اختلالات خواب از رايج‌ترين مشكلاتي هستند كه مي‌تواند براي هريك از ما و در هر سني پيش بيايد. اختلالات خواب به معناي هرگونه مشكلي است كه در جريان عادي خواب پيش مي‌آيد و باعث مي‌شود تا شما در طول روز احساس خستگي كنيد يا به برنامه‌هاي روزانه‌تان نرسيد. اين مشكلات مي‌تواند بي‌خوابي، پرخوابي، كابوس‌هاي شبانه يا هر چيز ديگري را شامل شود. اختلالات خواب معمولاً به دليل مشكلات روحي و به‌خصوص اضطراب به وجود مي‌آيند اما مي‌توانند دلايل جسماني هم داشته باشند. دشواري در خواب از هر نوع و به هر دليلي كه باشد مشكلات بسياري را در جريان زندگي روزمره ما ايجاد مي‌كند. به همين خاطر اگر نشانه‌هاي اين اختلال را در خود يا اطرافيان احساس مي‌كنيد بهتر است از يك مشاور كمك بگيريد.

منبع : اختلالات خواب در DSM 5

انواع اختلالات خواب

بيماراني كه دچار اختلال خواب مي‌شوند در زمان خوابيدن و بيدار شدن مشكل دارند و يا خواب آن‌ها كيفيت مناسب را ندارد و به همين خاطر در طول روز احساس خستگي مي‌كنند. مهم‌ترين انواع اختلالات خواب عبارتند از:

بي‌خوابي يا اينسومنيا

بي‌خوابي رايج‌ترين اختلال خواب است. بيماراني كه دچار بي‌خوابي هستند معمولاً ساعت‌ها در رخت خواب مي‌مانند و خوابشان نمي‌برد يا چند ساعت زودتر از زماني كه بايد، بيدار مي‌شوند و ديگر نمي‌توانند بخوابند. بعضي از آن‌ها نيز در زمان خواب‌وبيداري مشكلي ندارند، اما در طول ساعاتي كه خوابند چندين بار بيدار مي‌شوند. همه اين مشكلات باعث مي‌شود كساني كه دچار بي‌خوابي هستند در طول روز به‌شدت احساس خستگي كنند.

اختلالات خواب | اختلال در چرخه خواب

بيماراني كه دچار اختلال در چرخه خواب مي‌شوند در به خواب رفتن يا كيفيت خوابشان مشكلي ندارند. آن‌ها زمان مناسبي به خواب نمي‌روند. براي مثال تمام ساعات شب را بيدارند و اصلاً احساس خستگي نمي‌كنند اما در طول روز 7 يا 8 ساعت مي‌خوابند.

حمله خواب يا ناركولپسي

حمله خواب اختلالي است كه باعث مي‌شود بيمار در هر ساعتي از روز به‌طور ناگهاني و بدون اراده به خواب رود. اين حمله ممكن است در هر جايي از خانه گرفته تا محل كار و يا در وسايل حمل‌ونقل عمومي اتفاق بيفتد.

اختلالات خواب | فلج خواب

فلج خواب نام اختلالي است كه در گذشته به آن بختك گفته مي‌شد. بيماراني كه دچار فلج خواب مي‌شوند در زمان خوابيدن يا بيدار شدن براي مدت كوتاهي احساس مي‌كنند كه توانايي حركت ندارند. درواقع در اين شرايط علي‌رغم اينكه مغز بيدار است اما عضلات بدن توانايي هيچ فعاليتي ندارند.

كابوس‌هاي شبانه

كابوس‌ها به معناي خواب‌هاي پراسترس و ترسناكي هستند كه گاهي اوقات حتي باعث مي‌شوند شما از خواب بيدار شويد. همه ما حداقل يك‌بار در طول زندگي تجربه ديدن كابوس را داشته‌ايم اما اختلال كابوس زماني است كه تعداد اين كابوس‌ها و يا شدت اضطراب آن‌ها به ميزاني باشد كه مشكلاتي را براي فرد ايجاد كند.

