سرما زدگي نوزاد و كودك يا هيپوترمي، معمولا به ندرت اتفاق مي‌افتد. دماي بدن انسانها در اكثر مواقع بين 36 تا 37 درجه است. اگر از اين دما بالاتر يا پايين تر بيايد؛ عوارضي براي بدن به وجود خواهد آمد. بدن كودكان نيز حساس تر است. اگر دماي بدن نوزاد و كودك به هر دليلي پايين تر از 35 درجه بيايد؛ او دچار هيپوترمي شده است. اين حالت به دلايل مختلفي اتفاق مي‌افتد و معمولا موقت است. همچنين سرمازدگي نوزاد انواع مختلفي دارد كه در ادامه به توضيح هريك خواهيم پرداخت.

منبع: سرمازدگي نوزاد و كودك | سرد شدن پيشاني نوزاد

سرمازدگي نوزاد و كودك

شايد تصور كنيد سرمازدگي نوزاد و كودك فقط به دليل عوامل محيطي اتفاق مي‌افتد. اما اينگونه نيست. براي مثال نوزادان زودرس يا نوزاداني كه هنگام تولد كمبود وزن دارند، آب بدن از طريق پوستشان خارج مي‌شود و بيشتر مستعد هيپوترمي هستند. همانطور كه از اسم اين اختلال هم مشخص است؛ در آن دماي بدن بسيار پايين آمده به طوري كه كودك را دچار مشكلاتي خواهد كرد.انواع سرمازدگي نوزاد و كودك و اقدامات مربوطه

📌سرمازدگي درجه يك يا خفيف

اين نوع از سرمازدگي كه اولين مرحله آن است؛ آسيب جدي به بافت ها وارد نكرده و با اقدامات اوليه، قابل درمان است. در سرمازدگي نوزاد و كودك به شكل خفيف، پوست فرد سرخ شده و از هواي سرد رنج مي‌برد. در مواردي حتي سوزن سوزن شدن و دردناكي پوست را نيز گزارش مي‌كند. در اين حالت، قسمت آسيب ديده را پوشانده و فرد را به محلي گرم منتقل كنيد. از ريختن يا گذاشتن كمپرس آب خيلي داغ برروي نواحي آسيب ديده خودداري كنيد.

📌سرمازدگي درجه دو يا متوسط

در سرمازدگي نوزاد و كودك به شكل متوسط، سرما بخش ها و لايه هاي بيشتري را تحت تاثير قرار مي‌دهد. از نشانه هاي اين نوع از سرمازدگي مي‌توان به تغيير رنگ پوست، درد عضلات و عدم تعادل در راه رفتن اشاره كرد. براي مديريت اين شرايط حتما به پزشك مراجعه كنيد و از دست زدن به تاول هاي پوستي جدا خودداري كنيد. علائم حياتي مثل نبض و فشارخون را چك كرده و اقدامات خودسرانه انجام ندهيد. در اين حالت احتمالا دماي بدن نوزاد يا كودك 32 تا 35 درجه سانتي گراد خواهد بود.

📌سرمازدگي درجه سه يا شديد

در سرمازدگي درجه سه يا شديد، پوست نوزاد يا كودك به طور كامل يخ زده است و سياه مي‌شود. در اين مرحله ديگر اقدامات خانگي موثر نيست؛ و فرد بايد به بيمارستان مراجعه كند. وقتي پوست را لمس مي‌كنيد سفت و يخ است. همچنين رنگ آن نيز تغيير مي‌كند. سرمازدگي نوزاد و كودك در اين مرحله منجر به بي هوشي و از دست دادن علائم حياتي نيز مي‌شود. دما بدن در اين حالت كمتر از 32 درجه است.

براي آشنايي با بايدها و نبايدهاي مراقبت از نوزاد كليك كنيد.

علل سرمازدگي نوزاد و كودك

با اينكه گرمازدگي دركودكان فقط به عوامل محيطي وابسته است؛ اما در سرمازدگي نوزاد و كودك شاهد علل ديگري نيز هستيم. برخي از مشكلات جسماني خود نوزاد نيز منجر به هيپوترمي خواهد شد حتي اگر دماي محيط مناسب باشد. در اين قسم برخي از دلايل هيپوترمي در كودكان را بررسي خواهيم كرد.

🔴دماي پايين محيط

بدون شك يكي از اصلي ترين دلايل سرمازدگي نوزاد و كودك محيط سرد است. افرادي كه در مناطق سرد زندگي مي‌كنند يا در زمستان ها بيشتر شاهد بروز اين حالت در كودكان هستيم. حتي با پوشيدن لباس هاي زياد نيز بازهم نقاطي از بدن در معرض سرما قرار دارند و احتمال سرمازدگي وجود دارد.

🟠تعريق زياد

گاهي كودك به دليل مشكلات متابوليسمي و سوخت و ساز زياد بدن، مدام در حال تعريق است. بدن با تعريق گرماي خود را از دست مي‌دهد و خنك مي‌شود. تعريق مداوم باعث پايين آمدن دماي بدن مي‌شود و منجر به بروز سرمازدگي نوزاد و كودك مي‌شود. در اين شرايط توصيه مي‌شود والدين با كمك پزشك علت را شناسايي كرده و به درمان آن بپردازند.

🟡كمبود ميزان چربي بدن

چربي يك عايق طبيعي در بدن است كه باعث تعادل دماي بدن مي‌شود. نوزاداني كه زودتر از موعد متولد مي‌شوند و يا كودكاني به دلايل مختلف چربي بدن خود را از دست مي‌دهد؛ بيشتر در معرض اين مشكل قرار دارند. وقتي چربي در بدن به اندازه نباشد؛ فرد گرماي بدن را از دست داده و باعث سرمازدگي نوزاد و كودك مي‌شود.

