رفتار درماني كودكان اوتيسم از روش‌هاي درماني كاربردي است كه پزشكان طي آن مهارت‌هاي لازم را به كودكان مبتلا به اختلال اوتيسم آموزش مي‌دهند. از اختلالات شايع در كودكان، اوتيسم و يا درخودماندگي است كه از نشانه‎‌هاي آن عدم برخورداري از مهارت‌هاي اجتماعي، عاطفي و رفتاري مي‌باشد. نشانه‌هاي ابتلا به اوتيسم از سنين كودكي نمايان مي‌گردد و مبتلايان به اين اختلال علاقه‌مند به انجام حركات تكراري هستند.

متاسفانه تا به امروز درمان قطعي براي اوتيسم شناخته نشده است اما روانشناسان سعي مي‌كنند براي درمان اين اختلال از برخي تكنيك‌ها همچون آموزش مهارت‌هاي لازم به كودكان اوتيسم استفاده كنند. از موثرترين روش‌هاي درمان اوتيسم، رفتار درماني است كه در ادامه اطلاعات كامل‌تري پيرامون آن ارائه كرده‌ايم. 

براي دريافت مشاوره در زمينه رفتار درماني كودكان اوتيسم مي‌توانيد در هر ساعت از روز براي مشاوره تلفني كودك از طريق شماره 02191002360 و يا از طريق تلفن هاي ثابت منزل با شماره 9099070354 جهت ارتباط با برترين متخصصان كلينيك تخصصي ذهن نو تماس حاصل نماييد.

منبع: رفتار درماني كودكان اوتيسم

رفتار درماني كودكان اوتيسم

رفتار درماني يكي از شاخه هاي مهم علوم رفتاري و روانشناسي است. كه در درمان بسياري از اختلالات روانشناختي مورد استفاده است. رفتار درماني كودكان اوتيسم نيز روشي براي درمان اين كودكان است. كه شامل بررسي دقيق رفتار فعلي و كار بر روي برخي از رفتارهايي است كه بايد تغيير كنند.

درمانگران با اين روش رفتارهاي منفي اين كودكان را كاهش مي‌دهند و بر رفتارهاي مثبت آنها مي‌افزايند. و به صورت مرتب ميزان شكست و موفقيت كودك اوتيسم را بررسي مي‌كند. كه پيشرفت كودك را مورد بررسي قرار دهد. اگر پيشرفتي وجود نداشته باشد، درمانگر روش خود را تغيير مي‌دهد.

رفتار درماني چيست و چگونه سبب بهبود اوتيسم مي‌شود؟

رفتار درماني كودكان اوتيسم چگونه سبب بهبود آنها مي‌شود؟ طي روش رفتار درماني پزشك معالج سعي دارد كه برخي اصول را براي كودكان اوتيسم شرطي‌سازي كند و در نهايت با آموزش رفتار درست، آن را جايگزين رفتار غلط كند. از نشانه‌هاي كودكان اوتيسم اين است كه آن‌ها اغلب تمايل به رفتارهاي محدود و تكراري دارند. طي روش رفتار درماني، گستره رفتارهاي كودكان مبتلا به اين اختلال افزايش پيدا مي‌كند و مهارت‌هاي بيشتري را مي‌آموزند.

نكته مهمي كه وجود دارد، اين است كه والدين بايد با تمامي علائم و نشانه‌هاي اوتيسم آشنا باشند و با كمك روانشناس از بهترين و سريع‌ترين روش‌هاي درماني براي فرزند خود بهره ببرند. به همين دليل است كه روانشناسان طي جلساتي نحوه رفتار با كودكان اوتيسم را به والدين آموزش مي‌دهند.

يكي از مشكلاتي كه سد راه رفتار درماني كودكان اوتيسم است، اين نكته است كه گاهي والدين نمي‌توانند بپذيرند كه فرزند آن‌ها شبيه به بچه‌هاي عادي نيست و نيازمند درمان است. تشخيص اوتيسم به كمك نشانه‌هاي اوليه براي والدين كار چندان سختي نيست؛ اما با اين حال نيز بهتر است براي تشخيص قطعي به روانشناس مراجعه شود. 

