اختلال شخصيت وسواسي و جبري يا OCPD به حالتي اطلاق مي‌شود كه در آن فرد به شكلي زياده از حد و غير طبيعي كه در ساير افراد معمولي مشاهده نمي‌شود، به جزئيات كارها و مسئوليت‌هاي خويش پرداخته و دائما مي‌خواهد كه تمامي امور تحت كنترل و نظارت او باشند. ويژگي‌هاي شخصيتي وسواسي باعث مي‌شود كه نتوانند در موقعيت‌هاي مختلف به مانند سايرين رفتار كنند. باورهاي سرسختانه و رفتارهاي انعطاف ناپذير اين شخصيت دير يا زود او را دچار دردسر خواهد كرد. ناتواني در كنترل اين رفتارها نياز به دريافت خدمات درماني را بيشتر مي‌كند. در ادامه به نشانه ها و علل بروز شخصيت وسواسي جبري پرداخته‌ايم. براي آشنايي بيشتر با اختلال شخصيت هاي كلاستر ب كليك كنيد.

منبع: اختلال شخصيت وسواسي جبري

اختلال شخصيت وسواسي جبري

از ويژگي‌هايي كه تشخيص افراد مبتلا به اختلال شخصيت‌وسواسي را از ساير افراد آسان‌تر مي‌كند، توجه افراطي آنان به نظم و پاكيزگي محيط اطراف خود و چيده شدن ابزار و وسايل بر مبناي اصول و قواعد به خصوصي كه توسط خود اين افراد تعيين مي‌شود، مي‌باشد.

در واقع در اين بيماران، يك احساس الزام دروني و اجبار وسواس گونه‌اي باعث ايجاد احساس نياز به ارضا شدن خواسته‌هاي شديد فكري آنان مي‌شود. به همين دليل اين افراد حس وابستگي شديدي به تابعيت از اصول و قوانين و پياده سازي نقشه‌هاي ذهني خود در محيط بيروني شان مي‌كنند.

مبتلايان به اين اختلال همواره چارچوب‌هاي ذهني و موازين بنيان گذاري شده توسط خود را در سر مي‌پرورانند، آن‌ها معمولا به موبه‌مو اجرا شدن خواسته‌ها و برنامه ريزي‌هاي خود اكيدا اصرار مي‌ورزند و به عبارتي خواهان سلطه يافتن بر تمام رخدادهاي محيط پيرامون خود هستند. و تمايل به اجرا شدن تمام و كمال آن‌ها و دنبال كردن اين اصول با تمام قوا دارند؛ به گونه‌اي كه اگر در اجرايي شدن آن‌ها مشكلي پيش بيابد و امور مختلف آن طور كه مقرر شده بود پيش نروند در اين صورت دچار آشفتگي، پريشاني، احساس پوچي و بي‌مصرف بودن يا حتي عصبانيت خواهد شد. كه به هر اندازه شكست حاصل بزرگ‌تر باشد، عكس العمل‌هاي وي نيز با شدت و تداوم بيشتري همراه خواهند شد.

علائم و نشانه هاي شخصيت وسواسي جبري

نشانه ها در هر فرد متفاوت است، اما براي تشخيص شخصيت وسواسي جبري متخصص علائم خاصي را بررسي مي‌كند. برخي از علائم شخصيت وسواسي جبري به شرح زير هستند.

• تمايل به كنترل امور و كارها
• انعطاف ناپذيري در كارها
• احساسات و واكنش منفي شديد به بي‌برنامگي يا بي‌نظمي
• ناتواني فرد در به پايان رساندن اهداف
• كمال گرايي و ايده آل گرايي بيش از حد
• توجه بيش از حد به جزئيات

ويژگي هاي شخصيت وسواسي جبري

اين اختلال به عنوان شايع ترين اختلال شخصيتي در جوامع گوناگون به شمار مي‌رود كه در مقايسه با ساير انواع اختلالات اجباري، درصد بيشتري از افراد را گرفتار مي‌سازد و با اين كه هم در زنان و هم در مردان مشاهده شده اما شيوع آن در ميان مردان بيشتر از زنان مي‌باشد. در زير به تعدادي از ويژگي هاي رايج ديده شده در اين افراد اشاره خواهيم كرد.

سخت كوش با وسواس كمال گرايي

خصيصه افراطي كمال گرايي در اين افراد موجب مي‌شود هنگامي كه مشغول كار بر روي يك موضوعي خاص يا پروژه‌اي به خصوص هستند، از آنجايي كه بيشتر وقت و تمركز خود را صرف امور جزئي و بي اهميت نظير تنظيم جدول هاي سازماني، نظم و انسجام بخشيدن به كار (حتي پيش از شروع به انجام كار) تدوين ليست و فهرست كارهاي مورد نياز و … مي‌كنند كه در به پايان رساندن وظيفه خود ناكام مانده و گاه هدف اصلي از انجام آن را به طور كامل از ياد برده و سرگرم كارهاي غير ضروري و جزئي در رابطه با كار خود مي شوند.

اين گونه است كه افراد با شخصيت مختل شده وسواسي و جبري نمي‌توانند به سادگي از پس انجام ساده ترين وظايف خود با موفقيت بر بيايند و نمي توانند كاري را از پيش برند. همين عامل مي تواند ركود شديدي را در روابط ميان فردي و اجتماعي وي ايجاد كند و منجر به گوشه گيري و انزواي وي شود.

