آشنايي با نيازهاي اوليه و اساسي كودكان يكي از مهم‌ترين مسائلي است كه والدين بايد اطلاعات كاملي درباره آن داشته باشند تا بتوانند به رشد مناسب جسمي و روحي فرزند خود كمك كنند. روانشناسان معتقدند بي‌توجهي به نيازهاي كودك يا توجه بيش‌ازحد به رفع نيازها هردو مي‌توانند تأثيرات نامطلوبي را در شخصيت كودك برجاي بگذارند؛ به همين خاطر بهتر است كه والدين با نيازهاي كودك و راه‌هاي صحيح پاسخگويي به آن‌ها آشنايي داشته باشند. با توجه به اهميت اين مسئله ما در اين موضوع راجع به نيازهاي اوليه و اساسي كودكان صحبت خواهيم كرد.

منبع: نيازهاي اوليه و اساسي كودكان

نيازهاي اوليه و اساسي كودكان | نيازهاي جسماني

به‌طوركلي نيازهاي اوليه كودك به دو دسته نيازهاي جسمي و روحي تقسيم مي‌شوند. توجه به نيازهاي جسمي و برطرف كردن آن‌ها باعث خواهد شد فرزند شما از نظر سلامت جسمي در شرايط مطلوبي قرار داشته باشد. با توجه به اينكه داشتن روحيه سالم و پرورش استعدادهاي كودك تا حد زيادي به شرايط جسمي سالم بستگي دارد در اين بخش راجع به نيازهاي اوليه جسمي در كودكان صحبت خواهيم كرد. از مهم‌ترين نيازهاي جسمي كودك مي‌توان به موارد زير اشاره كرد.

تغذيه مناسب

دريافت مواد غذايي لازم براي رشد و افزايش توانايي‌هاي كودك، از راه تغذيه امكان‌پذير خواهد شد. به همين خاطر مي‌بايست به نيازهاي تغذيه‌اي در كودكان توجه ويژه داشته باشيد. معمولاً توصيه مي‌شود كه در برنامه غذايي روزانه كودكان از تمامي گروه‌هاي مواد غذايي استفاده شود و علاوه بر اين بهتر است از سنين كودكي به فرزند خود كمك كنيد تا بتواند يك الگوي تغذيه‌اي مناسب و سالم را دنبال كند.

علاوه بر اهميت تغذيه در رشد جسمي، روانشناسان معتقدند نيازهاي تغذيه‌اي كودك در سال‌هاي اوليه زندگي چيزي فراتر از رفع گرسنگي است و تغذيه كودك در اين ايام تأثير بسياري در سلامت روحي كودك خواهد داشت. در آغوش گرفتن نوزاد توسط مادر براي تغذيه و برقراري يك تماس مستقيم تأثير بسياري در شرايط روحي و احساس آرامش كودك خواهد داشت. علاوه بر اين توجه به نيازهاي كودك و به‌ويژه تغذيه از مهم‌ترين نكاتي است كه باعث ايجاد سبك دلبستگي ايمن و يك ديدگاه خوش‌بينانه نسبت به محيط اطراف خواهد شد. راجع به اين مسئله در بخش نيازهاي روحي بيشتر توضيح خواهيم داد. 

نيازهاي اوليه كودكان | خواب كافي

خواب كافي و مناسب تأثير بسياري در سلامت سيستم اعصاب دارد و مي‌تواند ذهن كودك شما را براي يادگيري‌هاي بهتر در روز آينده آماده كند. به همين خاطر توجه به خواب كودكان يكي از مهم‌ترين مسائلي است كه بايد به آن توجه داشته باشيد. سعي كنيد همان‌طور كه براي تغذيه كودك گفته شد به او كمك كنيد تا الگوي مناسب و البته منظمي را براي خواب ايجاد كند. كودكان معمولاً در روزهاي اوليه پس از تولد نياز بيشتري به خواب دارند و به‌مرورزمان و با افزايش سن، از مدت‌زمان خواب آن‌ها كاسته مي‌شود. با رسيدن فرزندتان به سنين كودكي خواب كافي براي وي در حدود 8 ساعت در شبانه‌روز خواهد بود و بهتر است زمان به خواب رفتن پيش از ساعت 12 شب باشد. 

