آيا از تاثير اضطراب مادر بر جنين و نوزاد آگاهي داريد؟ دوران بارداري يكي از مراحل مهم و تاثيرگذار زندگي مادران محسوب مي‌شود كه نگراني‌هايي را با خود به همراه دارد. اگر اين نگراني‌ها شدت پيدا كند و به طور مداوم وجود داشته باشد، مي‌تواند تبديل به اضطراب و استرس مادر شود. اضطراب مادر مي‌تواند هم بر جنين داخل رحم و هم بر نوزاد متولد شده تاثير منفي بگذارد. مهمترين مسئله‌اي كه باعث انتقال اضطراب مادر به نوزاد يا جنين مي‌شود، ترشح هورمون كورتيزول است. اين هورمون مي‌تواند به طور مستقيم روي جنين و يا از طريق شير دادن به نوزاد منتقل شود. طبيعتاً هر مادري به دنبال افزايش سلامت و كاهش آسيب به خود و فرزندش است. از اين جهت توصيه مي‌شود تا از تاثير اضطراب بر جنين و نوزاد و راهكارهاي مديريت اضطراب و استرس اطلاع داشته باشيد.

 منبع : تاثير اضطراب مادر بر جنين و نوزاد به چه عواملي بستگي دارد

نشانه‌هاي استرس و اضطراب در دوران بارداري

به طور كلي دوران بارداري با استرس و اضطراب خفيفي همراه است. اما در برخي موارد اين اضطراب شدت پيدا مي‌كند كه مي‌تواند منجر به ايجاد علائم و مشكلاتي براي مادر و جنين و يا نوزاد متولد شده شود. از جمله نشانه‌ها و علائم اضطراب مي‌توان به علائم زير اشاره كرد:

-تغييرات خلقي وافزايش تحريك پذيري
-تغيير در اشتها
-علائم بدني (مانند، سردرد و انواع شكايت‌هاي جسماني)
-نگراني بيش از حد در ارتباط با مسائل كوچك
-خستگي مفرط
-ضعف و بي حالي
-بي قراري
-سرگيجه
-مشكلات گوارشي
-برانگيختگي و آشفتگي مداوم
-مشكل در تمركز
-منقبض كردن عضلات
-ترس‌ها و نگراني‌هاي نامعقول

عوامل تاثيرگذار استرس و اضطراب در دوران بارداري

دوران بارداري يك مرحله مهم و حساس در زندگي مادر محسوب مي‌شود. همين مسئله به تنهايي مي‌تواند باعث ايجاد استرس و اضطراب در مادر شود. با اين حال عواملي هستند كه اين اضطراب را در دوران بارداري شدت مي‌دهند كه از جمله اين عوامل مي‌توان به موارد زير اشاره كرد:

-مشكلات روانشناختي قبلي مادر
-بارداري اول
-نگراني و افكار منفي در ارتباط با سلامت جنين
-فقدان حمايت‌هاي اجتماعي
-وضعيت نابسمان خانواده
-فقدان ارتباط صميمي با همسر

تاثير اضطراب مادر بر جنين

اضطراب مادر مي‌تواند علل مختلفي داشته باشد. اما آنچه كه اهميت دارد اين است كه اضطراب مداوم و طولاني مدت مادر مي‌تواند منجر به افزايش سطح توليد هورمون‌هايي مانند كورتيزول در بدن خود و جنين شود. هورمون كورتيزول از جفت عبور مي‌كند و مي‌تواند به طور مستقيم وارد بدن جنين شود و مشكلات زيادي را براي جنين به وجود بيارود. افزايش سطح هورمون كورتيزول باعث كاهش افت كيفيت خواب مادر، خستگي مفرط، ضعيف شدن سيستم ايمني بدن مادر و جنين و آسيب به دستگاه گوارش آنان مي‌شود.

از جمله آسيب‌هاي ديگري كه مي‌تواند به دليل اضطراب و استرس طولاني مدت مادر بر روي جنين به وجود بيايد شامل زايمان زودرس، كم وزني، سقط جنين، احتمال نارسي و تاخير رشدي مي‌‌شوند. همچنين اضطراب و استرس مي‌تواند با جنسيت جنين هم ارتباط داشته باشد. مادراني كه حتي قبل از بارداري اضطراب و استرس زيادي دارند، احتمال اينكه فرزند دختر بدنيا بياورند بيشتر است. درست است كه تعيين جنسيت توسط كوروموزوم‌هاي پدر تعيين مي‌شود اما ميزان سطح بالاي هورمون كورتيزول در بدن مادر باعث مي‌شود كه لانه گزيني جنين پسر در رحم با موفقيت انجام نشود.

