هرزه خواري يا پيكا (pica) به خوردن مواد غيرخوراكي يا فاقد ارزش غذايي گفته مي‌شود. در واقع اين اختلال يكي از انواع اختلالات‌خوردن است كه براي رفع آن بايد اقدامات درماني صورت بگيرد. در اين وضعيت فرد شايد دست به مصرف هر ماده‌اي بزند كه از جمله رايج‌ترين آن‌ها مي‌توان به كاغذ، خاك، صابون، رنگ، چسب، خاكستر و زغال سنگ اشاره كرد.

بسياري از مبتلايان كنترل بسيار كمي در برابر وسوسه انجام اين كار دارند و با پنهان كاري به اين كار ادامه مي‌دهند. با بروز عوارض مسموميت و مشكلات جسماني معمولا اطرافيان متوجه وضعيت مي‌شوند. با جدي گرفتن درمان و توجه به دستورات متخصص مي‌توان با اين اختلال مقابله كرد. در ادامه براي آشنايي با نشانه‌ها، علل و درمان پيكا با ما همراه باشيد.

منبع: هرزه خواري يا پيكا

هرزه خواري يا پيكا چيست؟

 هرزه خواري يا پيكا به مصرف مواد بدون ارزش غذايي است. اين غذاها شامل گچ، خاك، يخ و رنگ مي‌باشد. در صورتي فرد به هرزه خواري مبتلا است كه اين نحوه مصرف مواد به مدت 1 ماه ادامه داشته باشد. اين اختلال به دلايل مختلفي مانند كم خوني فقر آهن، كمبود روي، اختلالات رواني و … به وجود مي‌آيد.

منظور از پيكا يا پايكا به معناي زاغ است. دليل نام گذاري به اين شيوه است كه پرنده اي به اين نام به خوردن چنين چيزهايي معروف است. هرزه خواري به سه دسته خاك خواري، مواد زيان بار و مواد قندي- نشاسته اي  تقسيم مي‌شود. براي درمان اين اختلال حتما بايد از روانشناس و مشاورين متخصص كمك بگيريد. دارو درماني، رفتار درماني، ممانعت فيزيكي، روان درماني و … از روش هاي درماني اختلال هرزه خواري مي‌باشد. در ادامه تمامي جوانب اختلال پيكا را توضيح داده‌ايم.

نشانه ها و علائم اختلال هرزه خواري

هرزه خواري كه با نام پيكا نيز شناخته مي‌شود يك اختلال روانپزشكي است كه در راهنماي تشخيصي و آماري اختلالات رواني در دسته اختلالات خوردن قرار مي‌گيرد. مبتلايان به هرزه خواري علاقه زيادي به خوردن مواد غيرخوراكي يا فاقد ارزش غذايي دارند و از همين رو اقدام به خوردن چيزهايي مي‌كنند كه براي سلامتي آن‌ها مضر است. البته در نظر داشته باشيد كه تشخيص اختلال پيكا زماني مطرح مي‌شود كه رفتار فرد با سن رشدي او تناسب نداشته باشد.

از همين رو در بچه‌هاي كوچك كه هنوز فرق خوراكي‌ها و غيرخوراكي‌ها را نمي‌دانند و ممكن است هرچيزي را در دهان بگذارند، اين مسئله مطرح نمي‌گردد. در واقع حداقل سن براي تشخيص گذاري اختلال پيكا دو سالگي است. از ديگر علائم هرزه خواري اين است كه رفتار فرد علاوه بر سن با زمينه فرهنگي او نيز تناسب ندارد.

براي مثال در هرزه خواري ممكن است خوردن برخي موادي كه از نظر ما غيرخوراكي هستند در برخي فرهنگ‌ها پذيرفته شده باشد. در نتيجه تنها زماني مي‌گوييم فرد دچار اختلال پيكا شده است كه او دست به مصرف چيزهايي بزند كه از نظر اطرافيان و بافت فرهنگي نيز امري غير معمول باشد.

انواع اختلال هرزه خواري

اختلال هرزه خواري به سه دسته كلي تقسيم مي‌شود كه در ابتداي مقاله به آن اشاره كرده‌ ايم. اما در اين بخش موادي كه اين افراد مصرف مي‌كنند را توضيح داده‌ايم.

🔻 مصرف وسايل چوبي

🔻 خوردن مو

🔻خوردن يخ يا نوشيدني هاي بسيار يخ

🔻 خوردن شيشه

🔻 خوردن خاك

🔻خوردن مواد نشاسته اي و قندي

🔻 مصرف گچ

در اختلال هرزه خواري فرد چه چيزهايي مي خورد؟

همانطور كه از اسم اين اختلال پيداست مبتلايان به پيكا يا هرزه خواري شايد به هرگونه مواد غيرخوراكي يا فاقد ارزش غذايي علاقه مند باشند و اقدام به خوردن آن‌ها نمايند. مواد معمولي كه اغلب در اين شرايط بلعيده مي‌شوند، متناسب با سن و ميزان دسترس پذيري متفاوت‌اند. از جمله اين مواد مي‌توان به كاغذ، صابون، لباس، مو، نخ، پشم، خاك، گچ، پودر تالك، رنگ، چسب، سنگ، ريگ، زغال، زغال سنگ، يخ، نشاسته، خاكستر و خاك رس اشاره كرد.

