روانشناسي فرزند خواندگي به بررسي تمامي جوانب پذيرش فرد جديد خانه مي‌پردازد. به طور كلي روانشناسي فرزند خواندگي به نحوه سازگاري در خانه جديد، درك مشكلات احتمالي، مطالعه تاثيرات ژنتيكي و محيطي، هم چنين به بررسي شرايط بعد و قبل از تولد مي‌پردازد. فرزند خواندگي يكي از مسائلي است كه در سال‌هاي اخير صحبت‌هاي بسياري از آن مي‌شود. شما ممكن‌است به دليل مشكلاتي كه در زمينه بارداري داريد به طور كلي از داشتن فرزند نااميدشده و براي پذيرش فرزند از بهزيستي تلاش كنيد. همچنين برخي افراد اعتقاددارند كه به‌جاي فرزند آوري، بهتر است كودكي را به سرپرستي قبول كنند. در اين ميان ترس‌ها و اضطراب‌هاي بسياري نيز در اين زمينه وجود دارد.

برخي از زوجين نگرانند كه شايد نتوانند علاقه و توجهي كه بايد را به فرزند خوانده خود انجام دهند. از طرفي شايد شما نگران وجود بيماري‌ها و يا خصوصيات اخلاقي ژنتيكي در فرزند خوانده خود باشيد. كه نمي‌دانيد در آينده از او چگونه آدمي خواهد ساخت. با هر ديدگاهي كه به اين موضوع نگاه مي‌كنيد، لازم‌است تا پيش از قبول سرپرستي يك كودك، نكاتي را راجع به اين مسئله بدانيد. در واقع بايد روانشناسي فرزند خواندگي را به درستي مطالعه كنيد. 

منبع: روانشناسي فرزند خواندگي | مشكلات كودكان فرزندخوانده

روانشناسي فرزند خواندگي 

به طور كلي روانشناسي فرزند خواندگي جهت كمك رساني به فرزندي گفته مي‌شود كه به نحوه درك مشكلات احتمالي، حضور در خانه جديد، تاثيرات ژنتيك، تاثيرات محيط و قبول شرايط مي‌پردازد.

حتي روانشناسي فرزند خواندگي به بررسي ويژگي هاي خانوادگي افرادي مي‌پردازد كه سرپرستي كودك را بر عهده گرفته اند. نحوه رفتار و تربيت والدين بايد بررسي شود تا فرزند خوانده را به شيوه اي مناسب بزرگ كنند. حتي خانواده به دليل حضور فرد ديگر ب هيجانات زيادي روبرو مي‌شود كه باعث ايجاد چالش هاي غير منتظره مي‌شود. و بر اساس آمارها، تقريبا 3000 كودك از كشورها در سال 2019 به فرزندي پذيرفته شده اند.

تاثيرات روانشناسي فرزند خواندگي

فرزند خواندگي فرايند بسيار پيچيده اي است. در اين شرايط كودكان واكنش رواني متفاوتي از خود بروز مي‌دهند. اكثر اين كودكان هويت خود را گم مي‌كنند و احساسات متفاوتي را بروز مي‌دهند. براي اينكه كودكان با اين تجربه ها و احساسات منفي كنار بيايند، بايد از روانشناسي فرزند خواندگي كمك بگيريد.

با كمك روانشناسي فرزند خواندگي، كودك با مشكلات روانشناختي و رفتاري راحت تر كنار خواهد آمد. اين روانشناسان با ارائه خدمات متفاوت مي‌توانند هويت خود را بيابند و احساس امنيت را در خانواده درك كنند.

روانشناسي فرزند خواندگي موضوعات پيچيده اي را در بر مي‌گيرد. از نظر برخي افراد فرزند خواندگان در معرض سوء تفاهم ها قرار دارد. به دليل اينكه اطرفيان از الفاظ خوبي براي فرزند خواندگي استفاده نمي‌كنند، روانشناسي فرزند خواندگي به كمك رفع اين سوء تفاهمات مي‌پردازد. اين روانشناسان با آموزش هاي مناسب روش هاي برخورد با اطرافيان را به شما آموزش مي‌دهند.

