آيا با ويژگي‌هاي رشد كودك يك ساله و قبل از آن آشنايي داريد؟ نوزادان به دليل ناتواني كه در مراقبت از خود و همچنين بيان خواسته‌هايشان دارند، معمولاً نياز بيشتري به دريافت مراقبت و توجه از جانب اطرافيان خواهند داشت. به‌طوركلي رشد كودك تا يك سالگي داراي ابعاد مختلف جسمي، رواني، اجتماعي و هيجاني است كه نوزاد بايد در هريك از آن‌ها توانايي‌هاي مشخصي را به دست آورد. درصورتي‌كه با اين ويژگي‌ها آشنايي داشته باشيد به‌خوبي خواهيد دانست كه در هر مرحله بايد به طور طبيعي انتظار بروز چه ويژگي‌هايي را داشته باشيد و درنتيجه تأخير يا هرگونه مشكل ديگر در جريان رشد را هرچه سريع‌تر متوجه خواهيد شد. براي آشنايي بيشتر با خصوصيات كودكان زير چهار سال كليك كنيد.

منبع : رشد كودك يك ساله

رشد كودك يك ساله

در طي يك سال نخست زندگي سرعت رشد بسيار بالا خواهد بود. فرزند شما به لحاظ ويژگي‌هاي جسماني و رواني به‌سرعت در حال تغيير است و در هر مرحله ويژگي‌هاي جديدي را از خود نشان مي‌دهد تا جايي كه در پايان سال اول زندگي به‌سختي مي‌توانيد او را همان نوزاد روزهاي نخست بدانيد. البته بايد به اين نكته نيز توجه داشته باشيد كه به همين ميزان احتمال بروز مشكلات رشدي نيز بيشتر خواهد بود. بسياري از مشكلات و بيماري‌هاي ذهني نظير اوتيسم و يا عقب‌ماندگي نشانه‌هاي خود را از همين سنين بروز مي‌دهند و به همين خاطر آشنايي شما با رشد طبيعي در اين دوران و همين‌طور گوش‌به‌زنگي نسبت به نشانه‌هاي غيرمعمول اهميت بالايي دارد.

1. رشد جسماني

يكي از شاخص‌ترين جنبه‌هاي رشد كودك يك ساله تغييرات جسماني هستند؛ كودك شما آشكارا به لحاظ ويژگي‌هايي نظير قد و وزن در حال تغيير بوده و به همين ميزان ساير مهارت‌هاي وي نظير نشستن يا راه رفتن نيز در حال پيشرفت است. در ارتباط با رشد جسماني به اين نكته توجه داشته باشيد كه اگرچه انتظار داريم قد و وزن همواره يك روند افزايشي را طي كنند اما بااين‌حال رشد كودكان در هيچ‌يك از ابعاد، يك الگوي افزايشي صرف را دنبال نخواهد كرد و گاهي اوقات آن‌ها مراحلي را به‌عنوان بازگشت يا عقب‌گرد توانايي‌ها طي مي‌كنند كه اين موضوع به دليل تلاش نوزاد براي تثبيت دستاوردهايش است.

بيشتر بخوانيد : از چند ماهگي بايد منتظر نشستن نوزاد باشيم ؟

2. رشد رواني كودك يك ساله

ويژگي‌هاي رواني كودك شما نظير خلق‌وخو، سبك دلبستگي و يا حتي باورهاي وي از همين سنين در حال شكل گيري هستند؛ به همين خاطر آشنايي والدين با نيازهاي كودكان در اين دوره و همين‌طور شناخت آسيب‌ها و مشكلاتي كه ممكن است در سال اول تولد براي كودك پيش بيايد، اهميت بسياري خواهد داشت.

يكي از مهم‌ترين نيازهاي روحي كودك شما در اولين سال پس از تولد دريافت امنيت و محبت از جانب والدين و به‌ويژه مادر است. به ميزاني كه فرزند شما در اين دوره بيشتر احساس امنيت داشته باشد اين باور در وي شكل خواهد گرفت كه جهان جاي امني است و او مي‌تواند احتياجاتش را به نحوي برآورده كند. همچنين درصورتي‌كه كودك احساس كند والدين نسبت به نيازهاي وي توجهي ندارند اين باور در او شكل خواهد گرفت كه جهان جاي ناامني است و نبايد به ديگران اعتماد كرد. اين باور كه از آن به‌عنوان سبك دلبستگي ياد مي‌شود يكي از اساسي‌ترين ويژگي‌هاي رشد كودك در سال اول زندگي است كه تمامي آينده كودك را تحت تأثير قرار خواهد داد.