رعايت بهداشت

بدن كودكان در مقايسه با بزرگسالان توانايي كمتري براي مقابله با ميكروب‌ها و عوامل بيماري‌زا دارد. به همين خاطر آشنايي با بيماري‌هاي كودكان و راه‌هاي پيشگيري از آن‌ها اهميت بسيار زيادي دارد. كودكان نياز دارند تا والدين از طريق انجام به‌موقع واكسيناسيون و كمك به آن‌ها براي رعايت بهداشت فردي از ابتلا به بيماري‌هاي مختلف در آن‌ها جلوگيري كنند.

كمك به رشد

كودكان براي به دست آوردن توانايي‌هاي مختلف مثل راه رفتن يا صحبت كردن به كمك والدين و اطرافيان نياز دارند. بهتر است با تدارك ديدن تمرين‌هاي مشخص باعث ايجاد هرچه بهتر اين توانايي‌ها در كودك شويد. به ميزاني كه شما به رشد اين مهارت‌ها كمك كنيد و به آن توجه داشته باشيد اين توانايي‌ها بهتر و سريع‌تر رشد خواهند كرد.

نيازهاي اوليه كودكان | نيازهاي روحي

شايد بتوان گفت نيازهاي روحي كودكان موضوعي است كه به توجهي حتي بيشتر از نيازهاي جسمي احتياج دارد. بي‌توجهي به نيازهاي روحي كودكان باعث ايجاد گره‌هاي جدي در شخصيت آينده آن‌ها خواهد شد و يا مي‌تواند آن‌ها را نسبت به همسالان محدود كند و اجازه پيشرفت را به او ندهد. به همين خاطر آشنايي با نيازهاي روحي اساسي در كودكان اهميت بالايي دارد.

ايجاد احساس امنيت و دلبستگي

همان‌طور كه پيش‌تر گفته شد نياز كودكان به تغذيه چيزي فراتر از رفع گرسنگي است و آن‌ها از اين طريق يك ديدگاه كلي راجع به جهان و انسان‌ها در خود شكل خواهند داد كه به آن سبك دلبستگي گفته مي‌شود. به‌طوركلي روانشناسان معتقدند كه توجه والدين به‌ويژه مادر به نيازهاي كودك كه در روزهاي اول پس از تولد مهم‌ترين آن‌ها تغذيه است؛ باعث مي‌شود تا كودك ذهنيتي راجع به امنيت در جهان پيرامون خود به دست آورد. به ميزاني كه فرزند شما احساس كند مادر به او توجه دارد و براي رفع نيازهاي وي همواره در دسترس است به اين باور خواهد رسيد كه دنيا جايي امن است و اطرافيان به او كمك خواهند كرد اما اگر مادر به نيازهاي كودك توجه نداشته باشد اين مسئله باعث وجود اين باور خواهد شد كه جهان جايي ناامن است و كسي به نيازها و خواسته‌هاي او توجه ندارد.

اين موضوع كه از آن به‌عنوان سبك دلبستگي صحبت مي‌شود تمامي روابط نزديك و عاطفي فرد در آينده را تحت تأثير خود قرار مي‌دهد. با توجه به تأثيري كه سبك دلبستگي در آينده زندگي كودك دارد بهتر است در طي دو سال اول زندگي، والدين و به‌خصوص مادر توجه ويژه‌اي به كودك و نيازهاي وي داشته باشد. براي آشنايي با نيازهاي كودك و راه‌هاي پرورش سبك دلبستگي ايمن در فرزندتان بهتر است از يك مشاور كمك بگيريد.

