عوارض ناشي از بي خوابي ، مشكلات و تاثيري كه بر سلامت روان دارد، غيرقابل انكار است. به طور كلي اختلال خواب يك اختلال روانشناختي است كه بسياري از افراد را درگير كرده. بي خوابي با تاثير منفي كه بر روي عملكرد مغز دارد، باعث مي‌شود كه فرد نتواند به درستي فكر كند و يا هيجانات خود را كنترل كند و در نهايت دچار بيماري‌هايي همچون افسردگي، اضطراب يا اختلال دو قطبي شود. در ادامه درباره عوارض و تاثير مشكلات خواب بر سلامت جسم و روان را شرح داده‌ايم. براي آشنايي با انواع اختلالات خواب كليك كنيد.

منبع : عوارض بي خوابي بر جسم و روان

عوارض بي خوابي و نقش خواب در سلامت روان

به طور كلي اگر كسي در طول شب، خواب راحت و خوبي نداشته باشد نمي‌تواند آنطور كه بايد روز خود را شروع كند و احساس خستگي مي‌كند و قدرت تمركز بر موارد مختلف را در طول روز از دست مي‌دهد.

وقتي شما در طول شب به خواب مي‌رويد بدن و مغز در اين مدت شروع به ترميم خود مي‌كنند. همينطور در اين فرآيند سيستم ايمني بدن نيز تقويت شده و به عبارتي تمامي سيستم‌‌هايي را كه به تنظيم احساسات، يكپارچه كردن خاطرات و افكار، تمركز و ارتباط با ديگران مرتبط است را به نوعي شارژ مي‌نمايد.

در حال حاضر رابطه بين خواب و سلامت روان رابطه مبهم و پيچيده‌اي است، به طوري كه بسياري از بيماري‌هاي روحي و رواني باعث ايجاد اختلالات خواب مي‌شود و از طرفي ديگر نيز بي خوابي مي تواند عامل و زمينه ساز ايجاد بيماري‌هاي روحي و رواني باشد.

به طور كلي داشتن يك خواب شبانه با كيفيت در وجه‌هاي مختلف زندگي يك فرد تاثير مثبت مي‌گذارد، در حالي كه خواب ناكافي باعث ايجاد تاثيرات منفي بر سلامت روان، باعث مشكلات و آسيب پذيري نيز خواهد شد.

عوارض بي خوابي چطور سلامت روان را تحت تاثير قرار مي دهد؟

به طور كلي خواب شامل دو بخش متفاوت است. بخش اول خواب آرام و يا عادي است و بخش دوم خواب با حركات سريع چشم (REM) است.

وقتي به خواب مي رويد در واقع چندين بار خواب آرام و خواب رم را تجربه مي كنيد، چراكه اين دو بخش متفاوت از خواب با يكديگر در يك چرخه دائما در حال جابه جايي هستند.

در خواب آرام، كم كم خواب فرد عميق‌تر مي‌شود كه باعث كاهش دماي بدن، در آرامش قرار گرفتن عضلات، كاهش ضربان قلب و تعداد تنفس مي‌شود. هر چه خواب عميق‌تر شود، سيستم ايمني بدني نيز تقويت خواهد شد.

خواب با حركات سريع چشم در واقع همان بخشي از خواب است كه رويا مي‌بينيد. علائم بدن در اين حالت دقيقا مشابه زماني است كه خواب مي‌بينيد. اين مرحله از خواب نيز براي يادگيري و حافظه، سلامت هيجانات فرد و … داراي اهميت است.

همانطور كه اشاره كرديم هنوز رابطه بين خواب و سلامت روان به طور دقيق مشخص نيست؛ اما آنچه كه مشخص اين است كه در كسي كه داراي اختلال خواب است، در ميزان هورمون استرس يا همان كورتيزول مشكلاتي به وجود مي‌آيد و باعث تحت تاثير قرار گرفتن توانايي فكر كردن يا تنظيم هيجاني مي‌شود. در نتيجه‌ي عدم توانايي در تنظيم هيجانات، بي خوابي اتفاق مي‌افتد و باعث بروز بيماري‌‌هايي نظير افسردگي، اضطراب يا اختلال دو قطبي شود.

