اختلالات جسماني سازي يكي از شايع‌ترين مشكلات رواني هستند كه ريشه در اضطراب دارند، اما در اين اختلال، اضطراب خود را به‌صورت مشكلي جسمي نشان مي‌دهد. احتمالاً شما هم سردردهاي عصبي يا ناراحتي‌هاي گوارشي را حين اضطراب تجربه كرده‌ايد؛ مبتلايان به اختلالات جسماني سازي اين شرايط را با شدت بيشتر، به‌صورت مزمن به همراه اضطرابي پنهان تجربه مي‌كنند. جالب آنكه هيچ آزمايشي مشكل بيمار را تشخيص نمي‌دهد. متاسفانه گاه در چنين مواردي پزشك از بيمار آزمايش‌هاي متعدد مي‌خواهد، در حالي كه با چند جلسه رواندرماني مساله رفع خواهد شد. در ادامه نشانه هاي مرتبط با اني اختلال را شرح داده‌ايم.

منبع : اختلالات جسماني سازي

نشانه هاي اختلالات جسماني سازي

اختلالات جسماني سازي يكي از شايع‌ترين انواع اختلالات اضطرابي هستند كه بيمار نسبت به نشانه‌هاي اضطراب ناآگاه است. در اين اختلال فرد نشانه‌هاي يك بيماري يا درد جسماني نظير سردرد، مشكلات گوارشي و يا انقباض و ناراحتي در عضلات را تجربه خواهد كرد، اما اين درحاليست كه هيچ نشانه‌اي از بيماري‌هاي جسماني ديده نمي‌شود. به عبارتي مي‌توان گفت اضطراب در بيماران مبتلا به اختلالات جسماني شده به‌صورت يك درد جسماني خواهد آمد و شايد فرد هشيارانه هيچ نشانه‌اي از اضطراب را احساس نكند.

جسماني سازي اضطراب معمولاً در كساني اتفاق مي‌افتد كه به هر دليلي توانايي صحبت كردن از مشكلات يا حل‌وفصل كردن آن‌ها را ندارند و يا با توجه به تجربيات دوران كودكي اين باور در آن‌ها شكل‌گرفته كه اگر ناراحتي‌هاي خود را بروز دهند، با آن‌ها برخورد مي‌شود. اما اگر خود را مبتلا به بيماري و ناتواني نشان دهند موردتوجه قرار مي‌گيرند. با توجه به اينكه در بررسي‌هاي پزشكي انجام‌شده هيچ نشانه‌اي از بيماري يا نارسايي ديده نمي‌شود، مبتلايان به اختلالات جسماني سازي شده بسياري از مواقع به تمارض يا دروغ‌گويي متهم مي‌شوند؛ اين درحاليست كه آن‌ها واقعا درد و مشكلاتي كه از آن صحبت مي‌كنند را تجربه كرده و برخلاف افرادي كه تمارض مي‌كنند، نه‌تنها به دنبال به دست آوردن منفعت يا امتياز خاصي نيستند، بلكه دچار مشكلاتي در جريان زندگي نيز مي‌شوند. به علاوه احساس ناراحتي در اين افراد معمولاً براي مدتي طولاني باقي خواهد ماند.

آشنايي با انواع اختلالات جسماني سازي شده

به‌طوركلي اختلالات جسماني سازي شده به انواع مشكلات جسماني گفته مي‌شود كه به دليل شرايط عصبي نامناسب ايجاد شده است. اما برخي از انواع اين اختلال از ديگر انواع شايع‌تر است كه در ادامه راجع به آن‌ها صحبت خواهيم كرد:

خودبيمارانگاري

افراد مبتلا به اين بيماري در اكثر اوقات نگران اين موضوع هستند كه به يك بيماري خطرناك مبتلا شده‌اند و به همين خاطر مرتباً در حال انجام آزمايش‌ها و بررسي‌هاي مختلف و يا مطالعه راجع به بيماري‌ها هستند. اين افراد نشانه‌هاي ساده جسماني مانند دل‌درد را علامتي از يك بيماري جدي مانند سرطان مي‌دانند و به دنبال بررسي وضعيت سلامتي خود خواهند بود. براي آشنايي بيشتر با نشانه هاي خودبيمار انگاري كليك كنيد.

اختلالات تبديلي

در اين حالت فرد مشكلاتي مانند نابينايي، ناتواني در صحبت كردن يا حتي فلج شدن را تجربه مي‌كند و اين درحاليست كه كليه اعصاب و اندام‌هاي مربوطه سالم هستند. يكي از نشانه‌هاي افراد مبتلا به اين مشكل اين است كه آن‌ها معمولاً به ميزاني كه انتظار داريم نسبت به مشكل خود حساسيت نشان نمي‌دهند و حتي شايد برخي مواقع نسبت به آن بي‌توجه باشند.