خود را فداي كار كردن

اين افراد به شدت به كار و فعاليتي كه انجام مي‌دهند پايبند بوده و آن را مصرانه پيگيري مي‌كنند. ممكن است اين تلاش بيش از حد در قبال حرفه و كارشان، آن‌ها را از رسيدگي به ساير جنبه‌هاي زندگي بازداشته و صرفا به رباتي تبديل شوند كه تنها برنامه‌هاي واگذار شده به او را بدون تاخير به اجرا در مي‌آورد.

كار و شغل فرد بيش از حد براي او ارزش مي‌يابد و به گونه اي غرق در جزئيات و عمق آن مي‌شود كه گويي زندگي او در همين شغل خلاصه شده است. يكي از دلايلي كه باعث مي‌شود در برقراري ارتباط و رابطه نزديك با اطرافيان دچار مشكل شوند همين فداكاري هاي بيش از حد او براي كار است.

اصرار به درستي عقيده خود

در اختلال شخصيت وسواسي جبري فرد به شدت بر درستي و صحت طرز تفكر و عقايد خود اصرار ورزيده و تحت هيچ شرايطي حاضر به عوض كردن عقيده و نظر خود نسبت به موضع مشخصي نيست. او ادعا مي‌كند كه روش معيني كه خود براي پيشبرد كار به خصوصي در پيش گرفته است، تنها راه صحيح موجود از ميان عقايد ديگر است كه مي‌تواند به نتيجه‌ مطلوب منتهي شود. در حالي كه ممكن است اين شيوه رفتاري و زاويه ديد كه از نظر او بي نقص به شمار مي‌آمد، از ريشه اشتباه بوده و به ضرر ساير افراد تمام شود.

مال اندوزي و خساست در خرج پول، چه براي خود و چه ديگران

چنين اشخاصي معمولا به جمع كردن پول مشغول اند و وقتي از آن‌ها درباره دليل خرج نكردن پول بپرسيم مي‌گويند كه اين پول ها را براي روز مبادا نگه مي‌دارم. همچنين در خريدهايي كه براي خود يا ديگران انجام مي‌دهد بسيار محتاطانه عمل مي‌كنند. هم در انجام وظايف كاري و شغلي خود تعهد مثال نزدني را نشان مي‌دهند و براي تامين مخارج و هزينه هاي زندگي دست به از خود گذشتگي به اشكال مختلف مي‌زنند.

ناتواني در دور ريختن وسايل كهنه و بي ارزش

شخصيت وسواسي جبري اشيا و لوازمي كه هم اكنون از ارزش ساقط شده و ديگر كوچك‌ترين كاربردي براي او ندارند را دور نمي‌اندازد و بنابراين اقدام به جمع كردن و نگه داري اين وسايل فرسوده و بلا استفاده مي كند.

ترس از انجام نشدن كارها توسط ديگران

كسي كه شخصيت وسواسي او به نوع جبري بدل شده باشد، چون مي‌ترسد ديگران نتوانند كارها را مثل خودش پيش ببرند، هيچ وظيفه اي را به شخص ديگري محول نكرده و همه را خودش بر عهده خواهد گرفت.

سبب شناسي اختلال شخصيت وسواسي جبري

هنوز دليل مشخصي براي ابتلا به اختلال شخصيت وسواسي جبري مشخص نشده است. اما برخي از تحقيقات ريشه اين شخصيت را در كودكي و نوع ارتباط با والدين شناخته است. اين افراد احتمالا در كودكي به اين باور رسيده‌اند كه براي مورد پذيرش بودن والدين، بايد كودكي حرف گوش كن، باپشتكار، بدون عيب و نقص باشند.

ارتباط معناداري بين كمال گرايي والدين با شخصيت وسواسي جبري مشخص شده است. اما از آنجا كه هميشه والدين كمال گرا فرزنداني با شخصيت OPCD ندارند، نمي‌توان آن را علت بروز اين اختلال دانست. متخصصان بر اين باورند كه فاكتورهاي ژنتيكي و محيطي و تربيتي به طور توام در بروز اين اختلال دخيل هستند.

براي دريافت مشاوره تلفني در زمينه شخصيت ها مي‌توانيد با برترين متخصصان در مجموعه مشاوره روانشناسي ذهن نو در هر ساعت از روز از طريق شماره 02191002360 تماس بگيريد.

سوالات متداول

ويژگي بارز كساني كه دچار اختلال شخصيت وسواسي جبري هستند چيست؟

اين افراد به شكل وسواس گونه اي تاكيد بر انجام كارها و مسئوليت ها دارند و همواره نگران انجام نشدن كارها به شكل دقيق و به موقع مي باشند، آنها به شكل وسواسي اصرار به انجام عقايد و تفكرات ذهني خود دارند.

آيا اختلال شخصيت وسواس جبري قابل درمان است؟

اين بيماري يك نوع اختلال رواني است كه براي درمان نياز به ارتباط با متخصصين روان درماني احساس مي شود. در صورت عدم درمان و پيشرفت بيماري زندگي براي فرد و بيشتر براي اطرافيان وي بسيار سخت خواهد شد.

براي عضويت در اينستاگرام (ذهن نو) كليك كنيد

آخرين تحقيقات علمي روانشناسي

ورود به صفحه

سوالي داريد؟ با ما تماس بگيريد

تماس با برترين مشاوران از طريق تلفن ثابت در سراسر كشور از 8 صبح الي 12 شب حتي ايام تعطيل

سراسر كشور :9099070354

جهت مشاوره تلفني با موبايل و رزرو وقت حضوري

شماره تماس با موبايل : 02191002360

منبع: اختلال شخصيت وسواسي جبري