انواع معمول رفتار درماني در كودكان اوتيسم

به طور كلي از سه روش عمده رفتار درماني براي درمان كودكان اوتيسم و همينطور آموزش مهارت‌هاي لازم به آن‌ها استفاده مي‌گردد كه طي اين روش‌ها استعدادهاي كودكان اوتيسم نيز رشد و پرورش داده مي‌شود. در ادامه توضيحات تكميلي پيرامون سه روش رفتار درماني كودكان اوتيسم شامل تحليل رفتار كاربردي، رفتار درماني زباني و رفتار درماني شناختي ارائه كرده‌ايم.

🟡 تحليل رفتار كاربردي (ABA)

تحليل رفتار كاربردي با قدمتي بيش از 50 سال، از پركاربردترين روش‌ها براي رفتار درماني كودكان اوتيسم است. اين درمان داراي رويكردهاي زير براي كاهش رفتارهاي تكراري و مشكل‌دار در كودكان مبتلا به اختلال اوتيسم مي‌باشد:

🔸 آموزش مهارت‌هاي بازي

🔸ياد دادن نحوه برقراري ارتباطات

🔸 آموزش مراقبت از خود

🔸پرداختن به افزايش مهارت‌هاي تحصيلي

🔸 آموزش مهارت‌هاي زندگي اجتماعي

🔸 شكل گيري مهارت‌هاي جديد در زمينه زبان و ارتباط

🔸تقويت رفتارهاي اجتماعي

🔸 افزايش رفتارهاي مطلوب

🔸 كاهش رفتارهاي نامطلوب

هدف تحليل رفتار كاربردي اين است كه كودكان اوتيسم همانند كودكان عادي رفتار كنند. طي اين روش درمانگر تلاش مي‌كند به كمك تكرار، تقويت و تشويق، موارد نامبرده را به كودك آموزش دهد. همينطور طي جلسات درماني، درمانگر با كشف استعدادهاي كودك، موارد مفيد و متناسب با توانمندي‌هايش را به او آموزش مي‌دهد.

🟠 رفتار درماني زباني (VBT)

در روش دوم از رفتار درماني كودكان اوتيسم، هدف درمانگر آموزش چگونگي برقراري ارتباط بدون كلام، به كودكان مبتلا به اين اختلال است. نتيجه نهايي رفتار درماني زباني اين است كه كودكان اوتيسم ياد مي‌گيرند كه از كلمات مختلف به صورت كاربردي استفاده كنند و پاسخ مطلوب دريافت نمايند.

پس از اتمام جلسات كودكان اوتيسم آموزش ديده‌اند كه به كمك زبان و ژست‌هاي بياني، درخواست خود را مطرح كنند. طي اين روش درمانگر از علاقه مندي‌هاي كودك اوتيسم شامل غذا، اسباب بازي و … استفاده مي‌كند و پس از جلب علاقه و توجهش از او مي‌خواهد كه خواسته‌اش را بيان كند.

🔵 رفتار درماني شناختي (CBT)

يكي از روش هاي رفتار درماني كودكان اوتيسم، رفتار درماني شناختي است. براي كودكاني كه نشانه‌هاي اوتيسم را در حد خفيف‌تري دارند، از رفتار درماني شناختي استفاده مي‌شود. طي اين روش درمانگر سعي دارد تا عامل و يا محرك رفتارهاي كودك را شناسايي كند و در نهايت رفتارهاي نامناسب كودك را اصلاح كرده و رفتارهاي صحيح را جايگزين آن نمايد.

🔴 ساير رفتار درماني هاي كودكان اوتيسم

براي درمان كودكان مبتلا به اوتيسم روش‌هاي درماني ديگري نيز وجود دارد كه هدف اغلب آن‌ها اين است كه مهارت‌هايي كه كودك دارد، تقويت شود. بنابراين به آموزش مهارتي به مبتلايان نمي‌پردازد و صرفا بر روي استعدادها، توانمندي و مهارت‌هاي كودك هدفگذاري مي‌كند. در ادامه به روش هاي ديگر رفتار درماني كودكان اوتيسم اشاره كرده‌ايم.

