شب ادراري كودكان يكي از مسائل رايجي است كه عمدتاً براي كودكان اتفاق مي‌افتد و منجر به آزار و فرسودگي والدين مي‌شود. اگر شب ادراري در كودكان زير 5 سال رخ دهد يك مسئله عادي است، زيرا تا اين سنين هنوز مثانه كودك به اندازه كافي رشد نكرده است. با اين حال اگر كودك بالاتر از 5 سال سن داشته باشد و شب ادراري داشته باشد نياز به بررسي و مداخله متخصص دارد. شب ادراري علاوه بر اينكه باعث آزار و اذيت والدين مي‌شود منجر به خجالت زدگي خود كودك هم مي‌شود. اين مسئله مي‌تواند به علت مسائل زيستي و روانشناختي زيادي رخ دهد كه آشنايي با علل و راهكارهاي درماني مي‌تواند براي والديني اين كودكان مفيد و موثر واقع شود. براي دريافت مشاوره كودك كليك كنيد.

منبع : شب ادراري كودكان

تعريف شب ادراري كودكان

شب ادراري يكي از مشكلات شايعي است كه بسياري از كودكان آن را تجربه مي‌كنند. همانطور كه از نام اين اختلال مشخص است، شب ادراري يا بي‌اختياري ادرار به معني خروج غيرارادي ادرار در هنگام شب و خواب است. اين كودكان معمولاً در هنگام روز مشكلي ندارند. براساس پنجمين ويراست آماري و تشخيصي اختلالات رواني، ملاك سني تعيين شده براي شب ادراري سن 5 سال مي‌باشد و اگر كودك 2 بار در هفته به مدت 3 ماه شب ادراري داشته باشد، به اختلال شب ادراري يا بي‌اختياري ادرار مبتلا است. نكته‌اي كه در ارتباط با بي‌اختياري ادرار وجود دارد اين است كه شيوع شب ادراري با افزايش سن كمتر مي‌شود و پسران بيشتر از دختران به آن مبتلا مي‌شوند.

به طور كلي شب ادراري به دو دسته اوليه و ثانويه تقسيم مي‌شود. در شب ادراري اوليه كودك از همان ابتدا و به طور مادرزادي دچار شب ادراري بوده، اما در نوع ثانويه كودك در يك دوره از زندگي مشكلي نداشته و سپس به علت‌هاي مختلفي دچار آن شده است.

علت شب ادراري كودكان

به طور كلي علت دقيقي براي شب ادراري تا كنون مشخص نشده است، با اين حال مي‌توان بيان كرد كه شب ادراري به علت اختلال در مثانه و يا كليه و ذهن و روان رخ مي‌دهد. با اين حال عوامل مختلفي در شب ادراري نقش دارند، به طوري كه مي‌توان مجموع عوامل زيستي، رواني و اجتماعي را علت شب ادراري در نظر گرفت. در ادامه مهم‌ترين علل شب ادراري در كودك توضيح داده مي‌شود.

ارتباط مغز و مثانه

در روزها و ماه‌هاي اوليه تولد هنوز ارتباطي بين مغز و مثانه به طور كامل تكامل پيدا نكرده است و هر زمان كه مثانه پر شود، خودش را خالي مي‌كند. اين مسئله عمدتاً با افزايش سن كودك برطرف مي‌شود، به همين دليل شب ادراري تا سن زير 5 سال يك مسئله جدي تلقي نمي‌شود و طبيعي است.

نقش ژنتيك در شب ادراري كودكان

شب ادراري ممكن است از طريق وراثت و ژنتيك به كودك منتقل شده باشد، به طور كلي والديني كه در دوران كودكي خودشان به شب ادراري مبتلا بودند به احتمال بيشتري فرزندشان به شب ادراري مبتلا مي‌شود.

پريشاني‌هاي روانشناختي

يكي از علت‌هاي مهم در ارتباط با شب ادراري، پريشاني‌هاي روانشناختي نظير استرس و اضطراب است. به طور كلي كودكاني كه رابطه خوبي با والدين خود ندارند، در موقعيت‌هاي استرس‌زا قرار دارند، ترس از تاريكي يا تنهايي و… دارند به احتمال بيشتري دچار شب ادراري مي‌شوند. علاوه بر اين حتي اگر مشكل شب ادراري كودك يك مسئله پزشكي باشد، پريشاني‌هاي روانشناختي مي‌توانند مشكل شب ادراري را شدت دهند.

بيشتر بخوانيد : كودكان استثنايي | آشنايي با انواع و علائم كودكان استثنايي

بيماري‌هاي مرتبط با مثانه و كليه

اگر كودك علاوه بر شب ادراري در طول روز هم كنترلي بر ادرار خود نداشته باشد، يا در هنگام ادرار كردن احساس سوزش داشته باشد، به احتمال زياد به مشكلات مرتبط با مثانه و كليه مبتلا شده است.

مصرف بيش از حد آب

در مواردي شب ادراري مي‌تواند به علت مسائلي ساده مانند عادات غذايي نامناسب، نوشيدن آب زياد قبل از خواب و… رخ دهد. در نتيجه تشخيص علت شب ادراري براي درمان آن اهميت زيادي دارد.

