بيش فعالي كودكان (ADHD) چيست؟ بيش فعالي كودكان نوعي اختلال عصبي-رشدي است كه باعث مي‌شود آن‌ها بيش‌ازحد معمول فعاليت كنند و در برخي موارد نيز مي‌تواند با ضعف در توجه و تمركز همراه باشد. اين اختلال پيامدهاي منفي بسياري را براي فرد و خانواده به همراه خواهد داشت و به همين خاطر لازم است خانواده‌هايي كه فرزندي با اين اختلال دارند و يا به وجود نشانه‌هاي اختلال بيش فعالي در فرزندشان مشكوكند از يك متخصص روانشناسي كودك كمك بگيرند. علاوه بر نياز فرزندتان به دريافت خدمات تخصصي، خانواده شما با بحراني جدي روبه‌رو شده كه حتي مي‌تواند سلامت روان ساير فرزندان و همين‌طور كيفيت ارتباط ميان شما و همسرتان را نيز تحت تأثير قرار دهد. به همين خاطر بهتر است با كمك گرفتن از مشاورين خانواده راهكارهايي را براي مديريت هرچه بهتر اين شرايط پيدا كنيد.

منبع : بيش فعالي كودكان (ADHD)

بيش فعالي كودكان چيست؟

بيش فعالي در كودكان يكي از انواع اختلالات عصبي رشدي است و به اين معناست كه مغز آن‌ها دچار اختلالاتي مي‌شود كه باعث مي‌گردد تا حد زيادي توانايي كنترل رفتارشان را از دست بدهند. به همين خاطر در كنار فعاليت بيش‌ازحد شما شاهد رفتارهاي بدون فكر و هيجاني از اين كودكان خواهيد بود زيرا آن‌ها نمي‌توانند فعاليت خود را براي تفكر منطقي و بررسي سود و زيان رفتارهايشان متوقف كنند. بيش‌فعالي باعث بروز دشواري‌هايي در ارتباط با كودك خواهد شد. براي مثال بسياري از همسالان كودك تمايلي به بازي با وي ندارند زيرا او قواعدي مانند رعايت نوبت را در بازي‌ها رعايت نمي‌كند.

كنار گذاشته شدن از جمع همسالان و همين‌طور شكست‌هايي كه اين افراد معمولاً در حفظ تمركز و به پايان رساندن موفقيت‌آميز يك فعاليت با آن درگير مي‌شوند مي‌تواند باعث بروز مشكلاتي نظير اعتياد يا افسردگي در فرد باشد. همچنين خواهران و برادران كودك بيش‌فعال نيز معمولاً مشكلاتي را در محيط خانواده تجربه خواهند كرد. براي مثال آن‌ها همواره شاهد توجه بيش‌ازحد شما به خواهر يا برادر ديگرشان هستند و اين موضوع مي‌تواند باعث ناراحتي آن‌ها باشد. به همين خاطر درصورتي‌كه فرزند شما يا كودكي در اطرافيانتان دچار اين اختلال شده بهتر است نسبت به درمان كودك و همين‌طور سلامت روان ساير اعضا حساسيت داشته باشيد.

انواع بيش‌فعالي

كودكان بيش فعال كودكاني استثنايي هستند كه به سه دسته مختلف تقسيم مي‌شوند. كودكاني كه تنها بيش فعال بوده، كودكاني كه تنها نقص توجه دارند و كودكاني كه هم بيش فعال بوده و هم نقص توجه دارند. در ادامه به طور كامل درباره اين سه دسته توضيح خواهيم داد. براي آگاهي بيشتر درباره كودكان استثنايي كليك كنيد.

اختلال بيش‌فعالي

در اين اختلال تنها مشكل كودك فعاليت بيش‌ازحد است. اين كودكان معمولاً به‌سختي مي‌توانند روي يك صندلي آرام بنشينند و مرتباً در حال حركت در محيط هستند. آن‌ها معمولاً بدون فكر كردن عمل مي‌كنند و به همين خاطر ممكن است مشكلاتي را براي خود ايجاد كنند.