فرزند خواندگي و شرايط لازم براي قبول آن

روانشناسي فرزند خواندگي به دليل اينكه احساسات و تربيت كودكان حائز اهميت است، براي خانواده ها شرايطي را در نظر گرفته است. اگر خانواده ها از اين شرايط برخوردار بودند براي آنها كودكي در نظر گرفته مي‌شود. فرزند خواندگي به قبول سرپرستي كودكاني گفته‌ مي‌شود، كه تحت حمايت سازمان بهزيستي قرار داشته؛ و سرپرست يا خانواده‌اي از آن‌ها باقي نمانده است. شما مي‌توانيد با مراجعه به سايت سازمان بهزيستي كشور و يا مراكز بهزيستي در استان محل زندگي خود، از كليه اين شرايط با خبر شويد. با اين‌ حال شروط مهم و اساسي براي اينكه بتوانيد كودكي را به سرپرستي قبول كنيد در ادامه ذكر كره ايم.

💠 زن و شوهر هردو مي‌بايست ايراني و مقيم ايران باشند.

💠 از تاريخ ازدواج مي‌بايست 5 سال گذشته باشد و در اين تاريخ آن‌ها صاحب فرزند نشده باشند.

💠سن يكي از زوجين حداقل سي سال باشد.

💠 عدم وجود سوء پيشينه كيفري

💠تمكن مالي

💠 عدم ابتلا به بيماري‌هاي صعب‌العلاج و يا مصرف مواد مخدر

لازم به ذكراست كه اگر براي دادگاه و سازمان بهزيستي مسلم شده‌ باشد كه زوجين نمي‌توانند فرزندي داشته باشند. شايد در شروط مربوط به حداقل سن و يا گذشت 5 سال از تاريخ عقد، تجديد نظرهايي صورت بگيرد.

حتما از صفحه اينستاگرام ذهن نو و كانال تلگرامي ذهن نو ديدن نماييد.

مراحل قبول فرزند خواندگي | روانشناسي فرزند خواندگي

روند كلي به اين صورت است كه شما مي‌بايست مدارك و تقاضاي خود را در مراكز بهزيستي استان محل سكونت ثبت نماييد. در صورتي‌ كه شرايط شما از نظر كميته رسيدگي و روانشناسي فرزند خواندگي مورد تاييد قرار بگيرد، در فهرست نوبت قرار گرفته و با فرا رسيدن نوبت، مي‌توانيد براي انتخاب فرزند به شيرخوارگاه مراجعه نماييد.

پس از انتخاب فرزند و طي مراحل روانشناسي فرزند خواندگي، از طريق مراجع قضايي، نامه سرپرستي موقت براي شما صادر خواهد شد. در طي مدتي كه كودك، براي سرپرستي موقت به شما سپرده مي‌شود، فرايند مشاوره و همچنين بازرسي مددكاران بهزيستي از محل زندگي كودك ادامه خواهد داشت. درصورتي‌ كه با پايان مهلت سرپرستي موقت، شما توانسته‌ باشيد معيارهاي لازم را كسب‌ كنيد، سرپرستي دائم كودك به شما سپرده خواهد شد.

در نظر داشته باشيد كه شما حق قبول فرزند خواندگي را صرفاً براي كودكاني خواهيد داشت كه پدر يا جد پدري علي‌ رغم تلاش‌هاي سازمان بهزيستي پيدا نشده باشند و كودك هيچ ارتباطي با خانواده اصلي خود نداشته باشد.