اختلالات خواب | پاراسومنيا يا خواب پريشي

پاراسومنيا به مجموعه‌اي از رفتارهاي غيرعادي در زمان خواب گفته مي‌شود كه شناخته شده‌ترين آن‌ها راه رفتن در خواب است. به‌غيراز راه رفتن، صحبت كردن يا دندان‌قروچه كردن هم از اين دسته به شمار مي‌آيند. بعضي از متخصصين معتقدند كابوس ديدن هم مي‌تواند يكي از انواع پاراسومنيا باشد.

مشكلات تنفسي يا آپنه خواب

مشكلات تنفسي گاهي باعث مي‌شود زماني كه بيمار خواب است اكسيژن‌رساني به بدن با مشكل مواجه شود. در اين شرايط بيمار براي چند ثانيه از خواب بيدار خواهد شد تا اكسيژن‌رساني به حالت طبيعي برگردد. كساني كه در خواب دچار مشكلات تنفسي مي‌شوند معمولاً در طول شب يا فرداي آن از بيداري‌هاي خود چيزي به ياد نمي‌آورند اما يكي از نشانه‌هاي بيداري شبانه احساس خستگي است كه در طول روز باقي مي‌ماند.

اختلالات خواب | سندرم پاي بي‌قرار

كساني كه دچار سندرم پاي بي‌قرار هستند هنگام خواب احساس مي‌كنند جانوري روي پايشان حركت مي‌كند يا احساساتي مثل مورمور شدن، سرد و گرم شدن و ناراحتي را در پاهاي خود احساس مي‌كنند.

دلايل اختلال خواب

افسردگي و اضطراب

ناراحتي‌هاي روحي به‌خصوص اضطراب و افسردگي دليل بسياري از اختلالات خواب هستند. اين بيماري‌ها باعث ايجاد تغييراتي در مواد شيميايي مغز مانند سروتونين مي‌شوند. به‌علاوه افكار منفي و نگراني‌هايي را در ذهن بيمار ايجاد مي‌كنند كه توانايي خواب راحت را از او مي‌گيرد. براي آشنايي بيشتر ارتباط بي خوابي و افسردگي كليك كنيد.

سبك زندگي اشتباه از علل اختلالات خواب

شيفت‌هاي كاري شبانه، عادت به شب‌نشيني، درس خواندن در شب يا مصرف چاي و كافئين قبل از خواب ازجمله عادت‌هاي اشتباهي هستند كه باعث بي‌خوابي مي‌شوند. اين مشكلات در بيشتر اوقات اختلال در چرخه خواب را ايجاد مي‌كنند.

مشكلات تنفسي

بسياري از اختلالات خواب به دليل مشكلات تنفسي ايجاد مي‌شوند. آلرژي‌هاي فصلي يا سرماخوردگي‌ها مي‌توانند اختلالات تنفسي را افزايش دهند. در اين شرايط همان‌طور كه راجع‌به آپنه تنفسي گفتيم بيمار در طول شب بارها از خواب بيدار مي‌شود و در‌نتيجه در طول روز احساس خستگي مي‌كند.

استفاده از داروها يا سوءمصرف مواد مخدر

بعضي از داروها به‌خصوص داروهايي كه براي كنترل اضطراب و افسردگي استفاده مي‌شوند مي‌تواند باعث افزايش يا كاهش ساعت‌هاي خواب شود. بعضي از انواع مواد مخدر مانند شيشه يا قرص‌هاي اكس نيز نياز بدن به خواب را كاهش مي‌دهند. توجه داشته باشيد كه براي قطع مصرف دارو يا مخدر بايد اين كار را زيرنظر متخصص انجام دهيد و از قطع ناگهاني داروها خودداري كنيد.