اختلال نقص توجه

كودكان مبتلا به اختلال نقص توجه نشانه‌هاي بيش‌فعالي را از خود نشان نمي‌دهند اما اصلي‌ترين مشكل اين كودكان ضعف در توجه و تمركز است. اين گروه از كودكان معمولاً نمي‌توانند براي مدت طولاني روي موضوعي تمركز كنند، توجه آن‌ها به‌سرعت از موضوع پرت مي‌شود و معمولاً وسايلشان را گم مي‌كنند.

بيش‌فعالي همراه با اختلال نقص توجه

اختلال اين كودكان تركيبي از دو حالت ديگر است. آن‌ها علاوه بر اينكه بيش‌ازحد فعاليت مي‌كنند در تمركز حواس و توجه به يك موضوع نيز ناتوان هستند.

نشانه‌هاي بيش فعالي كودكان

نشانه‌هاي بيش‌فعالي كودك مي‌بايست حداقل در دو محيط از سه محيط (خانه، مدرسه، جمع دوستان) و براي مدت حداقل 6 ماه ادامه داشته باشد. همچنين شروع نشانه‌ها مي‌بايست تا قبل از رسيدن كودك به 12 سالگي اتفاق افتاده باشد. ازجمله شايع‌ترين نشانه‌هاي بيش‌فعالي در كودكان مي‌توان به موارد زير اشاره كرد.

• فعاليت بي‌وقفه و بدون نياز به استراحت
• كودكان بيش‌فعال معمولاً نمي‌توانند بيش از چند دقيقه روي يك صندلي بنشينند.
• آن‌ها قواعد بازي مانند رعايت نوبت را در نظر نمي‌گيرند و به همين خاطر معمولاً از بازي‌ها كنار گذاشته مي‌شوند.
• رفتارهاي تكانه‌اي يا هيجاني
• بي‌دقتي در انجام تكاليف
• گم كردن وسايل
• صحبت كردن بيش‌ازحد
• فراموش‌كاري

دلايل بروز بيش فعالي كودكان

اگرچه تاكنون دليل مشخصي براي اختلال بيش‌فعالي پيدا نشده بااين‌حال تحقيقات نشان‌دهنده اين موضوع است كه بيش‌فعالي در كودكان تحت تأثير دلايل فيزيولوژيكي-رواني-اجتماعي قرار دارد. به‌طورقطع اختلال بيش‌فعالي به معناي آسيب در برخي نقاط مغز است اما بروز اين آسيب علاوه بر اينكه نيازمند زمينه ژنتيكي و خانوادگي است به موارد ديگري ازجمله مصرف الكل در دوران بارداري و همين‌طور ميزان سرب موجود در هوا نيز بستگي دارد.

بيش فعالي كودكان | آينده كودكان بيش‌فعال

متأسفانه بيش‌فعالي اختلالي قابل‌درمان نيست و نشانه‌هاي آن همواره با فرد باقي خواهد ماند. به همين خاطر يادگيري مديريت اين نشانه‌ها يكي از مهم‌ترين موضوعاتي است كه والدين كودكان بيش‌فعال بايد به آن توجه داشته باشند. درصورتي‌كه نشانه‌هاي اختلال بيش‌فعالي مديريت نشوند كودكان با مشكلات بسياري در طول زندگي خود مواجه خواهند شد. آن‌ها معمولاً در تحصيل و حتي يادگيري حرفه‌هاي مختلف ناتوان هستند و اين مي‌تواند تا حد زيادي باعث سرخوردگي و ضعف اعتمادبه‌نفس در اين كودكان باشد. علاوه بر اين ناتواني اين كودكان در رعايت مقررات اجتماعي باعث خواهد شد تا آن‌ها معمولاً در هيچ جمعي پذيرفته‌شده نباشند و اين مي‌تواند باعث مشكلات روحي بيشتري ازجمله افسردگي براي آن‌ها باشد.