ساير نشانه‌هاي جسماني

اين طبقه‌بندي به انواع مشكلات جسماني اشاره دارد كه اگرچه باعث بروز ناتواني در جريان زندگي فرد مي‌شوند اما بررسي‌ها نشان‌دهنده مشكل جسماني خاصي نيستند. مشكلات اين افراد مي‌تواند خود را به‌صورت گرفتگي عضلات مخطط (مانند گرفتگي يا درد در كمر)، عضلات صاف (مانند سردردهاي عصبي) و يا هر علامت ديگري نشان دهد، اما آنچه اهميت دارد اين است كه ناتواني‌ها تحت تأثير بيماري، اعتياد يا مصرف دارو ايجاد نشده باشد و يا اگر ارتباطي با اين مسائل دارد شدت آن بيشتر از حالت معمول باشد. براي آشنايي با ساير اختلالات سايكوسوماتيك كليك كنيد.

تفاوت اختلالات جسماني سازي با بيماري‌هاي روان‌تني

بيماري‌هاي روان‌تني نيز درست مانند اختلالات جسماني شده از آن دسته اختلالاتي هستند كه اضطراب و فشارهاي رواني خود را به شكل مشكلات جسماني نظير فشارخون و يا انواع آلرژي‌ها نشان مي‌دهد. اما تفاوت آن‌ها با اين دسته از بيماري‌ها در اين است كه در اختلالات روان‌تني فرد به‌واقع دچار بيماري جسمي مي‌شود و اضطراب صرفاً يكي از دلايل ايجاد يا شدت پيدا كردن مشكلات جسماني است، اما در اختلالات جسماني سازي شده فرد دچار هيچ بيماري فيزيولوژيك خاصي نيست.

علت و دلايل اختلالات جسماني سازي

همان‌طور كه گفته شد اصلي‌ترين دليل بروز اختلالات جسماني سازي شده اضطراب است. اين بيماري‌ها درواقع به‌صورت فرياد خاموشي هستند كه از نياز فرد به دريافت كمك و حمايت اطرافيان خبر مي‌دهند. در شرايطي كه فرد به دلايلي مثل احساس شرم و خجالت، ناتواني از شناخت و بيان صحيح احساسات نمي‌تواند خواسته‌هاي خود را به‌درستي تشخيص داده يا مطرح كند اختلالات جسماني سازي شده خود را نشان مي‌دهند. به عبارتي مي‌توان گفت هنگامي‌كه فرد با استفاده از كلمات يا رفتار نمي‌تواند ديگران را در جريان فشار رواني كه تحمل مي‌كند بگذارد مشكلات جسماني به‌عنوان نماينده شرايط رواني وي شروع به صحبت مي‌كنند.

بهترين درمان ها براي اختلالات جسماني سازي

معمولاً بيماران مبتلا به اختلالات جسماني سازي شده به دليل درد و ناتواني كه در بدنشان احساس مي‌كنند در نخستين قدم به پزشكان مراجعه كرده و حتي شايد تا مدت‌ها بعد نيز اين موضوع كه بيماري آن‌ها يك مشكل عصبي و نه جسماني است را باور نكنند. بااين‌حال درمان‌هاي فيزيولوژيك براي اين بيماري به نتيجه نخواهند رسيد و فرد دير يا زود براي رفع مشكلات پيش‌آمده مي‌بايست به متخصصين سلامت روان مراجعه نمايد. روانشناسان با توجه به شرايط فرد و نوع مشكلاتي كه براي وي پيش‌آمده ممكن است از روش‌هاي متفاوتي براي درمان استفاده كنند اما برخي از رايج‌ترين اقدامات درماني براي اختلالات جسماني شده عبارتند از:

1- ايجاد بينش

خيلي موقع‌ها كساني كه دچار اختلالات جسماني سازي مي‌شوند از اينكه بيماري آن‌ها بيشتر يك اختلال روحيست تا جسماني اطلاعي ندارند و به همين خاطر از اضطرابي كه باعث بروز بيماري شده نيز بي‌خبر هستند. آن‌ها از اينكه پزشك متوجه اختلال جسمي‌شان نشده و تشخيص مي‌دهد كه به لحاظ فيزيولوژيك مشكلي ندارند تعجب مي‌كنند و معمولاً به چندين متخصص مراجعه مي‌كنند. به همين خاطر يكي از اولين اقداماتي كه در درمان روان‌شناختي موردتوجه قرار مي‌گيرد اين است كه درمانگر تلاش مي‌كند تا اين بينش را در فرد ايجاد كند كه او به دليل اضطراب دچار چنين مشكلاتي شده است.

