وسواس در كودكان آن‌ها را درگير افكار، احساسات منفي و ترس‌هاي ناخواسته‌اي مي‌كند كه با رفتارهاي اجباري و اضطراب همراه مي‌شود. اين اختلال در كودكان روند رشد آن‌ها را با مشكل مواجه مي‌سازد و كاركرد زندگي روزانه‌ كودكان را مختل مي‌سازد. بروز وسواس در كودكان مي‌تواند نشان از اضطراب پنهان در آن‌ها باشد به همين دليل لازم است والدين آن را جدي بگيرند. از آنجايي كه كودكان نسبت به افكار وسواسي و رفتاري‌هاي اجباري خود آگاهي ندارند و نمي‌توانند احساسات خود را ابراز كنند، اين وظيفه‌ والدين است تا علائم وسواس را در كودك خود بررسي كنند و براي درمان آن‌ها از مشاوره كودك و فرد متخصص كمك بگيرند. در ادامه بيشتر درباره علل، علائم و درمان وسواس در كودكان صحبت خواهيم كرد پس همراه ما باشيد.

منبع : وسواس در كودكان

علائم وسواس در كودكان

وسواس در كودكان با بروز نشانه‌هاي موقعيتي هويدا مي‌شود. اكثر والدين در مواجه با اين نشانه‌ها تصور مي‌كنند فرزندشان در فرآيند رشدي بهتر مي‌شود و رفتارهاي وسواسي آن‌ها با بزرگ شدنشان از بين مي‌رود اما كم كم وخامت نشانه‌ها افزايش مي‌يابد و والدين با گذشت ماه‌ها و سال‌ها به وسواس كودك پي مي‌برند. كودكي كه وسواس دارد علائم وسواس را روزانه به مدت حداقل يك ساعت و بيشتر تجربه مي‌كند. اين اختلال در كودكان اغلب با دو نشانه‌ وسواس و اجبار بروز پيدا مي‌كند كه در ادامه بيشتر درباره آن صحبت خواهيم كرد. براي آشنايي بيشتر با كودكان استثنايي كليك كنيد.

افكار وسواسي

افكار وسواسي، افكار تكراري و ناخواسته‌اي هستند كه ذهن كودك را به خود مشغول مي‌كنند و منجر به بروز پريشاني، ترس و اضطراب فراوان در او مي‌شوند. براي مثال ممكن است كودك فكر كند روي تمام وسايل ميكروب‌هاي زيادي هستند و او را مريض مي‌كنند و يا مدام اين فكر به ذهنش خطور مي‌كند كه يك نفر پشت پنجره‌ اتاق منتظر است تا وارد خانه‌ آن‌ها شود و او يا نزديكانش را آزار دهد.

اعمال اجباري

اين نشانه‌ها اعمالي هستند كه كودك براي رها شدن از افكار وسواسي و كاهش اضطراب ناشي از آن‌ها انجام مي‌دهد. براي مثال كودكي كه گمان مي‌كند ميكروب‌ها همه جا هستند و او را مريض مي‌كنند در طول يك ساعت بارها و بارها دستان خود را مي‌شويد؛ با اين كار در ابتدا آرامش خيال پيدا مي‌كند و اضطرابش كاهش مي‌يابد اما بعد از مدتي دوباره افكار وسواسي به سراغش مي‌آيند و او را مجبور به انجام عمل وسواسي مي‌كنند.

گاه اعمال وسواسي كودكان رنگ خرافات به خود مي‌گيرد، براي مثال كودك معتقد است اگر راه رفتن را با پاي راست خود شروع نكند شخصي كه به او علاقه دارد، مي‌ميرد. از ديگر اعمال وسواسي كه با نام رفتارهاي آئيني شناخته مي‌شوند، اعتقاد كودك بر ضربه زدن به يك شئ يا بخشي از بدن است كه نسبت به انجام آن كار درون خود احساس اجبار مي‌كند. براي مثال فكر مي‌كند بايد چهار بار به پاي خود ضربه بزند. مثالي ديگر از الگوهاي رفتار اجباري اين است كه كودك معتقد است بايد غذا را چهار بار با سمت راست و چهار بار با سمت چپ بجود.

براي شناخت بيشتر درباره وسواس فكري عملي كليك كنيد.

نمونه‌هايي از افكار و اعمال وسواسي در كودكان

_ممكن است در يك زمان بارها از خانه خارج شوند و دوباره وارد شوند

_مدت زيادي را به دسته‌بندي كردن يا گروه بندي اشياء اختصاص مي‌دهد

_افكار مزاحم و وسواسي در مورد آسيب ديدن يا مرگ والدين

_لمس كردن و ضربه زدن به چيزي به تعدادي معين

_چك كردن خاموش بودن چراغ‌ها، بسته بودن در

_ تكرار بيش از حد يك كلمه، عبارت و سؤال

_حساسيت نسبت به متقارن بودن همه چيز

_پاك كردن و نوشتن چند باره‌ي تكاليف

_توجه افراطي و غير منطقي به جزئيات

_نگراني بيش از حد و افراطي

_چيدن اشياء با ترتيبي خاص

_شستن و تميزكاري افراطي

_شمارش بيش از حد وسايل

_شك و ترديد زياد

دلايل بروز وسواس كودكان

برخي از كودكان به دليل وجود مشكل در قسمتي از مغز دچار وسواس مي‌شوند. مطالعات و تحقيقات نشان داده‌اند كمبود سروتونين در مغز كه يك انتقال دهنده‌ شيميايي است، منجر به بروز وسواس در كودك مي‌شود. علاوه بر اين مورد وسواس ممكن است عامل ژنتيكي داشته‌باشد. برخي از كودكان مبتلا به وسواس والدين وسواسي دارند. والديني با سابقه‌ ابتلا به وسواس احتمال دارد چهار تا هشت درصد، اين عارضه را به فرزند خود انتقال دهند.