افسردگي، از دست دادن اعتمادبه‌نفس و تنهايي ازجمله مشكلاتي هستند كه مي‌تواند باعث سوق پيدا كردن اين افراد به سمت اعتياد باشد. به همين خاطر بهتر است در كنار استفاده از درمان‌هاي دارويي براي كاهش نشانه‌هاي بيش‌فعالي از درمان‌هاي روان‌شناختي كه براي اين كودكان وجود دارد نيز استفاده كنيد. به ميزاني كه شما مهارت‌هاي كودك درگير با بيش‌فعالي را افزايش دهيد وي مي‌تواند زندگي سازگارانه تري را در آينده تجربه نمايد. براي اطلاع بيشتر درباره درمان بيش فعالي كليك كنيد.

بيش فعالي كودكان | نقش والدين

مواجه‌شدن با اين واقعيت كه فرزند شما دچار اختلال بيش‌فعالي است مي‌تواند شرايط روحي شما را تا حد زيادي به هم بريزد. بااين‌حال روانشناسان خانواده و كودك معتقدند رفتار والدين در اين شرايط مي‌تواند تا حد زيادي شدت اين اختلال را در كودك مشخص كند. به ميزاني كه شما تلاش بيشتري براي آموزش مهارت‌هاي مختلف به كودك داشته باشيد فرزند شما رفتارهاي سازگارانه تري را ياد خواهد گرفت و به‌تدريج توانايي مديريت خود را به دست خواهد آورد. ازجمله موضوعاتي كه شما مي‌بايست به آن‌ها توجه داشته باشيد موارد زير را دربرمي‌گيرد.

با آرامش با كودك برخورد كنيد

ارتباط با كودكاني كه داراي اختلال بيش‌فعالي هستند در برخي مواقع طاقت‌فرسا خواهد بود. شما احتمالاً تنها براي چند دقيقه مي‌توانيد رفتار آن‌ها را كنترل كنيد و اين موضوع به‌تدريج باعث دلسرد شدن شما يا بدرفتاري با كودك خواهد شد. در چنين شرايطي به خود يادآوري كنيد كه پيشرفت در آموزش به كودكان بيش‌فعال نياز به صبر و آرامش دارد و شما مي‌بايست به پيشرفت‌هاي بسيار كوچك آن‌ها نيز اميدوار باشيد. همواره اين موضوع را به خاطر داشته باشيد كه فرزند شما عمداً از حرف‌هايتان سرپيچي نمي‌كند و يا به‌قصد لجبازي تكاليف را رها نمي‌كند. بلكه توانايي او به ميزاني است كه مشاهده مي‌كنيد.

كمك گرفتن از همسر، والدين يا دوستانتان براي آموزش كودكان بيش‌فعال كه در واقع كودك استثنايي محسوب مي‌شوند مي‌تواند تا حد زيادي مفيد باشد. شما احتياج خواهيد داشت زمان‌هايي را به استراحت و تمدد اعصابتان اختصاص بدهيد و به همين خاطر بهتر است از اطرافيان بخواهيد در برخي مواقع براي نگهداري از فرزندتان به شما كمك كنند.

محيط خانواده را با شرايط جديد منطبق كنيد

يكي از مهم‌ترين نكات درزمينهٔ بهبود بيش فعالي كودكان اين است كه تمامي اعضاي خانواده به آن‌ها كمك كنند. سعي كنيد تا جاي ممكن اطلاعات خود و ساير اعضا را از اين اختلال و نحوه برخورد با آن افزايش دهيد. از همسرتان بخواهيد در شرايط موجود بيش از گذشته همراه شما باشد و همين‌طور از ساير فرزندانتان نيز بخواهيد با شما همكاري داشته باشند. شما مي‌توانيد براي مديريت خانواده خود در شرايط پيش‌آمده از يك مشاور خانواده نيز كمك بگيريد.

مراقبت از ساير اعضاي خانواده

وجود كودك بيش‌فعال در خانواده حجم عظيمي از زمان و انرژي شما را درگير خود خواهد كرد و اين موضوع ممكن است باعث شود تا شما زمان كمتري را به ساير فرزندان، همسر يا والدين خود اختصاص دهيد. با توجه به اينكه اين موضوع خود مي‌تواند مشكلات ثانويه بسياري را برايتان ايجاد كند بهتر است همواره تلاش كنيد تا محبت و توجه خود را به ساير اعضاي خانواده نيز نشان دهيد.

