چگونه مي‌توان مهارت مسئوليت پذيري كودكان را تقويت كرد؟ انسان‌ها دوست دارند در جهاني زندگي كنند كه همه در آن مسئوليت‌پذير هستند. چنين جهاني تنها در صورتي محقق مي‌شود كه كودكان از همان ابتدا مسئوليت پذيري را آموزش ببينند و در خود نهادينه كنند. واضح است كه والدين به عنوان مراقبان و تربيت كنندگان كودكان اين وظيفه را برعهده دارند؛ پس چه خوب است كه آن را به طور كامل و صحيح به فرزندان خود آموزش دهند و در شكل گيري صحيح شخصيت آن‌ها بهترين روش‌ها را به كار گيرند. اما كودكان با يكديگر بسيار متفاوت هستند؛ مشاوره كودك به شما كمك مي‌كند تا متناسب با شرايط و خصوصيات كودك خود، بهترين روش تربيتي را به كار بگيريد. براي كسب اطلاع بيشتر در زمينه مشاوره كودك كليك كنيد. 

 منبع : مسئوليت پذيري كودكان

آموزش مسئوليت پذيري به كودكان

مسئوليت پذيري مهارتي اكتسابي است و از حدود سه سالگي به تدريج ايجاد مي‌شود. خانواده اولين محيطي است كه كودك در آن قرار مي‌گيرد و نقش عظيمي در شكل گيري شخصيت او دارد. اگر فردي از همان ابتدا و در دوران كودكي اين خصلت را ياد نگيرد و به كمك والدين آن را در خود پرورش ندهد، در آينده نيز مسئوليت تمام كارهاي خود را به ديگران مي‌سپارد. مسئوليت پذيري كودكان به ميزان زيادي به تجارب آن‌ها در محيط خانواده و الگوپذيري از والدين بستگي دارد. والدين مي‌توانند با اتخاذ تدابير آموزشي، زمينه‌هاي شكل گيري اين خصلت را در كودكان ايجاد كنند و البته لازم است در اين مسير به شرايط روحي و رواني آن‌ها نيز توجه داشته‌باشند. انتظارات خود از فرزندانتان را به شكل واضح و روشن و متناسب با سن آن‌ها بيان كنيد.

مسئوليت پذيري كودكان در سنين مختلف

كودكان هر چه بزرگتر مي‌شوند آمادگي پذيرش مسئوليت‌هاي بزرگتر و بيشتر را پيدا مي‌كنند. مهم است كه والدين مسئوليت‌هايي را مطابق با سن كودك به او واگذار كنند تا پس از طي كردن يك مرحله‌ي رشدي با موفقيت وارد مرحله‌ي بعدي شود و مسئوليت‌هاي بيشتري را بر عهده بگيرد. در ادامه مسئوليت‌هاي كودكان در هر سن را شرح داده‌ايم.

1. مسئوليت پذيري در سنين پيش از دبستان

كودك سه تا پنج ساله هم مي‌تواند مسئوليت برخي از كارهاي خود را برعهده بگيرد؛ براي مثال او مي‌تواند انتخاب كند براي رفتن به مهد كودك چه لباسي بپوشد و يا  در مورد تغذيه ميان وعده و اينكه دلش مي‌خواهد چه چيزي بخورد تصميم بگيرد. البته در اين مورد والدين بايد با مطرح كردن چند گزينه براي او محدوديت قرار دهند. براي مثال مي‌توانيد از او بپرسيد كه امروز مي‌خواهد نون پنير بخورد يا چاي با بيسكوئيت. همچنين مي‌توانيد در مورد اسباب بازي‌هايش از او سؤال بپرسيد كه بهتر است آن‌ها را در چه جايي قرار دهد و يا كدام يك از آن‌ها را به ديوار بزند. مسئوليت كودك پنج ساله مي‌تواند اين باشد كه وسايلش را بعد از بازي كردن جمع كند و آن‌ها را در جاي خود قرار دهد. كودكان در اين سن مي‌توانند در كارهاي خانه به شما كمك كنند اما به شرطي كه خودشان درخواست نمايند.

2. مسئوليت پذيري كودكان دبستاني

زماني كه كودكان وارد مدرسه مي‌شوند، بايد مسئوليت‌هاي بيشتري در اختيار آنان قرار دهيد. آنان مي‌توانند در انجام كارهاي ساده‌اي مانند چيدن ميز شام به شما كمك كنند. مديريت پول‌هاي هفتگي و يا ماهانه‌اي كه به او مي‌دهيد را به خودش بسپريد و او را در زمينه خرج كردن پول‌هايش راهنمايي كنيد. از كودكان هشت يا نه ساله انتظار مي‌رود تكاليف درسي خود را انجام دهند و بعد به فعاليت‌هاي مورد علاقه بپردازند. به او پيامدهاي كارهايش را گوش‌زد كنيد؛ مثلا اگر شيشه پنجره را شكست بايد قسمتي از پول تو جيبي خود را براي جبران خسارت خرج كند. انعطاف پذيري را فراموش نكنيد و قوانين و محدوديت‌ها را با توجه به سن و توانايي‌هاي كودك در نظر بگيريد.