عوارض بي خوابي

عوارض بي خوابي بيشتر اوقات خود را به صورت اختلالات خلقي و ناراحتي رواني نشان مي‌دهد. اما هر چه زمان بيشتري با اين مشكل درگير باشيد، عوارض ناشي از بي خوابي شديدتر و عميق‌تر خواهد شد. بنابراين خيلي اوقات حتي تنظيم خواب باعث بهبود شرايط جسمي و رواني بيمار نيز مي‌شود. براي آشنايي با علت بي خوابي كليك كنيد و براي آشنايي بيشتر با عوارض بي خوابي در ادامه مطلب با ما همراه باشيد.

اختلال دوقطبي

اغلب بيماراني كه مبتلا به اختلال دو قطبي هستند، داراي اختلال خواب مي‌باشند. اين اختلال خواب شامل مواردي همچون بي‌خوابي، چرخه‌هاي نامنظم خواب‌ و بيداري، كابوس‌هاي شبانه و … است.

چنانچه اختلال خواب در اين دسته از افراد ادامه دار باشد و تشديد داشته باشد، مي‌تواند زمينه ساز دوره مانيا باشد.

آلزايمر 

اختلال در خواب و كمبود خواب مي‌تواند باعث زوال عقل و حتي ايجاد آلزايمر شود و باعث ايجاد اختلال در عملكرد ذخيره سازي اطلاعات در حافظه گردد. طبق آخرين تحقيقات در ميان كساني كه به آلزايمر مبتلا هستند، ۶۰درصد از آن‌ها مشكلات بيخوابي دارند.

عوارض بي خوابي و بروز اضطراب

در واقع مي‌توان گفت كه اضطراب از علل‌هاي اصلي ايجاد مشكل در خواب است. كساني كه داراي اختلالات اضطرابي همچون اضطراب فراگير، فوبياها، وسواس و اختلال استرس پس از سانحه و… هستند معمولا دچار بي خوابي نيز مي‌شوند.

متخصصان بر اين باورند كه اضطراب تحت تاثير بي خوابي قرار دارد، يعني كساني كه داراي مشكلات خواب هستند، در صورتي كه درمان نشوند، احتمالا به يكي از بيماري‌هاي اضطرابي مبتلا خواهند شد.

بايد در نظر داشته باشيد كه احتمال ابتلا به بيماري‌هاي اضطرابي نسبت به بيماري افسردگي در اثر اختلال خواب كمتر است.

اختلال بيش فعالي و نقص توجه

در ميان كودكاني كه مبتلا به اختلال بيش فعالي و نقص توجه هستند، مشكلات بيخوابي نيز ديده مي‌شود، به طوري كه نيمي از كساني كه به اين بيماري دچار هستند، خواب عميق را تجربه نمي‌كنند و همين باعث مي‌شود كه در طول روز خسته باشند و در زمان‌هاي كوتاه چرت بزنند.

عوارض بي خوابي و افسردگي

يكي ديگر از عوارض بي خوابي افسردگي است. در واقع بي خوابي و افسردگي هم رابطه دو طرفه دارند، يعني هر كدام مي‌توانند باعث بروز ديگري و يا شدت پيدا كردن آن شوند.

طبق آمار 60 تا 90 درصد بيماران افسرده بزرگسال، 90 درصد بيماران افسرده كودك دچار بي خوابي هستند و همينطور يك پنجم آن‌ها نيز دچار آپنه‌هاي تنفسي مبتلا مي‌باشند.

بيماران افسرده‌اي كه دچار بيخوابي نيز هستند، داراي نشانه‌هاي افسردگي بيشتري بوده و افكار و رفتار خودكشي بيشتري دارند و همينطور نسبت به درمان نيز مقاوم‌تر مي‌باشند.