عوامل خطرساز در شب ادراري كودكان

عوامل مختلفي وجود دارد كه مي‌تواند احتمال ابتلاي كودك به شب ادراري را افزايش دهد، از جمله اين عوامل مي‌توان به جنسيت پسر، آپنه تنفسي، يبوست، سوءاستفاده جنسي از كودك، عفونت مجاري ادراري، خوردن داروهاي مختلف و… اشاره كرد.

راهكارهاي مقابله اي با شب ادراري كودكان

دارو درماني

دارو درماني معمولاً خط اول درمان‌هاي شب ادراري نمي‌باشد، با اين حال اگر مشكل شب ادراري كودك همراه با مشكلات پزشكي ديگر باشد مي‌توان از دارو درماني استفاده كرد. معمولاً براي بهبود شب ادراري از استات دسموپرسين،  ايمي پرايمن،  اكسي بوتينين، هيوسسيامين استفاده مي‌شود.

مديريت مصرف مايعات

بسياري از كودكان اختلال شب ادراري ندارند و تنها به اين دليل دچار شب ادراي مي‌شوند كه ساعاتي قبل از خواب مايعات زيادي مصرف مي‌كنند. از آنجايي كه حجم مثانه در دوران كودكي هنوز كوچك است در طول شب و هنگام خواب سريع پر مي‌شود و منجر به شب ادراري مي‌شود. همچنين كودكاني كه به اختلال شب ادراري مبتلا هستند بهتر است براي كاهش دفعات شب ادراري در شب مايعات كمي مصرف كنند.

آموزش دستشويي رفتن به كودك

يكي از روش‌هايي كه مي‌تواند براي درمان شب ادراري كودكان مفيد واقع شود، آموزش دستشويي رفتن كودك در طول شب است. بهتر است قبل از خوابيدن كودك حتما او را به دستشويي ببريد، همچنين مي‌توانيد حدوداً يك ساعت پس از خوابيدن كودك در طول شب، او را بيدار كنيد، تا به دستشويي برود و سپس بخوابد.

استفاده از تشك زنگ دار

يكي از روش‌هايي كه عمدتا براي درمان بي‌اختياري ادرار استفاده مي‌شود استفاده از تشك زنگ دار است. اين تشك‌ها داراي سنسورهايي هستند كه به محض اينكه رطوبت و خيسي احساس كنند صدا و هشدار مي‌دهند و كودك بيدار مي‌شود. اين كار در درازمدت باعث مي‌شود تا كودك به نوعي شرطي شود و قبل از ادرار كردن در هنگام خواب بيدار شود. تشك زنگ دار براي كودكان بالاي 7 سال مناسب مي‌باشد.

ورزش كردن براي كنترل شب ادراري كودكان

ورزش كردن باعث مي‌شود تا سوخت و ساز بدن زياد شود و آب بدن به وسيله تعريق خارج گردد. همچنين ورزش كردن باعث تقويت عضلات شكم و مثانه شده و مي‌تواند كنترل ادرار را بهبود بخشد. يكي از تكنيك‌هايي كه مي‌تواند براي تقويت عضلات شكم و مثانه مفيد است، منقبض كردن عضلات شكم و نگه داشتن نفس مي‌باشد.

مصرف داروهاي گياهي

برخي از مواد گياهي وجود دارد كه مي‌تواند براي درمان شب ادراري موثر واقع شود، از جمله اين مواد مي‌توان به دمنوش زنجبيل، دارچين، گل ختمي، دمنوش سنبل الطيب و… اشاره كرد. براي اطلاع از جديدترين روش هاي درمان شب ادراري كودكان كليك كنيد.

اصلاح شيوه‌هاي فرزندپروري

در بسياري از موارد مشكل شب ادراري كودكان ناشي از شيوه‌هاي نادرست تربيتي و اضطراب كودك مي‌باشد. در چنين شرايطي بهتر است با مراجعه به يك روانشناس، مشكل كودك را با او در ميان بگذاريد تا ارزيابي دقيقي از شرايط كودك و والدين انجام شود. در اكثر مواقع اگر مشكل كودك به دليل مسائل پزشكي نباشد به راحتي با اصلاح شيوه‌هاي رفتار برطرف مي‌شود. براي آشنايي با بهترين روش هاي تربيت كودك كليك كنيد.

براي دريافت مشاوره در زمينه نوزاد و كودك مي‌توانيد در هر ساعت از روز براي مشاوره تلفني كودك از طريق شماره 02166419012 با برترين متخصصان كلينيك تخصصي ني ني مايند تماس حاصل نماييد.

سوالات متداول

آيا شب اداري يك اختلال رواني است؟

يكي از شايع‌ترين مسائلي كه كودكان با آن مواجهه مي‌شوند، مسئله شب ادراري است. شب ادراري تا قبل از سنين 5 سالگي يك اتفاق طبيعي است و نياز به مداخله يا نگراني جدي ندارد. با اين حال اگر بعد از 5 سالگي كودكتان دچار شب ادراري شده است بهتر است به يك روانشناس مراجعه كنيد.

منبع : شب ادراري كودكان