داروهاي ضد روان پريشي كه با نام ضد سايكوزها يا آنتي سايكوتيك ها نيز شناخته مي‌شوند از سوي پزشك معالج جهت درمان برخي بيماري‌هاي روحي و رواني و كاهش علائم سايكوز كه عمدتا توهم و هذيان است، تجويز مي‌گردد. در ابتدا داروهاي ضد روان پريشي توليد و استفاده گرديد كه نسبت به داروهاي جديد داراي عوارض جنسي، عضلاني و حركتي بيشتري بود. به همين دليل داروهاي ضد روانپريشي در حال حاضر در دو دسته نسل اول و نسل دوم در داروخانه‌ها موجود هستند. به طور كلي تمامي داروهاي ضدسايكوز چه در استفاده كوتاه مدت و چه استفاده بلند مدت منجر به درمان بيماري نخواهد شد و فقط به عنوان دارويي كه علائم سايكوز را كم كند و شرايط يك زندگي متعادل را امكان‌پذير نمايد، بايستي توسط بيمار مصرف شود. در ادامه اطلاعات كاملي از داروهاي ضد روان پريشي ارائه كرده‌ايم.

منبع : داروهاي ضد روان پريشي نسل اول و نسل دوم

چرا بايد داروهاي ضد روان پريشي را مصرف كرد؟

براي آشنايي با دليل تجويز داروهاي روان پريشي، در ابتدا بهتر است با تعريفي از روانپريشي و يا سايكوز شروع كنيم. در واقع روانپريشي وضعيتي از بيمار است كه در آن بيمار توانايي ارتباط با واقعيت را از دست مي‌دهد و به همين دليل توهم و هذيان از علائم اصلي روان پريشي است.

زماني كه بيمار دچار روان پريشي مي‌شود، اغلب صداهايي را از محيط مي‌شنود كه در واقع در خيال و توهم او است و در واقعيت چنين نيست. در اين حالت بيمار داراي باورهايي است كه در خيال خود آن‌ها را ديده و در واقعيت نيز صحت آن‌ها را تاييد مي‌كند.

داروهاي ضد روان پريشي

دارو هاي ضد روان پريشي براي درمان اختلالات روحي و رواني و بيماري‌هاي مثل اسكيزوفرني و دوقطبي كاربرد دارد و در درمان و كاهش علائم بيماران اسكيزوفرني موفق بوده است.

از داروهاي ضد روان پريشي براي درمان برخي بيماري‌هاي شديد رواني و گاها درمان سكسكه و همينطور كاهش درد براي برخي بيماران نيز استفاده مي‌شود. نكته‌اي كه پيرامون اين داروها وجود دارد اين است كه داروهاي ضد روان پريشي عمدتا براي كاهش علائم بيماري استفاده مي‌شود و خاصيت درماني ندارد.

به طور كلي داروهاي ضد روان پريشي به دليل ساختاري كه دارد در كنار فوايد بسيار داراي عوارض زيادي نيز هست و همين عامل باعث قطع مصرف دارو از سوي بيمار مي‌گردد كه باعث بدتر شدن شرايط او خواهد شد.

داروهاي ضد روان پريشي از مهار كننده‌هاي دوپامين، سروتونين و نورآدرنالين هستند كه باعث مي‌شود سطح اين انتقال دهنده‌ها در مغز افزايش پيدا كند و در نهايت شرايط يك زندگي عادي و متعادل را براي بيمار ايجاد نمايد.

داروهاي ضد روان پريشي معمولا به شكل قرص در دوزهاي مختلف وجود دارد، البته بيماراني كه مشكل بلع دارند، مي‌توانند از نوع شربت اين داروها استفاده كنند.

موارد مصرف داروهاي ضد روان پريشي

داروهاي ضد روان پريشي با توجه به عملكردي كه بر روي مغز بيمار دارد علاوه بر اينكه داروهاي ضد سايكوز هستند، در درمان برخي مشكلات روحي و رواني نيز از سوي پزشك تجويز شده‌اند. از جمله اين بيماري‌ها مي توان به اسكيزوفرني(جنون جواني)، اختلال اسكيزوافكتيو، برخي از انواع اختلالات دوقطبي و افسردگي حاد نيز اشاره كرد.

از برخي داروهاي ضد روان پريشي نيز در درمان برخي اختلالات شامل اضطراب شديد اما از دوز پايين دارو، مشكلات جسمي مانند سكته‌هاي مداوم، مشكلات تعادل و حالت تهوع، مشكلات خواب، اختلال شخصيت مرزي و رفتارهاي تكانشگري استفاده مي‌شود.

