مواد محرك از انواع مواد مخدر هستند كه در سال‌هاي اخير ميزان استفاده از آن‌ها افزايش چشمگيري داشته است. با توجه به تأثيري كه اين مواد در افزايش انرژي و كاهش نياز به خواب دارند، قربانيان آن معمولاً محصلين و شاغليني هستند كه نياز به بيداري شبانه و همين‌طور افزايش تمركز دارند. همچنين اين مواد در كاهش اشتها و لاغري نيز تاثير مي‌گذارند و از اين طريق افراد بيشتري را درگير اعتياد مي‌كنند. شايد بتوان گفت اعتياد به مواد محرك به دليل تأثيرات نامطلوب بسياري كه در روحيه و سلامت روان فرد باقي مي‌گذارد، بيش از اعتياد به مواد افيوني آسيب‌رسان بوده و ترك اعتياد به آن، نياز به مراقبت‌هاي روان‌شناختي جدي دارد. درصورتي‌كه اين علائم را در فردي از نزديكانتان مشاهده مي‌كنيد، بهتر است براي درمان اعتياد به يك متخصص در اين زمينه مراجعه نماييد.

منبع : مواد محرك 

انواع مواد محرك

مواد محرك به گروهي از مواد اعتيادآور گفته مي‌شود كه با تغيير در ميزان ترشح انتقال‌دهنده‌هاي عصبي باعث افزايش انرژي و نشاط در فرد شده و علاوه بر كاهش نياز به خواب و عدم احساس خستگي، توانايي تمركز را نيز افزايش مي‌دهند. اين دسته از مواد اعتيادآور انواع مختلفي را شامل مي‌شود كه در ادامه راجع به آن‌ها صحبت خواهيم كرد:

1. شيشه

شايد بتوان گفت شيشه معروف‌ترين ماده مخدر در اين دسته است. اين ماده به دليل شكل ظاهري بي‌رنگ و مشابه به خورده شيشه با نام‌هاي كريستال، گلس و يا شيشه در ميان مردم شناخته مي‌شود. شيشه يك ماده مخدر صنعتي است كه از مت­آمفتامين تهيه مي‌گردد و از آثار آن مي‌توان به كاهش اشتها و كاهش نياز به خواب و همچنين احساس سرزندگي اشاره كرد. براي آشنايي با علائم اعتياد به شيشه كليك كنيد.

2. آمفتامين و مت‌­آمفتامين

يكي از اصلي‌ترين انواع مواد محرك آمفتامين است كه مت­‌آمفتامين، شيشه يا بسياري از مواد ديگر از آن ساخته شده و البته تأثيري به‌مراتب بيشتر از خود اين ماده دارند. آمفتامين و مت­‌آمفتامين مي‌توانند به‌صورت خوراكي، تزريقي و يا به‌صورت استنشاقي مورد استفاده قرار بگيرند. ازجمله نشانه‌هاي مصرف اين ماده مخدر مي‌توان به افزايش ضربان قلب و تعداد تنفس، بالا رفتن ميزان فشارخون و تمايل فرد براي فعاليت اشاره كرد.

3. كوكائين

كوكائين نام يكي از مواد مخدر طبيعي است كه از برگ درخت كوكا به دست مي‌آيد و نسبت به ساير مواد محرك از قدمت بيشتري برخوردار است. معمول‌ترين شيوه استفاده از پودر سفيدرنگي كه به آن كوكائين گفته مي‌شود استنشاق از راه بيني است بااين‌حال برخي نيز از اين ماده به‌صورت تزريق و يا خوراكي استفاده مي‌كنند. آنچه به‌عنوان ماده مخدر كراك از آن صحبت مي‌شود نيز يكي از انواع كوكائين است. كوكائين به دليل تأثيري كه در ايجاد احساس نشاط و پرانرژي بودن در فرد باقي مي‌گذارد معمولاً ميل به مصرف مجدد را در وي برانگيخته و از اين طريق باعث اعتياد به اين ماده مي‌شود. براي آشنايي با علائم اعتياد به كوكائين كليك كنيد.