سازگار شدن با شرايط جديد هنگام فرزند خواندگي

تغييرات مهم زندگي، همواره ميزاني از فشار رواني را براي فرد ايجاد خواهد كرد. حضور فرد جديد در خانواده شما يكي از اين تغييرات است. با حضور كودكي كه به سرپرستي قبول كرده‌ايد، هم شما و هم فرزندتان مشكلاتي را تجربه خواهيد كرد. براي كاهش هرچه بيشتر و تطابق سريع‌تر، به اين نكات توجه داشته باشيد. البته كه روانشناسي فرزند خواندگي تاثير بسزايي در سازگاري فرزند و خانواده با يكديگر دارد.

📌 سن كودك | روانشناسي فرزند خواندگي

بر اساس نظريات روانشناسي فرزند خواندگي، هرچقدر سن فرزند شما به هنگام قبول سرپرستي، پايين‌تر باشد؛ راحت‌تر با شرايط جديد سازگار خواهد شد. به ميزاني كه كودك شما، سال‌هاي بيشتري را در پرورشگاه گذرانده باشد، عادت كردن به شرايط خانه جديد و فراموش كردن زندگي گذشته سخت‌تر خواهد بود.

📌 براي فرزندخواندگي مقدمات را فراهم كنيد

دومين اقدام جهت سازگاري از منظر روانشناسي فرزند خواندگي، فراهم كردن مقدمات است. آشنايي با خانه و محل زندگي جديد و همچنين قوانين و آدابي كه خانه شما دارد، موضوعي زمان‌بر است. به همين خاطر بهتر است پيش از آنكه كودك به خانه شما بيايد او را با اين شرايط آشنا كنيد. هنگامي‌ كه كودك مي‌داند وارد چه خانه‌اي مي‌شود، و چه چيزي انتظارش را مي‌كشد؛ سازگاري بهتر اتفاق مي‌افتد. براي اين كار لازم نيست مجموعه‌اي از قواعد را به‌صورت فهرست‌ وار به كودكتان اعلام كنيد. بهتر است به‌تدريج و آرام‌ آرام تا فرا رسيدن موعد حضور او در خانه، براي اين كار تلاش كنيد.

براي مثال در جلسات ديدارتان برايش از خانه، خانواده و اقوام صحبت كنيد. مي‌توانيد يك روز از زندگي خود را به‌صورت داستان براي كودك تعريف كنيد. نشان‌دادن تصاويري از خانه، اعضاي خانواده و فاميل در اين راه بسيار كمك كننده خواهد بود.

📌صبور باشيد

روانشناسي فرزند خواندگي به صبر خانواده ها بسيار تاكيد دارد. كودك شما براي آشنايي با شرايط جديد و پذيرش آن به زمان نياز دارد. انتظار نداشته باشيد كه از اولين روز با صميميت و رفاقت كامل با شما ارتباط برقرار كند. اين مسئله مي‌تواند در موارد ساده‌اي نظير اينكه او براي انجام كارها يا دست‌زدن به وسايل از شما اجازه بگيرد، مستقيم به چشمانتان نگاه نكند و يا شما را مادر و پدر خطاب نكند. يا موضوعات پيچيده‌تري نظير بي‌قراري و تمايل به بازگشت به محيط سابق، احساس افسردگي و اضطراب، بدرفتاري و … خود را نشان دهد.

به خاطر داشته باشيد كه او كودك است و اين شما هستيد كه ‌بايد شرايط را مديريت كنيد. درنتيجه سعي‌كنيد بامحبت و صميمت با او برخورد كرده و به نيازها و حرف‌هايش توجه كنيد تا به‌تدريج با شرايط جديد آميخته شود.

📌محبت كنيد | روانشناسي فرزند خواندگي

روانشناسي فرزند خواندگي محبت زيادي را مي‌طلبد. اما تنها فرزند خواندگي براي نشان دادن محبت تان كافي نيست. شما بايد با محبت و توجه زياد با كودكتان برخورد كنيد. نيازهاي عاطفي و احتياج به محبت كودكتان را هرگز بي‌پاسخ نگذاريد. با اين‌ همه دقت داشته‌ باشيد كه مسئوليت تربيت اين كودك به شما سپرده شده است. شما نمي‌توانيد هميشه با محبت يا با ترحم با او رفتار كنيد، گاهي نيز لازم است كه سخت‌گيري‌ها و جديت هاي لازم را داشته باشيد.