تاثيرات دارو هاي ضد روان پريشي

اشاره كوتاهي كرديم كه داروهاي ضد روان پريشي خاصيت درماني ندارند، اما براي كاهش علائم بيماري‌هايي رواني حاد همچون اسكيزوفرني، دو قطبي و افسردگي باعث كاهش علائم مي‌شود. از جمله علائمي كه با مصرف داروهاي ضد روان پريشي كم مي‌شود مي‌توان به كاهش توهمات و هذيان‌ها مانند شنيدن صدا و يا هذيان شك و ترديد، اضطراب و آشفتگي جدي، احساس تهديد، گفتار نامفهوم و تفكر ناخودآگاه، گيجي، رفتار خشونت آميز يا تهاجمي، شيدايي و … اشاره كرد.

طول درمان داروهاي ضد روان پريشي

طول درمان دارو را پزشك متناسب با نوع بيماري و شرايط بيمار مشخص مي‌شود. به طور كلي اثر بخشي داروهاي ضد روان‌پريشي بعد از چند هفته مصرف مشخص مي‌گردد كه ممكن است در برخي افراد مصرف چند هفته كافي باشد. اما در برخي بيماران همچون بيماران مبتلا به اسكيزوفرني حتي در صورت كاهش علائم بايستي كه در طولاني مدت از اين داروها مصرف شود.

به هرحال بهتر است پيرامون طول درمان با داروهاي ضدروان‌پريشي با پزشك خود صحبت كنيد.

انواع داروهاي ضد روان پريشي

همانطور كه اشاره كرديم داروهاي ضد روان‌پريشي در دو دسته نسل اول و نسل دوم در داروخانه‌ها وجود دارد. تفاوت اين دو نسل از داروهاي ضد روان پريشي در ميزان عوارض جانبي آن‌هاست، اما هر دو نسل عملكرد مناسبي دارد.

• داروهاي ضدروان‌پريشي رايج قديمي‌تر | آنتي سايكوتيك‌هاي تيپيك : به اين دسته از داروهاي ضدروان‌پريشي داروهاي نسل اول گفته مي‌شود.
•  داروهاي ضدروان‌پريشي جديدتر يا غير رايج | آنتي سايكوتيك‌هاي آتيپيك : به اين دسته از داروهاي ضد روان‌پريشي داروهاي نسل دوم گفته مي‌شود.

داروهاي نسل اول

داروهاي ضد روان پريشي نسل اول به عنوان داروهاي آرام بخش شناخته شدند، چراكه پس از اينكه بيمار اين دسته از داروها را به تجويز پزشك مصرف مي‌كرد، علائم بيماري شامل هذيان، توهم شنيداري، اختلال فكري و … از بين مي‌رفت.

اما مصرف طولاني مدت اين داروها به دليل ساختار و عملكردي كه داشت احساساتي شامل بي‌ احساسي، كاهش انگيزه و عجز در بيان احساس را نيز در بيمار ايجاد مي‌كند. در ادامه به مهم‌ترين داروهاي ضد روان پريشي نسل اول اشاره كرده‌ايم.

هالوپريدول

• از داروي هالوپريدول براي در بيماراني كه مبتلا به اسكيزوفرني، اختلال تورت و تيك‌هاي آوايي هستند، براي كاهش علائم استفاده مي شود.

• داروي هالوپريدول به صورت قرص، قطره و يا آمپول در داروخانه‌ها موجود است.
• داروي هالوپريدول داراي عوارض جانبي قابل توجهي نيز مي‌باشد. براي آشنايي با عوارض و نحوه مصرف قرص هالوپريدول كليك كنيد.

پرفنازين

• داروي پرفنازين به دليل تاثير و عملكرد مثبت بر روي هيپوتالاموس مغز در درمان بيماري‌هايي همچون اسكيزوفرني، اسكيزو افكتيو و اختلال دو قطبي استفاده مي‌شود.
• داروي پرفنازين در اشكال قرص و آمپول وجود دارد.

تري فلوپرازين

• داروي تري فلوپرازين در بيماران مبتلا به اختلال اسكيزوفرني براي كاهش علائم سايكوز همچون هذيان و توهم استفاده مي‌شود.
• اين دارو در درمان اضطراب نيز كاربرد دارد.
• داروي تري فلوپرازين در اشكال قرص و آمپول در بازار موجود است.
• مصرف اين دارو در طولاني مدت باعث اختلالات جدي مانند اختلال حركتي خواهد شد.

از ديگر داروهاي ضد روان پريشي نسل اول مي‌توان به داروهاي دروپرديول، فلوفنازين، تيوريدازين، فلوپنتيكسول، پيموزايدتري، فلوپرازين، كلرپرومازين، تيوتيكسن و پرومتازين اشاره كرد.