🔹 درمان روابط رشد محور و مبتني بر تفاوت‌هاي فردي : پرداختن به فعاليت‌هايي كه كودك و والدين او، طي آن لذت مي‌برند.

🔹مداخله رشد ارتباطي : اين روش يك رويكرد خانواده محور است و هدف نهايي آن بهبود روابط عاطفي و اجتماعي كودك مي‌باشد.

🔹 گروه‌هاي مهارت اجتماعي : توانايي بحث با همسالان و مديريت آن‌ها به كودكان آموزش داده مي‌شود.

تكنيك‌هاي رفتار درماني در اختلال اوتيسم

براي رفع نقايص زباني، اجتماعي و ارتباطي كودكان اوتيسم، تكنيك‌هاي متنوعي وجود دارد. در ادامه قصد داريم به مهم‌ترين تكنيك‌هاي رفتار درماني كودكان اوتيسم اشاره كنيم. 

📌 تقويت مثبت | رفتار درماني كودكان اوتيسم

از ساده‌ترين تكنيك‌هاي رفتار درماني كودكان اوتيسم، تقويت مثبت است، به اين معني كه درمانگر سعي دارد طي اين روش رفتارهاي مطلوب را به كودك آموزش دهد. در صورتي كه كودك بلافاصله پس از يادگيري آن رفتار مطلوب، سعي كند آن را تكرار نمايد، محرك خوشايندي را از سوي پزشك دريافت مي‌كند. اين رفتار سبب مي‌شود كه كودك به رفتار خوب خود بيش از گذشته اصرار داشته باشد و مدام آن را تكرار كند.

📌 تقويت منفي

از ديگر تكنيك‌هاي موثر در رفتار درماني كودكان اوتيسم تقويت منفي است به اين معني كه درمانگر در صورتي كه يك رفتار مطلوب از سوي كودك اوتيسم را مشاهده كند، سعي مي‌كند براي جلب رضايت بيشتر او يك عامل آزار دهنده براي او را از محيط حذف نمايد. مثلا: ممكن است كودك مبتلا به اوتيسم از يك شي خاص در محيطي كه در آن قرار دارد، خوشش نيايد؛ درمانگر در پاسخ به رفتار خوب كودك، عامل مزاحم را از او دور مي‌كند. اين تكنيك به يادگيري سريع‌تر كودكان اوتيسم كمك مي‌كند.

📌 تعميم رفتار | رفتار درماني كودكان اوتيسم

يكي از تكنيك هاي رفتار درماني كودكان اوتيسم، تعميم رفتار است. ممكن است برخي از كودكان اوتيسم در جلسات درماني به خوبي عمل كنند اما وقتي در محيط خانه و يا ساير موقعيت‌ها قرار مي‌گيرند، نتوانند رفتارهايي را كه فرا گرفته‌اند را به خوبي تكرار كنند. در چنين حالتي توصيه درمانگران، استفاده از تكنيك تعميم رفتار است.

طي اين روش اگر كودك يك رفتار مطلوب را در جلسات درماني بياموزد، درمانگر او را در موقعيت ديگري قرار مي‌دهد تا او مجدد مجبور به تكرار رفتار خود شود. اين تكنيك نيازمند مشاركت و همكاري والدين كودكان اوتيسم نيز هست.

📌 تكنيك اقتصاد ژتوني

تكنيك اقتصاد ژتوني نيز از تكنيك‌هاي رفتار درماني كودكان اوتيسم است كه سبب واكنش اغلب كودكان مبتلا به اين اختلال مي‌شود. طي اين روش براي شكل دادن رفتارهاي خاص در كودك، پس از هربار تكرار يك رفتار مطلوب، يك كارت صد آفرين، يك ستاره و يا موارد مشابه به او داده مي‌شود.