4. نيكوتين و كافئين

اگرچه نيكوتين يا كافئين نسبت به ساير مواد گفته‌شده در بالا بسيار ضعيف‌تر هستند و نشانه‌ها و عوارض اعتياد به آن شايد چندان قابل مقايسه با ساير مواد محرك نباشد اما بااين‌حال با توجه به مكانيزم تأثيرگذاري مشابه با اين گروه از مواد اعتيادآور، در اين دسته قرار مي‌گيرند. نيكوتين نام ماده اصلي موجود در سيگار و تنباكو است و كافئين ماده مجاز و خوراكي مي‌باشد كه در قهوه، شكلات و چاي وجود دارد. به همين دليل است كه مصرف اين مواد به‌ويژه قهوه باعث افزايش احساس انرژي در فرد شده و خواب‌آلودگي را كاهش مي‌دهد.

5- برخي داروهاي محرك

در برخي داروها نيز موادي مشابه مواد محرك استفاده مي‌شود. يكي از اين داروها ريتالين است كه اغلب براي كودكان بيش فعال تجويز مي‌شود. ريتالين با تاثير بر دوپامين مغز موجب افزايش تمركز شده و در كاهش علائم بيش فعالي نقش موثر ايجاد مي‌كند. به دليل همين ويژگي معمولا دانشجويان از ريتالين براي بالا بردن تمركز استفاده مي‌كنند، در حالي كه به خاصيت اعتياد آوري آن توجه نكرده و به بدن خود آسيب مي‌رسانند. براي آشنايي بيشتر با قرص ريتالين كليك كنيد.

بيشتر بخوانيد : انواع مواد اعتياد آور

نشانه‌هاي اعتياد به مواد محرك

همان‌طور كه گفته شد مواد محرك با تغيير در ميزان ترشح انتقال‌دهنده‌هاي عصبي مانند دوپامين يا سروتونين باعث افزايش انرژي و شادابي در فرد مي‌شوند. بااين‌حال هريك از انواع مواد مخدر موجود در اين گروه بسته به ميزان قدرت و ساختار شيميايي كه دارند نشانه‌هاي مشخصي را در فرد ايجاد مي‌كنند. اما به‌طوركلي مي‌توان نشانه‌هاي مشترك اعتياد به تمامي مواد محرك را به‌صورت زير بيان كرد:

_افزايش ميزان انرژي و احساس نشاط كه باحالت معمول فرد تفاوت دارد

_حريك‌پذيري و پرخاشگري

_احتمال بروز توهم و هذيان

_پرحرفي و در بسياري از مواقع پرش افكار؛ به‌صورت نيمه‌تمام رها كردن صحبت از يك موضوع و شروع موضوع بعدي

_كاهش نياز به خواب و عدم احساس خستگي

_كاهش اشتها

_افزايش ميل جنسي و بالا رفتن احتمال روابط جنسي پرخطر

_وجود نشانه‌هاي فيزيولوژيك مثل بالا رفتن فشارخون، افزايش ضربان قلب، تعريق و يا سرخي چشم

درصورتي‌كه با همه يا برخي از اين نشانه‌ها در فردي مواجه شديد بهتر است براي تشخيص قطعي و انجام اقدامات درماني به يك متخصص مراجعه نماييد. توجه داشته باشيد كه ميل شديد به مصرف مجدد يا به‌عبارت‌ديگر وابستگي رواني يكي از مهم‌ترين عوارض استفاده از مواد محرك است و به همين خاطر ترك اعتياد به اين مواد بايد زير نظر متخصص روانشناسي و با كنترل نشانه‌هاي رواني همچون توهم و هذيان يا ابتلا به افسردگي صورت بگيرد.

بيشتر بخوانيد : ترك اعتياد به مواد محرك

عوارض اعتياد به مواد محرك

با توجه به نوع ماده مخدري كه فرد استفاده مي‌كند و همچنين مدت‌زمان اعتياد و يا ميزان مصرف، عوارض اعتياد به انواع مواد محرك با يكديگر متفاوت خواهد بود. بااين‌حال برخي از شايع‌ترين عوارض اعتياد به مواد محرك كه تقريباً در اعتياد به‌تمامي اين مواد ديده مي‌شود عبارتند از:

_بروز مشكلات قلبي و عروقي

_اختلالات كبد و كليه

_بروز اختلالات خلقي مثل افسردگي

_ضعف در توانايي حافظه و يادگيري

_تحريك‌پذيري و پرخاشگري

_از دست دادن خانواده، شغل و موقعيت اجتماعي

درمان اعتياد به مواد محرك

چنانچه پيشتر نيز گفته شد با توجه به تأثيري كه استفاده از مواد محرك بر شرايط رواني فرد باقي مي‌گذارد براي درمان اعتياد به اين مواد بايد درمان‌هاي فيزيولوژيك و روان‌شناختي در كنار يكديگر صورت بگيرد. يكي از اشتباهات رايج در ترك اعتياد اين است كه معمولاً افراد پايان مرحله سم‌زدايي و از بين رفتن وابستگي جسمي را به‌عنوان پاكي از اعتياد تلقي مي‌كنند و توجهي به انجام جلسات بازپروري و مشاوره ندارند. اين موضوع باعث خواهد شد كه فرد دير يا زود مجدداً مصرف مواد مخدر را شروع كند. تحقيقات نشان داده ميزان مصرف در افرادي كه پس از يك دوره ترك مجدداً به اعتياد روي مي‌آورند، بالاتر از سايرين خواهد بود. درنتيجه اگر به دنبال ترك اعتياد به هريك از انواع مواد محرك هستيد بهتر است در اين زمينه از يك روانشناس كمك بگيريد. براي دريافت مشاوره ترك اعتياد كليك كنيد.

تاثير خدمات روانشناسي بر ترك اعتياد

علاوه بر افرادي كه قصد ترك اعتياد به يك ماده مخدر را دارند، چنانچه يكي از اطرافيان شما درگير اعتياد به هريك از مواد گفته‌شده در بالاست، مي‌توانيد با كمك گرفتن از يك مشاور راه‌هايي را براي ترغيب فرد به ترك اعتياد پيدا كنيد و يا روش‌هايي را براي جلوگيري از آسيب ديدن ساير اعضاي خانواده به دليل اعتياد يكي از اعضا آموزش ببينيد. در ادامه مهم‌ترين اقدامات روانشناسان درزمينهٔ ترك اعتياد به مواد محرك را با يكديگر بررسي خواهيم كرد:

• كمك به فرد براي مقابله با وسوسه مصرف مجدد مواد مخدر پس از ترك
• بررسي مشكلات و آسيب‌هايي كه به دنبال اعتياد در زندگي فرد ايجاد شده و كمك براي برطرف كردن آن‌ها (براي مثال از دست دادن زندگي مشترك يا مشكلات مربوط به شغل و تحصيل)
• ريشه‌يابي علل ابتلاي فرد به اعتياد و تلاش براي از بين بردن اين دلايل
• كمك به ساير اعضاي خانواده براي شناخت راهكارهاي برخورد با فردي كه به‌تازگي ترك كرده است
• مراقبت از سلامت روان فرد و كنترل ابتلاي احتمالي به بيماري‌هاي خلقي مانند افسردگي

بيشتر بخوانيد : اعتياد چيست | تعريف و آشنايي با ماهيت اعتياد 

سؤالات متداول

1. مواد محرك يعني چه؟

مواد محرك دسته‌اي از مواد اعتيادآور هستند كه باعث افزايش ترشح برخي از انتقال‌دهنده‌هاي عصبي مانند دوپامين شده و از اين طريق سبب افزايش انرژي و تمركز فرد مي‌شوند. همچنين نياز فرد به خواب و استراحت نيز كاهش پيدا مي‌كند. ازجمله انواع مواد محرك مي‌توان به كوكائين، شيشه و آمفتامين اشاره كرد.

2. اعتياد به مواد محرك چه نشانه‌هايي دارد؟

افزايش ناگهاني ميزان انرژي فرد و كاهش نياز به استراحت، پرحرفي و پرش افكار، كاهش اشتها و همين‌طور نشانه‌هاي فيزيولوژيكي مانند افزايش ضربان قلب و فشارخون از نشانه‌هاي مصرف مواد محرك هستند. به دليل عوارض زياد اين دارو توصيه ميكنيم براي ترك اعتياد هر چه زودتر اقدام كنيد.

3. چرا برخي معتقدند كوكائين و ساير مواد محرك اعتيادآور نيستند؟

وابستگي به مواد محرك معمولاً برخلاف ترياك و ساير مواد افيوني به‌صورت رواني است و جنبه جسماني اعتياد در آن‌ها كم‌رنگ‌تر است. به همين خاطر برخي نبود نشانه‌هاي جسماني را به معناي عدم اعتياد مي‌دانند كه البته اين باور اشتباه است و قدرت مواد محرك در ايجاد وابستگي به‌مراتب بيشتر از ساير مواد مخدر است.

براي دريافت مشاوره در زمينه مواد محرك و نحوه درمان اعتياد به مواد محرك مي‌توانيد با برترين متخصصان در مركز مشاوره روانشناسي ذهن نو از طريق شماره _ تماس بگيريد.

منبع : مواد محرك