين كار نافرماني و سركشي خود را نشان مي‌دهند. در ادامه به برخي اهداف افرادي كه خودزني مي‌كنند اشاره كرده‌ايم.

• كساني كه در برابر سوء رفتار جنسي و يا جسمي قرار گرفته‌اند، با انجام خودزني درد روحي ناشي از آن را كنترل مي‌كنند.
• برخي از دختران در اين سن سعي دارند با خودزني جلب توجه كنند و مركز توجه سايرين باشند.
• عده‌اي با انجام خود زني سعي مي‌ كنند ديگر افراد و به خصوص اعضاي خانواده خود را تحت تاثير قرار دهند و به آن‌ها احساس گناه بدهند.
• برخي از دختران نوجوان نيز با انگيزه‌اي همچون تنفر داشتن از خود اقدام به خودزني مي‌كنند.
• برخي نيز خودزني را با هدف تنبيه خود انجام مي‌دهند. اين دسته از افراد به دليل رفتار بد ديگران با آن‌ها، خود را بد و نالايق مي‌دانند كه با خودزني مي‌خواهند اعتراض‌شان را نشان دهند و در واقع بگويند حق آن‌ها بدرفتاري نبوده است.
• انگيزه برخي از دختران از خودزني در مدرسه نيز شكست عشقي و عاطفي مي‌باشد كه در نتيجه دوستي‌هاي بي هدف ايجاد شده است.
• گاهي خود زني دختران در مدرسه به دليل تاثيرپذيري از گروه همسالان‌شان انجام مي‌شود.

سخن آخر

خودزني دختران در مدرسه با دلايل و اهداف مختلفي انجام مي‌شود كه در مطالب بالا به آن‌ها اشاره كرديم. آنچه كه اهميت دارد اين است كه والدين سعي كنند با يادگيري مهارت‌هاي مختلف شامل مهارت‌هاي اعتماد به نفس، حل مسئله، مديريت استرس و … بتوانند ارتباط موثرتري را با دختر نوجوان‌شان برقرار كنند.

والدين داراي نقش موثري در كنترل رفتارهاي خطرناك و آسيب‌هاي ناشي از هنجارهاي اجتماعي در فرزندشان دارند. برقراري ارتباط موثر با نوجوان و صحبت كردن با او از عوامل مهمي است كه باعث ايجاد اعتماد به نفس در فرد شده و نقاط قوت‌اش را تقويت مي‌كند و مي‌تواند او را از هر گونه آسيبي دور نگه دارد.

كساني كه اقدام به خودزني مي‌كنند، از نظر روانشناسي بيمار محسوب مي‌شوند كه مراجعه به روانشناس براي اين دسته از دختران ضروري است؛ چراكه خودزني همانند يك بيماري حاد مي‌باشد كه اگر درمان نشود باعث اتفاقات بدتر خواهد شد. براي دريافت مشاوره در زمينه خودزني دختران در مدرسه مي‌توانيد در هر زمان از روز براي مشاوره تلفني با برترين متخصصان در مركز مشاوره روانشناسي ذهن نو از طريق شماره 02191002360 و يا از طريق تلفن هاي ثابت منزل با شماره 9099070354 تماس بگيريد.