📌از مشاور كمك بگيريد

روانشناسي فرزند خواندگي بايد از ابتداي پذريش در روند شما دخيل باشد. تا زماني كه شرايط به يك ثبات نسبي دست پيدا كند بهتر است همواره با يك مشاور در ارتباط باشيد. و در مورد نحوه ارتباط با كودك از نظراتش استفاده كنيد.

دغدغه‌هاي فرزند خواندگي

با قبول سرپرستي يك كودك، شما احتمالاً دغدغه‌هاي بسياري خواهيد داشت. كودك شما نيز به همين ميزان دچار برخي نگراني‌ها خواهد شد كه در ادامه به آن‌ها خواهيم پرداخت. براي رفع اين مشكلات حتما با روانشناسي فرزند خواندگي ارتباط برقرار كنيد. روانشناس در حل اين مشكلات بسيار كمك كننده عمل مي‌كند.

🟡 شباهت به خانواده اصلي

يكي از نگراني‌هاي والدين اين است كه كودكي كه به سرپرستي قبول مي‌كنند نهايتاً به لحاظ اخلاقي شبيه به خانواده اصلي باشد. اين مسئله مي‌تواند تا حد زيادي نااميد كننده باشد. شما براي تربيت كودكي وقت‌ داشته‌ايد اما او نهايتاً شبيه به خانواده اصلي خود شده است. روانشناسي فرزند خواندگي به اين موضوع اشاره دارد كه خصوصيات رفتاري كودكان به ژنتيك، محيط و نحوه تربيت بستگي دارد. بنابراين در پاسخ به اين دغدغه در نظر داشته باشيد كه فرزندان زيستي شما هم، به‌ طور كلي با شما برابر نيستند.

هر انساني بر اساس تجربيات و طرز فكري كه در زندگي خواهد داشت، مسيري را براي زندگي خود انتخاب خواهد كرد. با اين‌ حال روانشناسي فرزند خواندگي معتقدند وراثت و تربيت هر دو، در كنار هم عمل مي‌كنند. شما مي‌توانيد با آموزش اصولي كه براي خانواده خودتان مطلوب است، تا حد زيادي كودكتان را با ارزش‌هايي كه براي خودتان مطلوب است بار آوريد.

🟢 پيدا شدن ناگهاني والدين | روانشناسي فرزند خواندگي

با توجه به اينكه بر اساس رويه سازمان بهزيستي كودكاني كه براي فرزند خواندگي در نظر گرفته‌ مي‌شوند كه تلاش‌ها براي پيدا كردن خانواده اصلي به بن‌بست رسيده‌ است، در نتيجه چندان جاي نگراني وجود ندارد. با اين‌ حال توصيه اكثر روانشناسي فرزند خواندگي اين است كه شما مي‌بايست حقيقت را با فرزندتان در ميان بگذاريد. در اين صورت حتي اگر خانواده او پيدا شوند و يا به هر طريقي با واقعيت مواجه شود، آسيب كمتري مي‌بيند.

🔴 بيان واقعيت از دغدغه‌هاي فرزندخواندگي

آيا مي‌بايست واقعيت را با فرزندمان در ميان بگذاريم؟ بهتر است او بداند ما والدين واقعيش نيستيم يا هرگز اين موضوع را نفهمد؟

به‌طور كلي، پنهان‌ كاري در هيچ زمينه‌اي توصيه نمي‌شود. روانشناسي فرزند خواندگي معتقدند، پنهان نگه‌داشتن اين موضوع فشار رواني زيادي را به شما تحميل خواهد كرد. شما در درجه اول دائماً مي‌بايست مراقب خود و اطرافيان باشيد كه در اين زمينه صحبتي نكنند و يا به هر طريق ديگري كودكتان متوجه اين مسئله نشود. ثانيا شما همواره با اين نگراني مشغول هستيد كه اگر كودك شما واقعيت را بفهمد چه عكس‌العملي نشان خواهد داد. به همين خاطر معمولاً توصيه مي‌شود كه حقيقت را با كودك در ميان بگذاريد. بااين‌حال بيان حقيقت شرايط و ويژگي‌هاي خاصي دارد.