در واقع والدين و يا درمانگر بايد به كودك توضيح دهند اگر تعداد ستاره‌هاي بيشتري جمع كند، مي‌تواند يك جايزه دريافت نمايد. اين روش ضمن تقويت رفتار، سبب استمرار آن نيز مي‌گردد و تاثيرات آن در بلند مدت باقي مي‌ماند.

📌 تكنيك محو كردن محرك‌ها | رفتار درماني كودكان اوتيسم

يكي از تكنيك هاي رفتار درماني كودكان اوتيسم، تكنيك محو محرك ها مي‌باشد. كودكان مبتلا به اختلال اوتيسم تحت تاثير محرك‌هاي بيروني قرار دارند و از آن‌ها الگوهاي مناسبي را براي خود ايجاد مي‌كنند. با استفاده از تكنيك محو كردن، درمانگر تلاش مي‌كند تا به محرك‌هاي بيروني پاسخ‌هاي جديدي را در كودك ايجاد كند.

درمان كودكان اوتيسم نيازمند زمان است و صبوري والدين را مي‌طلبد. همينطور لازم است والدين در اين زمينه دائما كودك خود را تشويق كنند و كوچكترين تغييرات در زمينه ارتباط و كلام در او را بزرگ تصور نمايند. درمان سريع و استمرار آن در كودكان اوتيسم نيازمند مشاركت والدين است. در صورتي كه احساس مي‌‌كنيد در اين زمينه نيازمند راهنمايي‌هاي بيشتري هستيد؛ مي‌توانيد از مشاوره تخصصي روانشناسان مركز ذهن نو بهره ببريد.

📌 تقويت افتراقي

يكي از تكنيك هاي رفتار درماني كودكان اوتيسم، تقويت افتراقي است. در اين روش كمك مي‌كنند تا رفتار مطلوب افزايش و رفتارهاي نامطلوب كاهش مي‌يابد. هر بار كه رفتار مطلوب رخ دهد؛ تقويت مي‌شود و موجب افزايش احتمال بعدي رفتار مطلوب در كودك اوتيسم مي‌شود.

📌 تكنيك شكل دهي رفتار اوتيسم

از ديگر روش هاي رفتار درماني كودكان اوتيسم، شكل دهي رفتار اوتيسم است. روش شكل دهي به منظور رفتارهاي پيچيده از تغيير شكل تدريجي رفتارهاي ساده به وجود مي‌آيد. در اين روش يكي از رفتارهايي كه اندك شباهتي به رفتار مورد نظر ما دارند را انتخاب و نقطه آغاز كار خود قرار مي‌دهيم.

📌 محو كردن محرك ها | رفتار درماني كودكان اوتيسم

از ديگر روش هاي رفتار درماني كودكان اوتيسم، محو محرك ها است. در اين روش محرك كنترل كننده رفتار تدريجا با محركات كنترل كننده ديگر تغيير مي‌يابد. و با اين روش محو مي‌شود.

كلام آخر

رفتار درماني كودكان اوتيسم يكي از شاخه هاي مهم علوم رفتاري و روانشناسي است. در اين روش درماني از تكنيك هاي مختلفي براي كودكان استفاده مي‌كنند. اين روش ها بر اساس تشخيص متخصص و روانشناس انجام مي‌شود. براي رفتار درماني حتما از روانشناس و متخصص كمك بگيريد.  مركز مشاوره ذهن نو به صورت تلفني و حضوري به شما مراجعين گرامي خدمات ارائه مي‌دهد. جهت كسب اطلاعات بيشتر با شماره زير تماس حاصل فرماييد.

براي دريافت مشاوره در زمينه رفتار درماني كودكان اوتيسم مي‌توانيد در هر ساعت از روز براي مشاوره تلفني كودك از طريق شماره 02191002360 و يا از طريق تلفن هاي ثابت منزل با شماره 9099070354 جهت ارتباط با برترين متخصصان كلينيك تخصصي ذهن نو تماس حاصل نماييد.

منبع: رفتار درماني كودكان اوتيسم