دير حرف زدن كودك يا تاخير گفتار كودك زماني به عنوان مشكل در نظر گرفته مي‌شود كه كودك در بازه زماني كه ديگر همسن‌هايش توانايي گفتاري پيدا مي‌كنند، نتواند تا حد قابل قبول اصوات توليد كند. و در اداي كلمات دچار مشكل باشد. يادگيري زبان به يكباره اتفاق نمي‌افتد و كودك از زمان نوزادي قادر به توليد اصوات نامفهومي است كه والدين را مشتاق به برقراري ارتباط مي‌كند.

كودكان به طور طبيعي با شنيدن كلمات مي‌توانند به مرور زمان آن‌ها را تقليد كرده و شروع به صحبت كنند. در صورتي كه كودك دچار نقص جسماني يا ذهني باشد، روند طبيعي تاخير افتاده و يا دچار مشكل مي‌شود. با ارزيابي‌هاي اوليه مي‌توان جلوي پيشروي اختلال را گرفت و يا آموزش‌هاي به هنگام را آغاز كرد. در ادامه نحوه تشخيص دير حرف زدن كودك و راه‌هاي درمان آن را ارائه كرده‌ايم.

منبع: دير حرف زدن كودك | علت و درمان تاخير گفتار كودك

دير حرف زدن كودك

دير حرف زدن كودك بنابر دلايل مختلفي مانند تاخير ساده پزشكي تا مسائل پيچيده تر متفاوت است. به طور كلي كودك بايد در سن 12 ماهگي اولين كلمه فارسي خود را بيان كند. در 18 ماهگي نزديك به 50 كلمه بيان كند. و در 2 سالگي قادر به بيان جملات باشد. اگر فرزند در اين سنين به چنين مهارت هايي دست پيدا نكرد، بايد به متخصص مراجعه كنيد.

آگاهي از روند طبيعي و تشخيص دير حرف زدن كودك

كودك در رشد خود دوره صعودي را طي مي‌كند، و پيگيري والدين در رشد كودك نبايد قطع يا كم شود. رشد كودك در همه زوايا بايد به دقت مورد بررسي قرار بگيرد. و اين سير بايد روند مشخصي را طي كند. در غير اين صورت شايد مشكلي وجود داشته باشد، كه نياز به درمان و پيگيري دارد. سير گفتاري كودك از لحاظ حرف زدن در سن‌هاي مختلف به شرح زير است:

يك تا شش ماهگي كودك : در اين سن كودك قادر به حرف زدن نيست و فقط صداي ذهني خود را بازگو مي كند مثل ناله‌هاي گريه يا صداي خنده.

شش تا دوازده ماهگي كودك : كودك در اين زمان بازهم به قدرت كامل تكلم نرسيده ولي بازهم كلماتي آسان مثل مامان و بابا را مي‌تواند بيان كند.

ده تا هجده ماهگي : در اين سن كودك مي‌تواند حداقل ۶۰ كلمه را عنوان كند و بيشتر از ۲۰۰ كلمه را به خاطر بسپارد.

هجده ماهگي به بعد : كودك كاملا بايد به حرف زدن و ساختن جمله مسلط  باشد.

البته گاهي كودكان بدون هيچ مشكلي ديرتر از روندي كه گفته شد به حرف مي‌آيند، ولي اين مسئله بايد بررسي شود  كه آيا مشكلي وجود دارد يا خير؟ چرا كه در صورت وجود مشكل و عدم درمان به موقع امكان دارد در سنين بالاتر درمان تاثيري نداشته باشد و يا با مشكلات متعددي همراه باشد، استفاده از يك مشاور در زمينه كودكان كمك بهينه اي در تشخيص و درمان مشكلات گفتاري كودك دارد.

حرف نزدن كودك تا چه سني طبيعي است؟

در پاراگراف قبل به طور طبيعي سير يادگيري زبان را به تفكيك سن بيان كرديم. كودك‌تان شايد در بازه يك تا سه سالگي توانايي گفتاري را پيدا نكند، پس حتما بايد براي بررسي مساله به متخصص مراجعه كنيد. اگر كودك سه ساله‌تان هنوز نتوانسته هيچ جمله اي را ادا كند، جهت دير حرف زدن كودك حتما براي ارزيابي به متخصص كودك مراجعه نماييد.

دير حرف زدن كودك | مهم ترين نشانه هاي تاخير گفتار كودك

همانطور كه در بالا گفته شد رشد كودك بايد روند صعودي داشته باشد. بنابر اين اگر طبق روند بالا رشد و تكامل به طور كامل انجام نشد، بايد حتما مشكلات را بررسي و با دلايل زير تطبيق دهيد. و در صورت بروز مشكل به پزشك گفتار درماني يا مشاور مراجعه كنيد. در اين بخش مقاله راجع به نشانه هاي دير حرف زدن كودك صحبت كرده ايم.