3. مسئوليت پذيري در دوران نوجواني

نوجوانان دوازده، سيزده ساله بايد در بسياري از مسائل نظرات خود را آزادانه بيان كنند و مهم است در تصميم‌گيري‌هاي خانوادگي نظرش را بپرسيد و به او احترام بگذاريد. مسئوليت‌هاي نوجوان شامل نظافت شخصي، انجام مرتب تكاليف درسي، مرتب كردن اتاق و وسايل شخصي و… مي‌شود. در اين مي‌تواند در خانه تنها بماند و يا حتي با نظارت و كنترل شما با دوستانش به گردش برود. نوجوان پانزده ساله بايد در كارهاي خانه مشاركت داشته باشد و مسئوليت‌هايي همچون به خريد رفتن را به او بسپاريد. هميشه ميان توقعاتتان از نوجوان و خواسته‌هاي او تعادل برقرار كنيد و با انعطاف و آرامش، سبك تربيتي مشخصي را پيش بگيريد.

بيشتر بخوانيد : آموزش تربيت كودك

راه‌هايي براي افزايش مسئوليت پذيري در كودكان

براي افزايش مسئوليت پذيري كودكان راهكارهايي وجود دارد كه برخي از آن‌ها به شرح زير هستند:

1.به كودك ياد بدهيد خودش وسايلش را جمع كند

در ابتدا با مهرباني به كودك كمك كنيد تا وسايلش را جمع كند و كارهايش را انجام بدهد. با خوشرويي كم كم كودك مسئوليت‌هايش را ياد مي‌گيرد. بنابراين از او به خاطر خراب كاري‌هايش ناراحت نشويد. مثلا اگر شير را روي زمين ريخت، دستمالي برداريد و يك دستمال هم به او بدهيد و بگوييد با كمك هم آن را پاك مي‌كنيم. اگر كودك پيش دبستاني كفش‌هاي خود را وسط پذيرايي مي‌اندازد، با مهرباني كفش‌ها را به دستش بدهيد و بگوييد همه وسايل را سر جايش مي‌گذاريم. اين روش را تا زماني كه فرزندتان به نوجواني مي‌رسد انجام دهيد.

2.مسئوليت پذيري كودكان | كمك كردن به ديگران را به كودك ياد بدهيد

زماني كه كودك به هر نحوي به ديگران كمك مي‌كند، رفتارهاي او را مورد توجه قرار دهيد و او را تشويق كنيد. هر چه بيشتر رفتاري را تشويق كنيد، آن رفتار در فرزندتان نهادينه مي‌شود و رشد مي‌كند. زماني كه كودكتان با دوست و يا خواهر كوچك‌ترش مهربان است، به او لبخند بزنيد و بگوييد كه از اين كارش خوشتان آمده. به او ياد بدهيد در كارهاي خانه به شما كمك كند و با توجه به سن او مسئوليت‌هايش را افزايش دهيد. كودك نوپا مي‌تواند دستمال‌ها را روي ميز بگذارد، از كودك سه ساله بخواهيد بشقاب‌ها را يكي يكي از روي ميز به شما بدهد، كودك چهار ساله مي‌تواند كفش‌ها را جفت كند، كودك پنج ساله توانايي مرتب كردن تخت خوابش را دارد، كودكان شش هفت ساله مي‌توانند به گلدان‌ها آب بدهند و هشت ساله‌ها مي‌توانند لباس‌ها را تا كنند.

3.به كودك دستور ندهيد و از او بخواهيد فكر كند

براي مثال اگر كودك صبح براي رفتن به مدرسه بي‌حوصله است به او دستور ندهيد كه سريع مسواك بزند، كيفش را حاضر كند و آماده شود. بلكه با لحن ملايم از او بپرسيد كه براي رفتن به مدرسه بايد چه كارهايي انجام دهد. هدف از اين پرسش اين است كه كودك بر روي مسئوليت‌ها و كارهايي كه بايد انجام دهد فكر كند. در صورتي كه هر روز صبح اين كارها را انجام دهد به مرور مسئوليت‌هايش را ياد مي‌گيرد.

براي دريافت مشاوره در زمينه نوزاد و كودك مي‌توانيد در هر ساعت از روز براي مشاوره تلفني كودك از طريق شماره 02166419012 با برترين متخصصان كلينيك تخصصي ني ني مايند تماس حاصل نماييد.

سوالات متداول

مهم‌ترين پيامد عدم مسئوليت پذيري كودك در بزرگسالي چيست؟

كودكي كه مسئوليت پذيري را ياد نگيرد، در آينده نيز تبديل به فردي مي‌شود كه مسئوليت‌هاي كارهاي خود را به دوش ديگران مي‌اندازد و در عين حال هيچ اعتماد به نفسي براي انجام كارهايش ندارد. انتخاب‌هايش محدود مي‌شود و عملكردش كاهش مي‌يابد. با كمك گرفتن از مشاوره كودك مي‌توانيد از بروز اين مسائل پيشگيري كنيد.

 منبع : مسئوليت پذيري كودكان