پيامدها و عوارض پيكا

مسلما خوردن مواد غيرخوراكي قابليت ايجاد پيامدهاي منفي گسترده‌اي در بدن انسان دارد. از جمله پيامدهايي كه در اين شرايط گزارش مي‌شود، بايد به مشكلات مكانيكي روده، ابتلا به انواع عفونت‌ها نظير توكسوپلاسموزيس و توكسوكاريازيس در اثر بلع مدفوع يا كثافات، انسداد روده (اغلب به دليل بلعيدن اجسام خارجي) سوراخي روده و ابتلا به مسموميت اشاره كرد. بنابراين هرزه خواري با پيامدها و عوارض زيادي روبرو است.

علل ابتلا به هرزه خواري

با توجه به خطراتي كه در پي ابتلا به اختلال پيكا گريبان‌گير افراد مي‌شود، اين نگراني پيش مي‌آيد كه اصلا منشا و علت بروز آن چيست و چرا افراد درگير آن مي‌شوند؟ در پاسخ به اين سوال بايد گفت كه متخصصان در سبب شناسي هرزه خواري يك عامل واحد را معرفي نمي‌كنند. بلكه معتقدند عوامل زيستي، محيطي و روانشناختي گوناگوني در تعامل با يكديگر مي‌توانند در شروع اين مشكل نقش داشته باشند.

براي مثال در برخي موارد كمبود ويتامين‌ها يا مواد معدني نظير آهن و روي با بروز هرزه خواري همراه مي‌شوند. همچنين درگيري با استرس‌هاي شديد و ناتواني در تحمل اضطراب نيز مي‌تواند باعث شود كه افراد براي كنترل هيجانات خود به راه‌حل‌هاي ناسالمي نظير مصرف مواد غيرخوراكي روي بياورند.

نحوه تشخيص اختلال پيكا

براي تشخيص اختلال هرزه خواري در ابتدا پزشك با بررسي سابقه پزشكي و دريافت گزارش از ساير اعضاي خانواده آغاز مي‌كند. سپس آزمايشاتي براي تشخيص دقيق تر تجويز مي‌كند كه شامل موارد زير است.

🔸 آزمايش خون براي بررسي كم خوني و تعيين ميزان آهن و روي

🔸 تصويربرداري از روده‌ها جهت بررسي انسداد روده‌ها

🔸آزمايش بررسي وجود انگل يا باكتري

🔸 تهيه نمونه مدفوع جهت بررسي خونريزي معده

🔸 ارزيابي كاهش وزن

🔸آزمايش ارزيابي ميزان سرب

🔸 ازمايش كمبود ويتامين و مواد معدني ضروري

درمان اختلال هرزه خواري يا پيكا

قدم اول در درمان اختلال هرزه خواري كاهش آسيب‌هاي وارد آمده است. در نتيجه فرد بايد تحت ارزيابي‌هاي پزشكي قرار بگيرد. تا مشخص شود در اثر خوردن مواد غيرخوراكي دچار چه مشكلاتي شده است. سپس درمان‌هاي لازم براي رهايي از مشكلاتي نظير مسموميت يا انسداد روده در دستور كار قرار مي‌گيرند. در قدم بعدي و با عبور از علائم بحراني به علل بروز مشكل پرداخته مي‌شود.

اگر متخصص تشخيص دهد كه كمبود ويتامين‌ها و مواد معدني در بروز اختلال پيكا يا هرزه خواري نقش دارند، استفاده از مكمل‌ها در دستور كار قرار خواهند گرفت. در كنار همه اين‌ها پيگيري جلسات روان درماني نيز از اهميت بسزايي برخوردار است. در اين جلسات روانشناس قدرت كنترل استرس در بيمار را ارزيابي كرده و با آموزش تكنيك‌هاي رفتاري به او ياد مي‌دهد تا بتواند مقاومت بيشتري در برابر اضطراب‌ها از خود نشان دهد و راه حل‌هاي سالمي را براي كنترل خود به كار بگيرد.

كلام آخر

براي تشخيص هرزه خواري با پيكا حتما بايد آزمايش هاي خون جهت شناسايي كم خوني و اندازه گيري مايعات بدن انجام دهيد. حتي در برخي موارد راديوگرافي شكم نيز تجويز مي‌شود. درمان براي افراد مبتلا به اين اختلال بايد از طريق دارو درماني و روان درماني صورت بگيرد. اگر درمان نشود پيامد ها و عواقب شديدي را به دنبال خواهد داشت.

براي روان درماني حتما از روانشناس و مشاورين متخصص راهنمايي بگيريد. مركز مشاوره ذهن نو به صورت تلفني و حضوري به شما مراجعين گرامي خدمات ارائه مي‌دهد. جهت كسب اطلاعات بيشتر با شماره زير تماس حاصل فرماييد.

براي دريافت مشاوره در زمينه هرزه خواري مي‌توانيد در ساعت از روز براي مشاوره تلفني از طريق شماره 02191002360  با برترين متخصصان در مركز مشاوره روانشناسي ذهن نو تماس حاصل نماييد. 

سوالات متداول