درمان بيش فعالي كودكان

نخستين قدم براي درمان اختلال بيش‌فعالي، تشخيص گذاري درست است. تشخيص اختلال بيش‌فعالي صرفاً بر عهده متخصصين روانشناسي كودك است و به همين خاطر بهتر است تا پيش از مشورت با يك متخصص راجع به نوع مشكل فرزندتان قضاوت نكنيد. متخصصين نخست بررسي‌هايي را راجع به سلامت گوش، چشم و ساير اندام‌ها انجام مي‌دهند تا از سلامت آن‌ها و نبود ساير اختلالاتي كه نشانه‌هايي مشابه با بيش‌فعالي ايجاد مي‌كنند مطمئن شوند. درصورتي‌كه متخصص به تشخيص اختلال بيش‌فعالي در كودك برسد درمان براي وي شروع خواهد شد.

نتايج پژوهش‌ها بيانگر اين موضوع است كه درمان‌هاي دارويي و رفتاري از تأثيرگذارترين روش‌ها در درمان بيش فعالي كودكان است. اگرچه استفاده از درمان‌هاي دارويي شرط اصلي براي درمان كودكان بيش‌فعال است و بدون آن‌ها شما نخواهيد توانست آموزش ديگري به كودك ارائه كنيد بااين‌حال آن‌ها نياز دارند كه آموزش‌هايي را درزمينهٔ چگونگي مديريت رفتارها و احساسات خود دريافت كنند تا بتوانند با غني‌تر كردن خزانه رفتاري خود در محيط‌هاي مختلف سازگارانه تر رفتار كنند. به همين خاطر بهتر است علاوه بر دارودرماني ساير درمان‌هاي روان‌شناختي نظير آموزش‌هاي رفتاري و همين‌طور گفتاردرماني را نيز جدي بگيريد. براي اطلاع از روند دريافت مشاوره كودك كليك كنيد.

براي دريافت مشاوره در زمينه كودك مي‌توانيد در هر ساعت از روز براي مشاوره تلفني كودك از طريق شماره 02166419012 با برترين متخصصان كلينيك تخصصي ني ني مايند تماس حاصل نماييد.

سؤالات متداول

1. نشانه‌هاي بيش‌فعالي كودك چيست؟

فعاليت مداوم و بدون نياز به استراحت، رفتارهاي تكانه‌اي، ناتواني در صبر كردن و انتظار براي رسيدن به خواسته‌ها، ناتواني در تمركز بر مسائل مختلف و همين‌طور فراموش كردن موضوعات مختلف يا گم كردن وسايل ازجمله نشانه‌هاي بيش‌فعالي هستند.

2. آيا بيش‌فعالي قابل‌درمان است؟

خير؛ بيش‌فعالي اختلالي نيست كه قابل‌درمان باشد اما استفاده از درمان‌هاي دارويي و روان‌شناختي در كنار تغيير در سبك زندگي مانند انجام ورزش‌هاي روزانه و تخليه انرژي مي‌تواند باعث كاهش نشانه‌هاي اختلال باشد.

3. بيش‌فعالي در بزرگ‌سالي چه مشكلاتي را براي فرد ايجاد مي‌كند؟

كودكان بيش‌فعال معمولاً به دليل ناتواني در تحصيل يا يادگيري ساير مهارت‌ها دچار ضعف اعتمادبه‌نفس و احساس سرخوردگي مي‌شوند. علاوه بر اين ناتواني آن‌ها در رعايت قواعد اجتماعي باعث مي‌شود تا آن‌ها تبديل به افرادي منزوي شوند كه تمامي اين مشكلات آن‌ها را دچار بيماري‌هايي نظير افسردگي يا اعتياد خواهد كرد.

منبع : بيش فعالي كودكان (ADHD)

:: بازديد از اين مطلب : 0