يكي از كاركرد‌هاي رشدي و شناختي مغز، توانايي تقليد كردن در كودكان و نوزادان است. تقليد نوزادان و كودكان رفتاري است كه از طريق مشاهده رفتار ديگران آن عمل را تكرار مي‌كند و ياد مي‌گيرد. به عبارتي تقليد كردن يك راه مؤثر براي يادگيري اعمال جديد است. اين توانايي ذاتي كودكان حتي در شيوه فرزندپروي والدين هم موثر است، زيرا كودكان بسياري از فعاليت‌ها و اعمال را از طريق مشاهده الگو‌هاي خود ياد مي‌گيرند و همان اعمالي كه والدين انجام مي‌دهند كودك هم انجام مي‌دهد. در نتيجه مي‌توان از اين توانايي ذاتي انسان براي شيوه صحيح آموزش و فرزندپروري در دوران كودكي استفاده كرد. با دريافت مشاوره كودك درباره روش‌هاي مناسب تربيت فرزند به كمك تقليد راهنمايي دريافت كنيد.

منبع : تقليد كردن در كودكان و نوزادان چه نقشي در رشد آن ها دارد؟

علت تقليد كردن در كودكان و نوزادان

اساسا هر رفتار و فعاليتي كه از انسان سر مي‌زند پايه و اساس زيستي و عصبي دارد. پيش از پيشرفت‌هاي علوم اعصاب، دانشمندان نظريات مختلفي در ارتباط با علت تقليد كردن كودكان در نظر مي‌گرفتند، اما امروزه مشخص شده كه تقليد كردن در ابتدا به دليل وجود سلول‌هاي اختصاصي در مغز به نام نورون‌هاي آينه‌اي قشر مخ است. به عبارتي مي‌توان گفت زيربناي تقليد كردن نورون‌هاي آينه‌اي هستند. اين نورون‌ها زيربناي مهارت‌هاي ديگر همانند توانايي اجتماعي نظير همدلي و درك نقطه نظر ديگران نيز مي‌باشند. با اين حال بايد توجه كرد كه تمام فعاليت‌هاي انسان به دليل مجموع عوامل زيستي، رواني و اجتماعي رخ مي‌دهد. براي آشنايي با نشانه هاي سلامت نوزاد كليك كنيد.

اهميت تقليد در كودكان و نوزادان و سير تكامل

تقليد كردن بر فعاليت‌ها و اعمال گسترده‌اي تاثير مي‌گذارد كه براي رشد كودك ضروري به نظر مي‌رسد. به عنوان مثال تقليد، ابزار و ويژگي قدرتمندي براي يادگيري و تمرين مهارت‌هاي مختلف است. يادگيري زبان، يادگيري اصوات، مهارت‌هاي ورزشي و… مي‌تواند تا حد زيادي تحت تاثير تقليد كردن باشد. يكي ديگر از مسائلي كه مي‌تواند به دليل نورون‌هاي آينه‌اي و تقليد كردن ايجاد شود توانايي همدلي كودك با ديگران است. همچنين بايد يادآور شد كه تقليد كردن زيربناي تجسم و تخيل كودك محسوب مي‌شود، به عبارتي براي شكل گيري تجسم و تخيل، كودك در ابتدا بايد توانايي تقليد كردن داشته باشد. در مجموع مي‌توان گفت بسياري از اعمالي كه كودك در بزرگسالي انجام مي‌دهد تحت تاثير مشاهده الگو‌ها و تقليد كردن از آن‌ها قرار دارد.

سن شروع تقليد

ديدگاه‌هاي مختلف روانشناسي سن متفاوتي را براي شروع تقليد كردن نوزاد در نظر گرفته‌اند. با اين حال نوزادان از همان ابتدا با توانايي تقليد كردن به دنيا مي‌آيند و در هر دوره از رشد توانايي تقليد كردن به شيوه متفاوتي بروز پيدا مي‌كند. اولين تقليد‌هايي كه نوزادان انجام مي‌دهند تقليد از حركات صورت و چهره بزرگسالان است، سپس هرچقدر كه سن نوزاد بيشتر مي‌شود تقليد‌هاي بيشتري در محيط پيرامون خود انجام مي‌دهد. بنابراين كودكان تازه متولد شده يا يك ماهه حالت چهره بزرگسالان را تقليد مي‌كنند و تا 7 يا 8 ماهگي توانايي تقليد كردن كودك پيشرفت مي‌كند و به مرور مي‌تواند به صورت انتخابي شروع به تقليد كردن كند.

در حدود يك سالگي كودكان فعاليت‌هايي را تقليد مي‌كنند كه توانايي انجام دادن آن‌ها را داشته باشند، رايج‌ترين تقليد كودكان در اين سن تقليد از حركات دست است. در حدود يك تا سه سالگي توانايي تقليد كردن كودك به وضوح پيشرفت مي‌كند و مي‌تواند از الگوها يا شخصيت‌هاي غيرواقعي تقليد كند. در مجموع بايد بيان كرد كه بر اساس سن كودك و ويژگي‌هاي رشدي، نوع تقليد كودك متفاوت است.