◼ تا قبل از نوجواني اين حقيقت را باكودك درميان بگذاريد. بالا رفتن سن پذيرش اين موضوع را سخت‌تر خواهد كرد.

◼ بهترين افراد براي بيان اين مسئله، پدرخوانده و مادرخوانده هستند.

◼ براي انجام اين كار حتماً با روانشناس مشورت كنيد.

◼سعي كنيد موضوع را در قالب داستان، مثال و يا خاطره براي كودك بيان كنيد.

◼ سعي كنيد تا جايي كه اطلاعات داريد به سؤالات و كنجكاوي‌هاي كودك در اين زمينه پاسخ دهيد.

◼ تلاش كنيد تا ذهنيت بدي از والدين زيستي كودك ايجاد نكنيد.

◼به كودك اطمينان خاطر دهيد كه تحت هر شرايطي او براي شما عزيز است و فرزند شما باقي خواهد ماند.

◼ بعد از بيان اين حقيقت براي كودكتان، سعي كنيد هيچ تغييري در رفتار شما ايجاد نشود تا كودك بداند كه علي‌رغم اين واقعيت چيزي در خانواده تغيير نكرده است.

چالش‌هاي كودكاني كه به فرزندخواندگي پذيرفته شده‌اند

روانشناسي فرزند خواندگي با بررسي هاي فراوان به اين نتيجه رسيد كه اين مساله با مشكلات روانشناختي متفاوتي روبرو است. اين افراد بسيار احساس طرد شدگي دارند و غم فراواني را تحمل مي‌كنند. در اين بخش مقاله راجع به مشكلات روانشناختي فرزندخواندگي توضيح داده ايم.

🔻 احساس رهاشدگي و تنهايي

اين كودكان بعد از شنيدن واقعيت فرزند خواندگي احتمالا غم شديدي را نسبت به اينكه دوست‌داشتني نبوده‌اند و طرد خانواده واقعي تجربه كنند. اين غم مي‌تواند باعث ايجاد بيماري‌هاي روحي نظير افسردگي شده و يا عزت‌ نفس فرد را براي هميشه تحت تأثير قرار دهند. علاوه بر كمك از روانشناسي فرزند خواندگي، بهتر است به اين نكته توجه شود كه دلايل بسياري براي از دست دادن خانواده حقيقي وجود دارد. فقر، نبود امنيت، مرگ والدين و يا هر دليل ديگري براي اين موضوع مي‌تواند وجود داشته باشد.

از طرفي طرد شدن از جانب يك نفر به اين معنا نيست كه ما در تمامي مراحل زندگي و از جانب همه اطرافيان طرد خواهيم شد. شما به‌ عنوان سرپرستان كودك، مي‌بايست با غيرمنطقي شدن و يا تك‌بعدي شدن تصور كودك در اين زمينه‌ها مبارزه كنيد.

براي اطلاع از نحوه دريافت سرپرستي كودكان بد سرپرست كليك كنيد.

🔻 هويت‌يابي | روانشناسي فرزند خواندگي

با شنيدن خبر اينكه والدين زيستي كودك، شما نيستيد. كودك دچار سردرگمي هويت مي‌شود. او احتمالاً به شناخت والدين حقيقي خود و آشنايي با اطلاعات هويتي نظير شهر محل تولد، آداب ‌و رسوم خانوادگي و … علاقه نشان مي‌دهد. تا جايي كه مي‌توانيد و از گذشته كودك مي‌دانيد اطلاعات را در اختيارشان قرار دهيد و يا اگر مسئولين، روانشناسي فرزند خواندگي و مشاوران بهزيستي اطلاعات بيشتري دارند، اجازه دهيد كودكتان با آن‌ها گفت‌ و گويي داشته باشد.