3. رشد اجتماعي | رشد كودك يك ساله

به‌طوركلي در ارتباط با رشد اجتماعي كودكان يك ساله انتظار مي‌رود كه آن‌ها به‌تدريج روابط اجتماعي خود را گسترش داده و در پايان سال اول تولد اجتماعي‌تر شده باشند. براي مثال كودكان در ماه‌هاي نخست رفتاري را از خود بروز مي‌دهند كه به آن اضطراب غريبه گفته مي‌شود. اين رفتار به‌صورت ترس كودك از قرار گرفتن در محيط‌هاي جديد و با افراد ناآشنا تعريف مي‌شود. اين موضوع به‌تدريج و با بهبود وضعيت حافظه كودك تغيير پيدا خواهد كرد؛ زيرا كودك به‌مرور مي‌تواند چهره ساير اطرافيان را نيز به خاطر آورد و در كنار آن‌ها كمتر احساس ترس كند. علاوه بر اين بهبود حافظه به كودك اين پيغام را خواهد رساند كه درست مشابه دفعات گذشته والدين او را تنها نمي‌گذارند و براي مراقبت از او آماده هستند. به همين خاطر كودك اضطراب كمتري را در حضور سايرين تجربه مي‌كند.

لبخند اجتماعي

لبخند اجتماعي يكي ديگر از نشانه‌هاي رشد اجتماعي در سال اول زندگي است كه در حدود 7 تا 8 ماهگي خود را نشان مي‌دهد و به اين معناست كه كودك به سطحي از توانايي‌هاي ذهني دست پيدا كرده كه مي‌تواند با محيط اطراف ارتباط برقرار كرده و به دنبال پيدا كردن يك تعامل سازنده با اطرافيان است.

اختلال اوتيسم

ميزان و نحوه برقراري روابط اجتماعي با ديگران يكي از مهم‌ترين نكاتي است كه مي‌تواند اطلاعاتي را در ارتباط با سلامت روحي رشد كودك يك ساله به شما ارائه كند. براي مثال كودكان مبتلا به اختلال اوتيسم معمولاً تمايلي به برقراري ارتباط با ديگران و حتي والدينشان ندارند. آن‌ها به‌نوعي رفتار مي‌كنند كه انگار در دنياي شخصي خود فرو رفته‌اند و توجهي به محيط اجتماعي پيرامونشان ندارند. علاوه بر اين، كودكان مبتلا به اوتيسم معمولاً از برقراري ارتباط جسماني نظير در آغوش گرفته شدن نيز بيزار هستند و درصورتي‌كه در اين شرايط قرار بگيرند بي‌قرار خواهند شد. وجود نشانه‌هاي اوتيسم يا هرگونه رفتار غيرمعمول ديگر در جريان ارتباطات اجتماعي ازجمله مسائلي هستند كه بهتر است در ارتباط با آن‌ها از يك متخصص كمك بگيريد.

4. رشد هيجاني كودك يك ساله

ناتواني كودكان براي صحبت كردن باعث مي‌شود كه نشان دادن هيجانات در آن‌ها اهميت بيشتري پيدا كند. نوزادان معمولاً هيجانات خود را به‌صورت گريه و خنده به اطرافيان نشان مي‌دهند. در ارتباط با هيجانات كودك بايد به اين نكته نيز اشاره كرد كه هيجانات آن‌ها در ابتدا بسيار ساده بوده و احساساتي نظير شادي، غم و ترس را دربر مي‌گيرد و سپس به ميزاني كه توانايي‌هاي ذهني آن‌ها رشد كند، قادر خواهند بود احساساتي نظير شرم، احساس گناه يا حتي غرور را تجربه كنند. دليل وابستگي اين هيجانات به پيشرفت توانايي‌هاي ذهني را مي‌توان اين موضوع دانست كه تجربه اين احساسات، نيازمند يك دريافت ذهني از احساسات ديگران و پيدا كردن علتي براي عذاب وجدان يا غرور است كه كودكان در بدو تولد چنين توانايي‌هايي ندارند.

بروز مشكلات روحي سنگين در سال اول تولد نظير از دست دادن والدين مي‌تواند مشكلات بسياري را براي نوزاد ايجاد كند و حتي او را دچار هيجانات منفي و افسردگي نمايد. به همين خاطر بهتر است نسبت به نشانه‌هاي سلامت هيجاني در كودك خود توجه كافي داشته باشيد و هرگونه مشكل در اين زمينه را هرچه سريع‌تر مورد پيگيري قرار دهيد.

5. رشد مهارت‌هاي ذهني

به ميزاني كه سن كودك شما افزايش پيدا مي‌كند توانايي‌هاي ذهني او نظير حافظه، يادگيري و استفاده از مهارت‌ها نيز بهبود مي‌يابد. البته همان‌طور كه گفته شد كودك شما در مراحل مشخصي دچار عقب‌گردهاي رشدي خواهد شد كه اين موضوع نشان‌دهنده تلاش وي براي تثبيت ياد گرفته‌ها است.

كمك به‌ سلامت رشد كودك يك ساله

فرزند شما با مجموعه‌اي از توانايي‌ها و نيازها پا به اين دنيا خواهد گذاشت و به ميزاني كه شما نسبت به اين مسائل حساسيت داشته باشيد، مي‌توانيد به رشد بهتر كودك خود كمك كنيد. در اين بخش راهكارهايي را در اين زمينه معرفي خواهيم كرد. براي آشنايي با نشانه هاي سلامت كودك كليك كنيد.