عوارض جانبي داروهاي نسل اول

داروهاي ضدروان‌پريشي نسل اول عوارض بيشتري نسبت به دارو هاي نسل دوم دارند. از مهم‌ترين اين عوارض‌ها مي‌توان به موارد زير اشاره كرد :

• خشكي مفاصل
• لرزه در اندام‌‌ها
• تفكر، درك و احساس آهسته و كند
• بي‌قراري
• اختلال در عملكرد جنسي
• ديسكينزي كه همان كندي حركتي و حركات غيرارادي است
• و …

داروهاي نسل دوم

پس از گذشت چند سال داروهاي ضد روان پريش نسل دوم به بازار آمدند كه داراي عوارض جانبي بسيار كمتري نسبت به داروهاي نسل اول بودند، اما به طور كلي داراي عملكرد يكساني هستند. در ادامه به مهم‌ترين داروهاي ضدروان‌پريشي نسل دوم اشاره كرده‌ايم.

ريسپريدون

• داروي ريسپريدون از مهم‌ترين دارو‌هاي ضد روان پريشي نسل دوم است كه براي درمان اسكيزوفرني در بزرگسالان و بيماري اوتيسم در كودكان كاربرد دارد.
• داروي ريسپريدون در اشكال قرص و محلول خوراكي موجود است.
• كاركرد اصلي داروي ريسپريدون ايجاد تعادل رواني براي داشتن يك زندگي متعادل مي‌باشد. براي آشنايي بيشتر با قرص ريسپريدون كليك كنيد.

الانزاپين

• داروي الانزاپين براي درمان و كاهش علائم در برخي اختلالات رواني شامل بيماري اسكيزوفرني و بيماري دو قطبي مورد استفاده قرار مي‌گيرد.
• الانزاپين تنها به شكل قرص در بازار وجود دارد.
• از داروي درمان الانزاپين مي توان در كنار ديگر دارو ها براي درمان افسردگي نيز استفاده كرد. براي آشنايي بيشتر با عوارض قرص الانزاپين كليك كنيد.

آريپيپرازول

• داروي آريپيپرازول نيز از داروهاي ضد روان پريش نسل دوم براي درمان و كاهش علائم در بيماري‌هايي مثل اسكيزوفرني، اختلال دوقطبي نوع يك و اختلالات طيف اوتيسم استفاده مي‌شود.
• داروي آريپيپرازول براي جلوگيري از تغييرات خلق و خو و ايجاد ثبات عاطفي نيز در برخي بيماران تجويز مي‌گردد.

از ديگر داروهاي ضد روان پريش نسل دوم مي‌توان به بارنوتيل، زوتپين و كلوزاپين اشاره كرد.

عوارض نسل دوم داروها

داروهاي ضد روان پريش نسل دوم نسبت به داروهاي نسل اول داراي عوارض كمتري بوده، اما بي عارضه هم نيستند. از مهم‌ترين عوارض داروهاي ضدسايكوز نسل دوم مي‌توان به موارد زير اشاره كرد :

• خواب آلودگي و آرامش عمومي
• افزايش وزن
• اختلال عملكرد جنسي
• افزايش خطر ابتلا به ديابت
• لرزش در اندام‌ها در صورت مصرف دوز بالا
• كندي حركتي و حركات غيرارادي خفيف در سينه‌ها، پاها و چهره

جمع بندي درباره داروهاي ضد سايكوز

در نظر داشته باشيد كه داروهاي نسل دوم ضدروان‌پريش نسبت به داروهاي نسل اول داراي عوارض جنسي، عضلاني و حركتي كمتري است، اما افزايش وزن با دسته دوم بيشتر خواهد بود.

به طور كلي بهتر است مطابق تجويز پزشك خود با توجه به نوع و شدت بيماري از داروهاي ضد سايكوز استفاده كنيد و در نظر داشته باشيد كه اين داروها به طور كلي داراي فوايد بسياري نسبت به عوارض جانبي شان هستند.

بايستي به اين نكته توجه داشته باشيد كه بيماراني كه داراي علائم سايكوز و هذيان و توهم‌اند، علاوه بر مصرف داروهاي ضد روان پريشي بايستي توسط متخصص و مشاور روان درماني نيز شوند تا بتوانند با يادگيري مهارت‌هاي لازم به زندگي متعادل خود بازگردند.

شما عزيزان مي‌توانيد در صورتي كه به پزشك خود دسترسي نداريد، در كمترين زمان و هزينه، بدون اينكه نيازي به خروج از منزل داشته باشيد با برترين متخصصان كشور در ارتباط باشيد.

براي دريافت مشاوره در زمينه داروهاي ضد روان پريشي مي‌توانيد در هر زمان از روز براي مشاوره تلفني با برترين متخصصان در مركز مشاوره روانشناسي ذهن نو از طريق شماره 02166419012 تماس بگيريد.