از نظر روانشناسي فرزند خواندگي، اين حق طبيعي كودك است كه بخواهد با حقايق زندگي خود آشنا شود. شايد اين سوال براي هميشه در ذهن او باقي بماند و با افزايش سن، تلاش بيشتري براي پيدا كردن والدين زيستي انجام دهد. تصميم‌گيري در اين زمينه را به عهده خود فرد بگذاريد. به خاطر داشته‌ باشيد تلاش براي دست‌يابي به هويت به اين معنا نيست كه كودك شما، علاقه‌اش به شما را از دست‌ داده است.

🔻 عزت نفس آسيب ديده

طبق نظريه روانشناسي فرزند خواندگي، افرادي كه به پذيرش يك خانواده در ميايند؛ عزت نفس پاييني دارند. اين كودكان احساس از دست دادن، طرد شدن و آسيب به همراه دارند. اين افراد دائم به اين موضوع فكر مي‌كنند كه “حتما من مشكلي داشته ام كه توسط خانواده طرد شده ام”. در واقع با كمك روانشناسي فرزند خواندگي كودكان احساسات و افكار خود را به خوبي كنترل خواهند كرد.

🔻 احساس گناه

از ديگر روش هاي روانشناسي فرزند خواندگي، رفع احساس گناه كودكان است. كودك زماني كه به فرزند خواندگي گرفته مي‌شود، احساس گناه زيادي را تجربه مي‌كند. با كمك روانشناس فرزند خواندگي روش هاي محبت و رفع احساس گناه كودكان را آموزش خواهيد ديد. اين كودكان بي وفايي والدين را تجربه كرده اند. حال بهتر است كه با محبت اصولي اين احساس را از كودك دور كنيد.

🔻 عدم اطلاع از مشكلات ژنتيكي

ژنتيك در تمامي بيماري ها دخيل است. فارق از اينكه خانواده ها از اطلاعات ژنتيكي كودك اطلاعي ندارند. نمي‌دانند چه اتفاقاتي در بزرگسالي كودك رخ مي‌دهد. شايد كودك به صورت ژنتيكي مبتلا به اختلال بيش فعالي باشد. اما به دليل عدم بررسي ژنتيك خانواده از اين وضعيت نا آگاه هستند. و براي روان درماني اقدام نمي‌كنند. اما روانشناسي فرزند خواندگي با بررسي هاي جدي و دقيق، كمك بزرگي به خانواده ها مي‌كند.

كلام آخر

روانشناسي فرزند خواندگي در تمامي جوانب كودك و خانواده را بررسي مي‌كند. ويژگي هاي رفتاري، اخلاقي، شخصيت و هيجانات هر دو اعضاء بررسي مي‌شود تا سازگاري بيشتري با يكديگر داشته باشند. با اين اوصاف زماني كه روانشناسي فرزند خواندگي وارد ماجرا مي‌شود، شباهت ها و تفاوت هاي خود با كودك پذيرفته شده را بهتر مي‌شناسيد. بنابراين اگر قصد پذيرش كودك از بهزيستي داريد، با روانشناسي فرزند خواندگي هماهنگ شويد.

مركز مشاوره ذهن نو به صورت تلفني و حضوري به شما مراجعين گرامي خدمات ارائه مي‌دهد. جهت كسب اطلاعات بيشتر با شماره زير تماس حاصل فرماييد.

براي دريافت مشاوره در زمينه روانشناسي فرزند خواندگي مي‌توانيد در هر ساعت از روز براي مشاوره تلفني از طريق شماره 02191002360 و يا از طريق تلفن ثابت با شماره 9099070354 جهت ارتباط با برترين متخصصان در مركز مشاوره روانشناسي ذهن نو تماس حاصل نماييد.

سوالات متداول