1. انتظارات خود را تعديل كنيد

يكي از مشكلاتي كه مي‌تواند رشد كودك تا يك سالگي يا حتي سال‌هاي آينده تهديد كند انتظارات بيش‌ازحد والدين است. گاهي اوقات والدين بدون توجه به ظرفيت‌هاي كودك از او مي‌خواهند كه كارهاي خاصي را انجام دهد و يا به دليل ناتواني كودك در انجام آن‌ها به مراكز درماني مراجعه مي‌كنند. بهتر است با افزايش اطلاعات خود راجع به رشد كودك يك ساله و توانايي‌هاي او در هر مرحله نسبت به متعادل كردن انتظارات خود اقدام كنيد. در غير اين صورت فشاري كه شما بر كودك وارد مي‌كنيد تأثير منفي در اعتمادبه‌نفس و سلامت روان هردوي شما خواهد داشت.

2. به توانايي‌هاي كودك توجه داشته باشيد

توجه به توانايي‌ها و رغبت‌هاي كودك يكي از نكاتي است كه مي‌توانيد براي بهبود رشد وي از آن‌ها استفاده كنيد. چنانچه از سنين پايين براي تقويت نقاط قوت و استعدادهايي كه فرزند شما از خود نشان مي‌دهد اقدام نماييد، به او كمك خواهيد كرد كه در آينده در اين زمينه‌ها پيشرفت‌هاي چشمگيري داشته باشد.

3. امنيت كودك را تأمين كنيد | رشد كودك يك ساله

همان‌طور كه گفته شد نياز كودك به امنيت و دريافت اين باور كه جهان اطراف و مردم قابل‌اعتماد هستند، اصلي‌ترين موضوعي است كه در طول رشد كودك تا يك سالگي بايد به آن توجه داشته باشيد. بروز هرگونه آسيبي در سبك دلبستگي كودك شما مي‌تواند تمامي روابط آينده وي را نيز تحت تأثير خود قرار دهد. به همين خاطر بهتر است با دقت نظر بيشتري در اين زمينه قدم برداريد. كودكان تك سرپرست يا بد سرپرست ازجمله افرادي هستند كه احتمال بالايي براي آسيب ديدن آن‌ها وجود دارد و به همين خاطر بهتر است در اين زمينه از متخصصين كمك گرفته شود.

4. كودك را در برابر محرك‌هاي مختلف قرار دهيد

به ميزاني كه محيط اطراف يك كودك غني از آموزش و محرك‌هاي مناسب با سطح رشد و توانايي‌هاي او باشد وي ازنظر توانايي‌هاي ذهني يا جسمي رشد بهتري خواهد داشت. درنتيجه بهتر است محيط اطراف كودك را از محرك‌هاي مناسب با سطح رشد وي غني كنيد. براي مثال سعي كنيد با كودكتان زياد حرف بزنيد، از اشيا و تصاوير پيچيده‌تر براي او استفاده كنيد و يا او را با انواع موسيقي و آواها آشنا نماييد.

5. از يك مشاور كودك كمك بگيريد | رشد كودك يك ساله

مشاورين كودك نيازها و توانايي‌هاي كودك در هر بازه سني را به‌خوبي مي‌شناسند و مي‌توانند در بهبود رشد كودكتان به شما كمك كنند. علاوه بر اين بسياري از اختلالات رواني دوره كودكي نظير عقب‌ماندگي‌هاي ذهني و يا اوتيسم از همان سال اول تولد تا حدودي قابل‌تشخيص هستند و با توجه به اهميت زمان در تشخيص و شروع اقدامات درماني براي اين اختلالات بهتر است هرچه سريع‌تر در اين زمينه‌ها اطلاع پيدا كنيد. براي كسب اطلاعات در زمينه مشاوره كودك كليك كنيد. 

براي دريافت مشاوره در زمينه كودك مي‌توانيد در هر ساعت از روز براي مشاوره تلفني كودك از طريق شماره 02166419012 با برترين متخصصان كلينيك تخصصي ني ني مايند تماس حاصل نماييد.

سؤالات متداول

مهم‌ترين نيازهاي رواني كودك از تولد تا يك‌سالگي كدام است؟

اصلي‌ترين نياز رواني كه بايد به آن توجه داشته باشيد ايجاد احساس امنيت يا به‌عبارت‌ديگر سبك دلبستگي ايمن در كودك است. براي دستيابي كودك به اين توانايي بايد همواره براي پاسخگويي به نيازهاي وي آماده باشيد.

نشانه‌هاي اختلالات رشدي در طول يك سال اول زندگي چيست؟

عدم تمايل كودك به برقراري ارتباط اجتماعي و معذب بودن وي در اين شرايط، ناتواني كودك در دستيابي به توانايي‌هاي مناسب با سن، تظاهرات هيجاني نامناسب مثل احساس غم يا نبود شادابي و همين‌طور نداشتن تظاهرات هيجاني ازجمله نكاتي هستند كه بايد به آن‌ها توجه كرد. با استفاده از مشاوره كودك مي‌توانيد اطلاعات خود را در اين زمينه افزايش دهيد.

منبع : رشد كودك يك ساله