تاثير اضطراب مادر بر نوزاد

اضطراب و استرس مداوم علاوه بر اين كه مي‌تواند بر جنين داخل شكم تاثير منفي بگذارد، بر نوزاد متولد شده هم اثرات منفي خواهد داشت. اضطراب و استرس مادر مي‌تواند به طور مسقتيم و غير مستقيم بر روي نوزاد تاثير بگذارد. مادري كه مضطرب است سطح هورمون كورتيزول در بدنش بيش از حد مي‌باشد. در نتيجه همين هورمون كورتيزول مي‌تواند از طريق خوردن شير به نوزاد منتقل شود؛ اين مسئله باعث مي‌شود تا كورتيزول در بدن نوزاد هم افزايش پيدا كند.

نوزادي كه از ابتداي تولد سطح بالايي از هورمون كورتيزول را دارد به احتمال بيشتري مستعد ابتلا به بيماري‌ها و پريشاني‌هاي روانشناختي نظير افسردگي، ناآرامي، بيش‌فعالي، هوش‌بهر پايين، اضطراب و ترس مفرط هستند. علاوه بر اين نوزادان بسياري از رفتارها را از والدين و خصوصا از مادر خود الگوبرداري مي‌كنند و ياد مي‌گيرند.

مادري كه به طور مضطربانه نسبت به اتفاقات واكنش نشان دهد، نوزادش نيز اين رفتارها را الگوبرداري كرده و كم كم رفتار مضطربانه را ياد مي‌گيرد و اين رفتارها را به ساير جنبه‌هاي زندگي‌اش تعميم مي‌دهد. اضطراب كودك همچنين مي‌تواند خود را به شكل ترس از اجتماع، ترس از ارتفاع، ترس از مبتلا شدن به بيماري و… نشان دهد. براي درمان اضطراب كودك بهتر است از يك فرد متخصص كمك بگيريد. براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه مشاوره كودك كليك كنيد. 

راه‌هايي براي كاهش تاثير اضطراب مادر بر جنين و نوزاد

1. اگر استرس و اضطراب زيادي را در دوران بارداري تجربه مي‌كنيد بهتر است حتماً از يك روانشناس يا مشاور كمك بگيرد.

2. انجام ورزش روزانه و منظم در دوران بارداري مي‌تواند سطح اضطراب و هورمون كورتيزول را در بدن كاهش دهد.

3. استفاده از تكنيك‌هاي آرام‌سازي بدن، تمرين‌هاي تنفسي و كاهش استرس نظير تمرينات يوگا و ذهن‌آگاهي مي‌تواند بسيار مفيد باشد. براي اينكه اطلاعات بيشتري در ارتباط با اين مسائل بدست بياوريد بهتر است با يك روانشناس گفتگو كنيد.

4. سبك زندگي سالم هميشه موثر است. سعي كنيد خواب كافي و تغذيه مناسب را رعايت كرده و از خوردن نوشيدني‌هاي كافئين‌دار اجتناب كنيد. زيرا كافئين مي‌تواند باعث افزايش استرس و اضطراب و افزايش ضربان قلب شود.

5. رابطه خوبي با همسر خود داشته باشيد. بارداري يك مسئله حساس در زندگي است و مي‌تواند با اضطراب زيادي همراه باشد، اما اگر حمايت اطرافيان و همسر به اندازه كافي باشد، مي‌تواند اين اضطراب و استرس را بسيار كاهش دهد.

براي دريافت مشاوره در زمينه نوزاد و كودك مي‌توانيد در هر ساعت از روز براي مشاوره تلفني كودك از طريق شماره 02166419012 با برترين متخصصان كلينيك تخصصي ني ني مايند تماس حاصل نماييد.

سوالات متداول

چگونه اضطراب را به نوزادم منتقل نكنم؟

اگر پيش از بارداري مشكلات اضطرابي داريد بهتر است قبل از تصميم به باردار شدن مشكل اضطراب خود را با مراجعه به يك روانشناس برطرف كنيد. اگر هم در دوران بارداري دچار اضطراب زياد شديد حتما با اطرافيان خود در ارتباط با اين موضوع گفتگو كنيد؛ در بسياري مواقع حرف زدن با ديگران مي‌تواند اضطراب را كاهش دهد. به طور كلي براي اينكه اضطراب به فرزندتان منتقل نشود بايد بتوانيد آن را مديريت كنيد. براي انجام اين كار بهتر است با يك روانشناس گفتگو كنيد تا راه‌هاي مديريت و مقابله با استرس را به شما آموزش دهد.

 منبع : تاثير اضطراب مادر بر جنين و نوزاد به چه عواملي بستگي دارد