احساس خستگي

احساس خستگي يكي ديگر از عوارض بي خوابي است. مسلما زماني كه خواب كافي نداشته باشيد، احساس خستگي در طول روز خواهيد داشت. اين حس خستگي روي تمركز، توجه، قدرت تحليل، عملكرد روزانه و …. شما تاثير مي‌گذارد.

عوارض بي خوابي و آشفتگي عاطفي

خواب ناكافي ارتباط بين آميگدال كه وظيفه كار پردازش احساسات را برعهده دارد و قشر پيش­ پيشاني كه وظيفه تصميم ­گيري را كنترل مي‌كند، بهم مي­زند. در نهايت موجب تشديد واكنش عاطفي مي‌گردد.

برخي افراد نيز در صورتي كه در چند شب خواب كافي نداشته باشند، بداخلاق شده و سريع عصباني مي‌شوند. حساس شده و نسبت به موضوعات پيش پا افتاده واكنش مفرط نشان مي‌دهند.

راه هاي كاهش و از بين بردن عوارض بي خوابي

در مقاله فوق پيرامون اين صحبت كرديم كه بي خوابي تا چه اندازه مي‌تواند بر روان فرد تاثير گذاشته و او را بيمار كند. بنابراين براي داشتن يك روان سالم بايد وضعيت خواب خوبي براي خودمان فراهم كنيم. براي درمان بي خوابي كليك كنيد. در ادامه چند نكته براي مقابله با عوارض بي خوابي آورده‌ايم.

تغيير در سبك زندگي

سبك زندگي هر كس در واقع مهم‌ترين و تاثيرگذارترين عامل در بي خوابي است. پس براي كاهش عوارض بي خوابي بهتر است ابتدا تغييري در سبك زندگي خود دهيد. براي مثال اول طبق يك الگوي منظم در ساعات مشخصي به رختخواب برويد و در ساعات مشخصي نيز از خواب بيدار شويد.

همينطور سعي كند تغذيه مناسبي نيز داشته باشيد. از غذاهاي سالم تغذيه كنيد و 3 تا 4 ساعت قبل از زمان خواب‌تان از مصرف مواد محرك‌ها نظير كافئين خودداري نمايد.

فعاليت بدني براي كاهش عوارض بي خوابي

سيستم بدن به گونه‌اي است كه نياز دارد در طول روز فعاليت داشته باشد و براي داشتن خواب راحت كمي خسته باشد. انجام ورزش‌هاي هوازي در طول روز حتي در مدت كوتاهي در بهبود كيفيت خواب تاثيرگذار است. در صورتي دچار عوارض بي خوابي شده‌ايد، با فعاليت هاي هر چند كوتاه در طول روز سعي كنيد كه ميزان سوخت و ساز بدن‌تان را بالا ببريد.

تمرين‌هاي آرام‌سازي

اگر مي‌خواهيد در طول شب راحت بخوابيد، مي‌توانيد در طول روز با انجام مديتيشن، تمرين‌هاي تنفسي يا ريلكسيشن از ميزان اضطراب خود بكاهيد. كاهش اضطراب نيز به طور اتوماتيك باعث مي‌شود كه بهتر و راحت‌تر به خواب برويد.

سخن پاياني

اگر داراي مشكلات بيخوابي هستيد و نمي‌توانيد با استفاده از راهكارهايي ارائه شده آن را برطرف كنيد، حتما بايد براي جلوگيري از مشكلات احتمالي بيخوابي در سلامت روان از يك مشاور كمك بگيريد.

كمك و مشورت گرفتن از مشاور به شما كمك مي‌كند كه قبل از اينكه بيخوابي باعث ايجاد بيماري‌هاي جدي‌تري شود، در همين مرحله درمان گردد. براي شروع درمان مشاوره تلفني دريافت نماييد.

براي دريافت مشاوره در زمينه عوارض بي خوابي مي‌توانيد در هر زمان از روز براي مشاوره تلفني با برترين متخصصان در مركز مشاوره روانشناسي ذهن نو از طريق شماره 02166419012 تماس بگيريد.