۱: اگر كودك شما به انواع صداها واكنش نشان نمي‌دهد يكي از دلايل دير حرف زدن اوست كه حتما بايد به روانشناس مراجعه كنيد.

۲: در ماه‌هاي اول تولد قادر به تشخيص صدا و يا بيان سخن خود نيست.

۳: تن صدايش متفاوت است (گوش خراش، با تن صداي زياد)

۴: از زبان اشاره استفاده بسياري مي‌كند

نشانه‌هاي فوق كمك بسزايي به شما مي‌كند تا تشخيص دهيد كه كودك‌تان نياز به درمان دارد و براي درمان او اقدام كنيد.

انواع تاخير در دير حرف زدن كودك

به طور كلي براي دير حرف زدن كودك 3 نوع تاخير وجود دارد. كه از يكديگر متفاوت هستند. اين 3 نوع تاخير در دير حرف زدن كودك شامل موارد زير است.

🔸 نقص زبان بياني: اين نقص زماني اتفاق مي‌افتد كه كودك در برقراري ارتباط كلامي مشكل داشته باشد.

🔸نقص زبان پذيرا: اين نقص هنگامي رخ مي‌دهد كه كودك در درك زبان با مشكل روبرو باشد.

🔸 نقص زبان بياني و پذيرا: در اين نقص كودك در درك زبان و برقراري ارتباط دچار مشكل شده است.

دلايل دير حرف زدن كودك

اگر كودكي ديرتر از همسالان خود به حرف در بيايد، ممكن است داراي موارد غيرطبيعي به شرح زير باشد. در اين بخش مقاله راجع به دلايل دير حرف زدن كودك اشاره كرده ايم. براي آشنايي با ساير اختلال زبان در كودكان كليك كنيد.

▪ عيب دار بودن سيستم تكلم كودك و اشكال در سقف دهان

▪اين مشكل به دليل مخاط مغزي يا سيستم عصبي نيست، بلكه مشكل از سيستم دهاني يا تكلمي است؛ يعني كودك قدرت تكان دادن سيستم دهاني را ندارد و دچار مشكل است و نمي تواند هر كلمه را به درستي بيان كند.

▪ مشكل شنيداري يا شنوايي يكي ديگر از مشكلاتي است  كه بايد به آن توجه شود. در صورت واكنش نشان ندادن كودك‌تان به انواع صداها حتما به پزشك مراجعه كنيد .اين را در نظر داشته باشيد كه انواع عفونت‌هاي گوشي مي‌تواند مانع شنيدن كودك نيز بشوند.

▪ استرس در كودكان مي‌تواند كودك را كاملا لال يا بي شنوا يا كم شنوا بكند از جمله اختلالات اضطرابي در كودكان عبارتند از؛ اختلال اضطراب اجتماعي كودك، اضطراب جدايي در كودكان و اضطراب فراگير كودكان مي‌باشد كه بايد توسط خانواده و والدين كنترل و پايان داده بشوند، مراجعه به مشاور در اين شرايط بسيار ضروري است زيرا عدم پيگيري مي‌تواند صدمات جبران ناپذيري به همراه داشته باشد.

▪ شيوه اشتباه و غلط ارتباطي والدين. به اين شيوه كه والدين اجازه مشاهده زياد تلويزيون به كودك مي‌دهند. انگيزه اي براي صحبت فرزند ايجاد نمي‌كنند. والدين هم سطح با كودك صحبت نمي‌كنند و براي آموزش زبان دوم بسيار سريع اقدام مي‌كنند.

عوامل پيشگيري از دير حرف زدن كودكان

جهت پيشگيري از دير حرف زدن كودك بايد برخي از راهكارها را انجام دهيد. جهت پيشگيري از مشكل تكلم در كودك خود راهكارهاي زير بسيار مفيد است.

1️⃣ كتاب خواندن با لحن خود

يكي از عوامل پيشگيري از دير حرف زدن كودك، كتاب خواني است. كتاب خواندن مي‌تواند نيم كره راست مغز را فعال كند، پس مي‌توانيد از نوزادي براي كودك‌تان كتاب بخوانيد. كتاب خواندن ادبيات كودكان را فعال مي‌كند. سعي كنيد از كتاب‌هاي عكس دار زياد استفاده كنيد در حين خواندن كتاب كودك را وادار به تشخيص شخصيت‌ها كنيد. و از او بخواهد با نشان دادن تصوير با شما سخن بگويد.

2️⃣ اشعار كودكانه

يكي ديگر از كارهايي كه باعث بهبود دير حرف زدن كودكان مي‌شود، گوش دادن به اشعار كودكان و ترانه‌هاي كودكانه مي باشد .سعي كنيد با پخش اهنگ و تكان دادن هماهنگ دست و پا كاري كنيد كه كودك شاد بشود و او هم بايد اين حركات را همراه با شما ادامه دهد . اين راه براي درمان دير حرف زدن كودك بسيار مناسب است.