گاه علت بروز وسواس در كودكان مي‌تواند وجود اختلالات همايند مانند اختلالات اضطرابي، هراس اجتماعي يا فوبيا باشد. استرس به خودي خود نمي‌تواند وسواس را ايجاد كند اما در تشديد آن تأثير بسيار زيادي دارد. استرس و وسواس، كودك را وارد چرخه‌ ناسالم بيماري مي‌كنند. هرچه كودك استرس بيشتري را تجربه كند افكار وسواسي او تشديد مي‌شوند و به تبع اضطراب و استرس بيشتري را نيز تجربه خواهد كرد.

عوامل محيطي و شرايط استرس‌زا مانند آزار جسمي، جنسي يا عاطفي، تغييرات ناگهاني در محيط زندگي، بيماري، مرگ يكي از نزديكان كودك، جدايي والدين و… از عوامل زمينه‌ساز استرس و وسواس در كودكان هستند.

درمان وسواس در كودكان

رفتار درماني شناختي جهت درمان انواع وسواس خفيف تا متوسط در كودكان مؤثر واقع مي‌شود اما در موارد شديد ممكن است از داروها در كنار اين نوع درمان استفاده شود. دارو درماني شامل مصرف داروهاي جلوگيري كننده از باز جذب سروتونين مي‌باشد و زير نظر متخصص تجويز مي‌شود. اگر هم علت وسواس عفونت استرپتوكوكي باشد، آنتي بيوتيك تجويز مي‌گردد.

درمان رفتاري شناختي وسواس در كودكان

در اين روش درماني كودك با ترس‌ها و اضطراب‌هاي ناشي از وسواس مستقيما مواجه مي‌شود و ياد مي‌گيرد چگونه بر ترس‌هايش غلبه كند. همچنين انواع مهارت‌هاي خودكنترلي به او آموزش داده مي‌شود تا در تمام زندگي از آن‌ها بهره ببرد. بهتر است در جلسات درماني والدين و ديگر خواهر و برادرها مشاركت داشته‌باشند تا بياموزند كه اختلال وسواس چيست، چگونه مي‌توان آن را مديريت كرد و چگونه مي‌توان در مسير درمان به كودك كمك نمود.

يكي از روش‌هاي مؤثر در رفتار درماني شناختي، روش مواجهه سازي و جلوگيري از پاسخ است؛ به اين صورت كه كودك مستقيما با عامل ترس‌هايش مواجه مي‌شود اما اجازه‌ انجام رفتارهاي اجباري به او داده نمي‌شود. پس از مدتي كودك ديگر اجباري براي انجام كارهاي تكراري احساس نمي‌كند و دچار عادت مي‌شود. اين فرآيند طبق سلسله مراتب، با سرعت و با ساختار مشخصي، زير نظر مشاور روانشناس صورت مي‌گيرد.

مثلا از كودكي كه دچار وسواس آلودگي است خواسته مي‌شود تا به دستگيره‌ در دست بزند اما نمي‌تواند پس از آن دستان خود را بلافاصله بشويد. ممكن است دفعات اول اضطراب زيادي را تجربه كند اما به مرور استرسش كمتر شده و اجبار كمتري براي شستن دستانش احساس مي‌كند. مطالعات نشان داده‌اند طي پنج تا هفت جلسه مي‌توان پيشرفت‌هاي زيادي را در روند درمان كودك مشاهده كرد و در طي دوازده تا پانزده جلسه هشتاد درصد علائم وسواس بهبود پيدا مي‌كنند.

نقش خانواده در درمان كودك مبتلا به وسواس

با كودك خود در مورد بيماري‌اش صحبت كنيد و بدون اينكه او را نگران كنيد در مورد وسواس به او اطلاعات بدهيد. به صحبت‌ها و احساساتش گوش دهيد و به او عشق بورزيد. بهترين كار اين است كه به او نشان دهيد پشتيبانش هستيد و او را در فرآيند درمان همراهي مي‌كنيد. به او اطمينان دهيد كه با كمك هم مي‌توانيد وسواس را شكست دهيد و همه چيز درست مي‌شود.

در مورد آينده‌اي بدون استرس و ترس كه در آن بهبود يافته و خوشحال است صحبت كنيد. درمان وسواس فرآيندي طولاني مدت است، بنابراين با صبر و حوصله همراه فرزند خود باشيد و جلسات درمان را كامل كنيد. براي بهره‌بردن از بهترين روش‌هاي درمان متناسب با نوع و شدت وسواس و همچنين نحوه‌ برخورد مناسب با كودكي كه وسواس دارد، از مشاوره كودك راهنمايي بگيريد. براي اطلاع از روند دريافت مشاوره كودك كليك كنيد.

براي دريافت مشاوره در زمينه كودك مي‌توانيد در هر ساعت از روز براي مشاوره تلفني كودك از طريق شماره 02166419012 با برترين متخصصان كلينيك تخصصي ني ني مايند تماس حاصل نماييد.

سؤالات متداول

انواع وسواس در كودكان كدام‌اند؟

وسواس در كودكان انواع مختلفي دارد. وسواس شستشو، وسواس چك كردن مداوم وسايل، درها و چراغ‌ها، وسواس در مورد تقارن، افكار وسواسي در مورد بيماري يا مرگ يكي از اعضاي خانواده و… از انواع وسواس در كودكان به شمار مي‌روند.

منبع : وسواس در كودكان

:: بازديد از اين مطلب : 0