🟢عوامل ديگر

دلايل زيادي مثل كم خوني و كمبود آهن، اكسيژن رساني نامناسب، كمبود برخي از ويتامين ها و مواد معدني، وجود عفونت در بدن، مشكلات عصبي، ساختار پوست، اختلال در عملكرد برخي غدد و… همگي منجر به سرمازدگي نوزاد و كودك مي‌شوند. با وجود اين عوامل حتي اگر لباس هاي كافي بپوشد يا در محيطي با دماي مناسب هم باشد باز هم هيپوترمي را تجربه خواهد كرد.

علائم ظاهري سرمازدگي نوزاد و كودك

با بروز هيپوترمي در كودكان، قطعا نشانه هايي در ظاهر آنها ديده خواهد شد. بهتر است والدين كودكان مستعد اين بيماري با اين نشانه ها آشنا باشند تا از سرمازدگي نوزاد و كودك خود جلوگيري كنند.

🔸پوست قرمز و خشك

🔸جمع شدن اشك در چشم ها

🔸رنگ پريدگي و گاها كبودي

🔸لرزيدن

🔸تنفس سريع

🔸بي نظمي ريتم قلبي

🔸اختلال حركتي

شدت و نوع اين نشانه ها در انواع مختلف هيپوترمي متفاوت خواهد بود و علت آنها متفاوت است.

درمان سرمازدگي نوزاد و كودك

روش هاي درماني سرمازدگي نوزاد و كودك، با توجه به علت بروز آن متفاوت خواهد بود. به همين دليل توصيه مي‌شود در ابتدا والدين به دنبال ريشه يابي مشكل در كودكان خود باشند. همچنين هرچه سن كودك كمتر باشد؛ اقدامات بايد سريع تر انجام گيرند.

🟥اندازه گيري مداوم دماي بدن

يكي از اقدامات پيشگيرانه و حتي درماني براي سرمازدگي نوزاد و كودك، اندازه گيري مداوم دماي بدن است؛ تا در صورت پايين آمدن دماي بدن والدين سريعا براي درمان اقدام كنند. اين اندازه گيري دما بهتر است از قسمت مركزي بدن مثال مقعد يا مري انجام شود.

🟧مراقبت اوليه

در شرايطي كه دماي بدن كودك در حال كاهش است. او را در شرايطي افقي و راحت قرار دهيد. از گذاشتن پتوهاي داغ يا مرطوب برروي نوزاد خودداري كنيد. در شرايطي كه خون رساني به نقاط مختلف بدن، دچار اشكالاتي است گرم كردن يك ناحيه از بدن او كمكي نخواهد كرد. در چنين شرايطي بهتر است به فرد اكسيژن مرطوب و گرم رسانده شود كه معمولا در محيط هاي درماني امكانپذير است.

🟨روش هاي گرم كردن فعال و غيرفعال

اين روش ها توسط پزشك و والدين براي درمان سرمازدگي نوزاد و كودك قابل اجراست. اما بهتر است نوزاد در اين مدت تحت نظر باشد. روش هاي غير فعال، در واقع شامل حذف عوامل محيطي كاهش دهنده دما هستند. مثل دور كردن لباس هاي مرطوب از فرد يا گرمايش محيط. روش هاي فعال گرم كردن دو نوع تهاجمي و غير تهاجمي دارند كه بايد توسط متخصصين انجام گيرند.

🟩روش هاي خانگي درمان سرمازدگي نوزاد و كودك

اگر به محيط هاي درماني يا پزشك دسترسي نداريد؛ محيط خانه را بالا25 درجه ببريد. از كمپرس هاي گرم و پدهاي حرارتي شيميايي بر روي قفسه سينه، گردن، كمر و ساير قسمت هاي بدن استفاده كنيد. و اگر نوزاد بيشتر از 6 ماه سن دارد به او نوشيدني و غذاي گرم بدهيد. به پوشش كودك در بيرون از خانه و حتي داخل محيط نيز اهميت دهيد. براي آشنايي بيشتر با تاثيرات لباس پوشاندن نوزاد در هواي سرد و گرم كليك كنيد.

🟦سرمازدگي نوزاد و كودك حين زايمان

همانطور كه گفته شد؛ اين حالت بسيارشايع است. اگر اين حالت به موقع برطرف نشود؛ آينده كودك را تحت تاثير قرار خواهد داد. اقداماتي كه در اين زمان بايد انجام شوند؛ پوشاندن نوزاد با حوله اي تميز و گرم است. همچنين با آب گرم بايد نوزاد شسته شود. روش كانگورو يا تماس پوست با پوست مادر و نوزاد نيز براي جلوگيري از سرمازدگي نوزاد و كودك بسيار موثر است.

سخن پاياني

ثبات دماي بدن، مخصوصا در كودكان و نوزادان از اهميت ويژه اي برخوردار است. عوامل زيادي در اين موضوع دخيل اند كه والدين بايد آنها را جدي گرفته و به موقع براي درمان اقدام كنند. با توجه به مطالبي كه ذكر شد؛ براي جلوگيري و درمان سرمازدگي نوزاد و كودك يا هيپوترمي حتما بايد به پزشك مراجعه كرد. همچنين والدين بايد توجه ويژه اي به شدت علائم و دفعات بروز اين اختلال نيز داشته باشند.

براي دريافت مشاوره در زمينه سرمازدگي نوزاد و كودك مي‌توانيد در هر ساعت از روز براي مشاوره تلفني از طريق شماره 02191002360 و يا از طريق تلفن ثابت با شماره 9099070354 جهت ارتباط با برترين متخصصان در مركز مشاوره روانشناسي ذهن نو تماس حاصل نماييد.

سوالات متداول