3️⃣ بازي كردن

بازي كردن با كودك باعث مي شود كودك شادي و خنده را تجربه كند، ولي به شرطي كه اضطراب براي كودك ايجاد نشود؛ مثلا سعي كنيد از بازي‌هاي فكري بيشتر استفاده كنيد بازي‌هاي فكري باعث حل اختلال مغزي و بهبود دير حرف زدن كودك مي‌شود.

4️⃣ با كودك خود زياد حرف بزنيد

يكي ديگر از بهترين راه‌هاي پيشگيري از دير حرف زدن كودك، حرف زدن با فرزندتان است يعني سعي كنيد او را به حرف زدن وادار كنيد و در هر موقعيتي با او صحبت كنيد. مثلا هنگام ديدن برنامه كودك نظر او را بپرسيد يا در هنگام پياده روي با او شعر تمرين كنيد و يا از او بخواهيد در محيط‌هايي كه با دوستانش داشته خاطرات خود را بازگو كند.

راه درمان دير حرف زدن كودك

درصورتي كه احساس دير حرف زدن كودك كرديد، حتما نسبت به درمان اقدام كنيد؛ چرا كه عدم پيگيري در سنين پايين مي‌تواند در سنين بالاتر مشكل را حادتر نمايد و گاهي درمان را غيرممكن نمايد. در ادامه روش‌هاي درماني را براي شما بيان مي كنيم.

✅ مشاور و روانشناس | دير حرف زدن كودك

در ابتداي كار سعي كنيد او را به پيش روانشناس ببريد. زيرا روانشناس كودكان بايد تشخيص بدهد كه اضطراب بر كودك غلبه نكرده و كودك از اين لحاظ سالم است. و بعد در صورت نياز به والدين نسخه گفتار درماني مي‌دهد كه بايد با رعايت جلسات تا انتها آن را انجام دهيد. در نهايت با كمك روانشناس، دير حرف زدن كودك درمان مي‌شود.

✅ مراجعه به گفتار درمانگر

گفتار درمانگر فردي است كه دير حرف زدن كودك را تست مي‌كند. و راه‌هاي گفتار درماني را طي مي‌كند كه پدر يا مادر بايد به كمك فرزند در هر جلسه آن شركت كنند. و تمرين‌هايي كه گفتار درمانگر مي‌گويد بايد مو به مو اجرا شود تا به نتيجه دلخواه برسند.

✅ نقش خانواده | دير حرف زدن كودك

خانواده مهم‌ترين نقش را در بهبود دير حرف زدن كودك ايفا مي‌كنند؛ يعني كودك بايد حتما به بهبودي برسد و خانواده تكميل كننده آن هستند و با روش‌هاي مختلف مي‌توانند كودك را آزمايش و به حرف زدن در بياوريد پس سعي كنيد خانواده‌اي شاد و مفرح فراهم كنيد و در تمامي لحظات كودك‌تان را به هيچ وجه تنها نگذاريد.

✅ واضح صحبت كنيد

يكي از روش هاي درمان دير حرف زدن كودك، مكالمه واضح است. در اين روش بايد كشيده تر و اغراق آميز تر صحبت كنيد. كودكان نيازمند صحبت هاي واضح هستند تا متوجه حرف ها و كلمات شويد.

✅ سوالات كمتري بپرسيد

برخي از روش هاي درمان دير حرف زدن كودك، كمتر سوال پرسيدن است. در اين شرايط بايد به جاي سوال پرسيدن از كودك؛ به او توضيح دهيد و شمرده صحبت كنيد.

✅ بازخورد مناسب بدهيد

بازخورد مناسب، روش درماني صحيح براي دير حرف زدن كودك است. در اين شرايط بايد با تشويق، توجه به صدا، تقليد صحبت كودك و … بازخورد تشويقي به حرف هاي او داشته باشيد.

سخن آخر

دير حرف زدن كودك يا تاخير گفتار كودك مسير رشدي او را دست خوش تغييرات زيادي مي‌كند. والدين وظيفه دارند در زمان مناسب مانع از پيشروي اين مساله شده و به دنبال راه چاره اي باشند. بسياري از كودكان در 12 الي 18 ماهي قادر به حرف زدن و يا حداقل بيان كلمات هستند. آن ها تا دو سالگي مي توانند جملات بلندتر ادا كنند. كودكاني كه تا سه سالگي نتوانند به اين مهارت ها دست يابند، بايد براي ارزيابي علت دير حرف زدن كودك يا تاخير گفتار كودك به مراكز مشاوره كودكان ارجاع داده شوند.

براي دريافت مشاوره در زمينه دير حرف زدن كودك مي‌توانيد در هر ساعت از روز براي مشاوره تلفني كودك با شماره 02191002360 و يا از طريق شماره 9099070354 با برترين متخصصان كلينيك تخصصي ذهن نو تماس حاصل نماييد.

سوالات متداول