بهترين راه براي ايجاد بينش اين است كه متخصص اشاره مستقيمي به اضطراب يا بيماري‌هاي روحي نداشته باشد، زيرا اين كار معمولاً باعث ايجاد مقاومت در بيماران مي‌شود. درمانگر تلاش مي‌كند تا با بررسي اتفاقات اخير و احساس فرد نسبت به آن‌ها او را به اين نتيجه برساند كه از موضوعي در زندگي خود ناراحت است. هنگامي‌كه بيمار، خود به اين نتيجه مي‌رسد كه اتفاقات زندگي او باعث ايجاد ناراحتي در وي شده پذيرش آن برايش راحت‌تر است و همين‌طور تلاش بيشتري براي برطرف كردن آن انجام خواهد داد.

2- كمك به فرد براي شناخت علل

هنگامي‌كه بيمار متوجه حوادثي كه باعث نارضايتي وي هستند، مي‌شود با كمك درمانگر تلاش مي‌كند تا عناصر مختلف اين موضوع كه باعث ناراحتي و اضطراب وي شده و باورهاي مرتبط با آن را شناسايي كند. براي مثال اگر بيمار به اين نتيجه رسيد كه ترس از شكست در يك امتحان باعث ايجاد بيماري شده، درمانگر به وي كمك مي‌كند تا متوجه دلايل اضطراب خود به خاطر شكست در امتحان بشود. براي مثال ممكن است بيمار به اين نتيجه برسد كه شكست در امتحان احساس بي‌كفايتي را در وي ايجاد مي‌كرده يا اينكه باعث مي‌شده ديگران نگاه منفي به وي داشته باشند. سپس در طي جلسات درمانگر به وي كمك مي‌كند تا افكار منفي خود را با باورهاي مناسب‌تري جايگزين نمايد.

3- شناسايي و كنترل اضطراب

يكي از ديگر روش‌ها اين است كه به فرد آموزش داده ‌شود تا احساسات منفي نظير اضطراب را در خود شناسايي و مديريت كند. براي مثال استفاده از تكنيك‌هاي مراقبه يا ريلكسيشن به‌صورت منظم مي‌تواند تأثير بسياري در كاهش اضطراب داشته باشد. براي انجام تمرينات ريلكسيشن كليك كنيد.

4- يادگيري حل مسئله

افرادي كه اضطراب خود را به‌صورت اختلالات جسماني نشان مي‌دهند معمولاً مهارت ضعيفي در حل منطقي مشكلاتي كه برايشان ايجاد مي‌شود، دارند. به عبارتي اين افراد دقيقاً به اين خاطر كه نمي‌توانند مشكلات خود را به روش منطقي حل كنند، دچار بيماري مي‌شوند تا از اين طريق بتوانند امتيازاتي نظير كمك ديگران يا سلب مسئوليت را براي خود ايجاد كنند. به همين خاطر مهم‌ترين اقدامي كه درمانگر براي درمان اين بيماري انجام مي‌دهد اين است كه مهارت‌هاي حل مسئله را به وي آموزش دهد تا از اين طريق بيمار بتواند مشكلات خود را به شيوه مطلوب‌تري حل نمايد.

5- دارودرماني

همان‌طور كه گفته شد اختلالات جسماني سازي به دليل اضطراب ايجاد مي‌شوند و به همين خاطر ممكن است در طي درمان و در شرايطي كه درمانگران احساس كنند شدت بيماري به حدي است كه بيمار توانايي كنترل آن را ندارد از داروهاي ضد اضطراب نيز استفاده كنند.

براي دريافت مشاوره در زمينه اضطراب و افسردگي مي‌توانيد در هر ساعت از روز براي مشاوره تلفني از طريق شماره 02166419012 با برترين متخصصان در مركز مشاوره روانشناسي ذهن نو تماس حاصل نماييد.

سؤالات متداول

اختلالات جسماني سازي شده يعني چه؟

اختلالات جسماني سازي شده گروهي از بيماري‌هاي رواني هستند كه در آن‌ها اضطراب باعث ايجاد مشكلاتي در شرايط جسمي يا فيزيولوژيك فرد مي‌شوند. اين درحاليست كه بررسي‌ها نشان مي‌دهد اندام‌هاي جسمي كاملاً سالم هستند و هيچ مشكل جسماني وجود ندارد.

آيا فردي كه دچار جسماني سازي شده واقعاً بيمار است؟

اين افراد مشكلي در اندام‌هاي فيزيولوژيك ندارند و به همين خاطر نبايد نگران بيماري‌هاي جسمي در آن‌ها بود اما برخلاف افرادي كه دست به تمارض مي‌زنند آن‌ها واقعاً درد يا ناتواني را تجربه مي‌كنند.

   شماره تماس با موبايل : 66419012-021

منبع : اختلالات جسماني سازي

:: بازديد از اين مطلب : 1