تشخيص اختلالات خواب

اگر شب‌ها به‌راحتي نمي‌توانيد بخوابيد يا در طول روز احساس خستگي مي‌كنيد بهتر است راجع به اين موضوع از يك متخصص كمك بگيريد. متخصصين از روش‌هاي مختلفي براي تشخيص اختلالات خواب استفاده مي‌كنند

تست خواب يا پلي‌سومنوگرافي

اولين قدم در بررسي اختلالات خواب استفاده از اين تست است. در اين روش مسائل مختلفي مثل سطح اكسيژن خون يا امواج مغزي در طول خواب موردبررسي قرار مي‌گيرند تا مشخص شود كه بيمار در چه قسمتي دچار اختلال است.

نوار مغزي يا الكتروانسفالوگرام

نوار مغزي دستگاهي است كه در بيداري جريان الكتريكي مغز را موردبررسي قرار مي‌دهد و اگر در بخشي از اين جريان مشكل وجود داشته باشد به‌خوبي در اين روش قابل‌مشاهده است. متخصصين با استفاده از اين روش و با توجه به منطقه‌اي كه دچار مشكل شده است براي درمان اختلالات خواب تصميم مي‌گيرند.

آزمايش خون

اين روش به متخصص كمك مي‌كند تا بعضي از مشكلات و دلايل زمينه‌اي كه مي‌تواند باعث بروز اختلالات خواب شود را موردبررسي قرار دهد. از آزمايش خون بيشتر براي بررسي حملات خواب استفاده مي‌شود.

درمان اختلال خواب

روان‌درماني

بيشتر اختلالات خواب به دليل مشكلات روحي مثل اضطراب يا افسردگي اتفاق مي‌افتند. به‌همين‌خاطر بهتر است براي درمان مشكلات خواب ابتدا به يك روانشناس مراجعه كنيد. اگر روانشناس احساس كند كه مشكلات شما به دليل ناراحتي‌هاي روحي ايجاد شده براي درمان آن‌ها به شما كمك خواهد كرد.

گاهي اوقات مشكلاتي مثل سبك زندگي اشتباه باعث اختلالات خواب مي‌شوند. براي مثال ممكن است فعاليت‎‌هاي ذهني مهمي را در ساعت‌هاي قبل از خواب انجام دهيد. در اين مواقع درمانگر كمك مي‌كند تا دلايل مشكلات خود را پيدا و برطرف كنيد.

دارودرماني

گاهي اوقات شدت اختلالات خواب يا مزمن شدن آن‌ها باعث مي‌شود درمانگر احساس كند به غير از روان‌درماني بايد از داروها نيز استفاده كرد. براي درمان اختلالات خواب معمولا از داروهاي ضداضطراب يا افسردگي استفاده مي‌شود. در استفاده از داروها بهتر است به اين نكته توجه داشته باشيد كه دارو معمولا نمي‌تواند مشكل شما را كاملا برطرف كند و با قطع استفاده از دارو احتمالا مشكلات شما بازخواهند گشت. به‌همين‌خاطر بهتر است در كنار استفاده از داروها جلسات روان‌درماني را هم جدي بگيريد.

براي دريافت مشاوره در زمينه اختلالات رواني مي توانيد در هر زمان از روز براي مشاوره تلفني با برترين متخصصان در مركز مشاوره روانشناسي ذهن نو از طريق شماره 02166419012 تماس بگيريد.

سؤالات متداول

چه درماني براي بي‌خوابي وجود دارد؟

گاهي اوقات بي‌خوابي به دليل مشكلات روحي مانند اضطراب و افسردگي اتفاق افتاده است و بايد اين مشكلات را درمان كرد. بعضي مواقع هم سبك زندگي اشتباه باعث بروز اختلالات خواب مي‌شود كه بايد آن‌ها را اصلاح كرد. ممكن است درمانگر از بعضي داروهاي ضد اضطراب يا افسردگي هم براي درمان بي‌خوابي استفاده كند.

سوالي داريد؟ با ما تماس بگيريد

تماس با برترين مشاوران از طريق تلفن ثابت در سراسر كشور از 8 صبح الي 12 شب حتي ايام تعطيل

سراسر كشور :9099070354 استان تهران :9092301539

جهت مشاوره تلفني با موبايل و رزرو وقت حضوري

 شماره تماس با موبايل : 66419012-021

منبع : اختلالات خواب در DSM 5