نيازهاي اوليه كودكان | پيشرفت توانايي‌هاي ذهني

توانايي‌هاي ذهني كودك مانند حافظه، توجه و ساير توانايي‌ها از همان روزهاي آغاز تولد شروع به رشد خواهند كرد. يكي از نيازهاي اوليه و اساسي كودك اين است كه والدين با كمك گرفتن از بازي‌ها و روش‌هاي مناسب به كودك كمك كنند تا اين توانايي‌ها را در خود پرورش داده و در سال‌هاي شروع آموزش رسمي كمتر دچار مشكل شود. براي بهبود توانايي‌هاي ذهني كودك در هر بازه سني تمرينات مشخصي وجود دارد كه مي‌توانيد از آن‌ها استفاده كنيد اما مهم‌ترين نكته اين است كه تمرينات را در سطح توانايي‌هاي سني كودك نگه داريد در غير اين صورت ممكن است باور كودك به توانمندي دچار مشكلات جدي شود.

آموزش مهارت‌ها

كودكان نياز دارند تا مهارت‌ها و توانايي‌هاي مشخصي را آموزش ببينند اين مسئله به آن‌ها كمك خواهد كرد تا در آينده توانايي بيشتري براي فعاليت در جامعه داشته باشند. از مهم‌ترين مهارت‌هايي كه بايد كودكان براي آن آموزش ببينند مي‌توان به مهارت‌هاي شناخت و كنترل هيجان‌ها، مديريت زمان، حل مسئله و دوست‌يابي اشاره كرد. براي آموزش اين مهارت‌ها به كودكان تمرينات عملي و كتاب داستان‌هاي مناسبي وجود دارد كه مي‌توانيد از آن‌ها استفاده كنيد.

دلايل اهميت و توجه به نيازهاي اوليه كودكان

در اين بخش به اين سؤال پاسخ خواهيم داد كه شناخت و برطرف كردن نيازهاي كودكان چه اهميتي دارد و چرا بايد به آن توجه داشته باشيم؟

پيشگيري از بروز بيماري‌هاي جسمي و روحي

يكي از اولين و مهم‌ترين پيامدهاي منفي بي‌توجهي به نيازهاي كودك اين است كه آن‌ها در معرض ابتلا به بيماري‌هاي جسمي و روحي مختلف قرار مي‌گيرند. براي مثال چنانچه شما نسبت به پرورش اعتمادبه‌نفس در كودك خود بي‌توجه باشيد او در آينده با مشكلات بسياري در ارتباط با ابراز خواسته‌ها و بيان نظراتش مواجه خواهد شد و يا بي‌توجهي به بهداشت كودك مي‌تواند باعث بروز بيماري‌هاي جسمي مختلف در كودك شود.

كمك به رشد بهتر و باكيفيت‌تر

بي‌توجهي به برخي از نيازهاي كودك اگرچه باعث بروز مشكلات و بيماري‌هاي خاصي در كودك نمي‌شود اما امكان رشد بهتر و بيشتر در كودك را از بين خواهد برد. براي مثال بي‌توجهي به پرورش توانايي‌هاي ذهني مثل تمركز شايد مشكل جدي را براي كودك ايجاد نكند اما درصورتي‌كه به رشد اين توانايي توجه داشته باشيد فرزند شما در آينده عملكرد تحصيلي مناسب‌تري خواهد داشت.

چطور با نيازهاي اوليه و اساسي كودكان آشنا شويم؟

روانشناسان معتقدند نيازها و توانايي‌هاي كودكان در هر دوره سني با يكديگر تفاوت دارد و براي تربيت هرچه بهتر مي‌بايست به گروه سني كه كودك در آن قرار گرفته توجه داشته باشيد و متناسب با توانايي‌هاي آن دوره سني اقدام كنيد. براي آشنايي با نيازهاي كودك در هر بازه سني بهتر است با مطالعه كتاب‌ها و مشورت با افراد داراي صلاحيت اطلاعات خود را در اين حوزه افزايش دهيد. علاوه بر اين شما مي‌توانيد در هر سني با كمك گرفتن از مشاورين كودك نيازها و استعدادهاي كودك خود را به‌صورت انحصاري بررسي كرده و براي تقويت آن‌ها برنامه‌ريزي كنيد.

براي دريافت مشاوره تلفني كودك در هر ساعت از روز مي توانيد از طريق شماره 02191002360 با برترين متخصصان در مركز مشاوره روانشناسي ذهن نو تماس بگيريد

سؤالات متداول