مراحل شكل گيري تقليد در كودكان

به طور كلي 6 مرحله در ارتباط با تقليد كردن وجود دارد كه اين فرايند از تولد تا دوسالگي اتفاق مي‌افتد.

مرحله اول، تقليد به شكل بازتاب

مرحله اول تقليد كردن به شكل بازتاب‌ها است، يعني كودك از محرك‌هايي كه در محيط اطرافش وجود دارد تقليد مي‌كند، به عنوان مثال اگر كودكي گريه كند و چندين كودك ديگر در اطراف او باشند و شروع به گريه كنند، گريه كودكان همچنان ادامه پيدا مي‌كند. با اين حال  تقليد كودك در مرحله بازتاب‌ها بسيار جزئي است. براي آشنايي با انواع بازتاب ها كليك كنيد.

مرحله دوم، شكل گيري عادت‌ها

 در اين مرحله عادت‌هاي كودك شكل مي‎‌گيرد و گاهي تقليد انجام مي‌شود. تقليد در اين مرحله مي‌تواند به صورت سرايت صوتي، تقليد متقابل و تقليد گهگاهي رخ دهد. تقليد توسط سرايت صوتي به اين صورت است كه نوزاد بيشتر تحت تاثير محرك‌هاي صوتي قرار دارد. تقليد متقابل باعث مي‌شود تا نوزاد صدا يا حركاتي كه در مقابل او و حوزه ديد او انجام مي‌شود را تكرار كند. تقليد گهگاهي در ارتباط با موقعيت‌هاي ناشناخته‌ است، با اين حال اين تقليد به شكل محدودي رخ مي‌دهد.

مرحله سوم، تقليد نظام دار

تقليد نظام دار يا هدف‌دار تقليد‌هايي است كه به طور هدفمند مربوط به مجموع حركات و صداهاي خود كودك است، با اين حال در اين مرحله، تقليد كودك هنوز به صورت جزئي رخ نمي‌دهد.

مرحله چهارم، تقليد حركات نامرئي

يكي از مهمترين مراحل تقليد در اين مرحله رخ مي‌دهد. منظور از تقليد حركات نامرئي، تقليد اعمالي است كه دور از ديد نوزاد انجام مي‌شود. به عبارتي كودك با داشتن يك نشانه يا مشخصه قادر به تقليد كردن فعاليتي مي‌شود كه قبلا آن را ديده و ياد گرفته اما اكنون در حوزه ديد او قرار ندارد.

مرحله پنجم، تقليد پيشرفته حركات نامرئي

در اين مرحله توانايي تقليد حركات نامرئي كودك با دقت و ظرافت بيشتري رخ مي‌دهد. به عبارتي كودك مي‌تواند با جزييات بيشتري تقليد انجام دهد.

مرحله ششم، تقليد در غياب الگو

پيشرفته‌ترين حالت تقليد كردن، تقليد در غياب الگو است. در اين مرحله اگر كسي كاري انجام دهد و كودك آن را ببيند، مي‌تواند در نبود آن شخص آن رفتار را به طور كامل تقليد كند.

عوامل موثر در تقليد كودكان

توانايي تقليد كردن به صورت ذاتي وجود دارد، اما عوامل متعددي هستند كه بر تقليد كردن تاثير مي‌گذارند. به عنوان مثال تقليد مي‌تواند در فرآيند بازي كردن كودكان رخ دهد، به طوري كه كودكان مي‌توانند قوانين بازي يا نوع بازي كردن را از يكديگر تقليد كنند. در موارد ديگر كودك براي اينكه خودش را شبيه ديگري كند، شروع به تقليد كردن از ويژگي‌هاي ظاهري و رفتاري او مي‌كند. علاوه بر اين، تقليد مي‌تواند در همدلي كردن و بروز هيجانات مختلف موثر واقع شود. به طوري كه كودك با تقليد از ديگران ياد مي‌گيرد تا در محيط‌هاي مختلف چه هيجاني از خودش بروز دهد.

براي دريافت مشاوره در زمينه كودك مي‌توانيد در هر ساعت از روز براي مشاوره تلفني كودك از طريق شماره 02166419012 با برترين متخصصان كلينيك تخصصي ني ني مايند تماس حاصل نماييد.

سوالات متداول

آيا تقليد كردن براي رشد كودك ضروري است؟

كودكان بسياري از فعاليت‌ها و رفتارهايشان را از طريق مشاهده الگو و تقليد كردن از آن‌ها ياد مي‌گيرند، بنابراين تقليد كردن يكي از بخش‌هاي اساسي رشد كودك مي‌باشد.

منبع : تقليد كردن در كودكان و نوزادان چه نقشي در رشد آن ها دارد؟