هيپنوتيزم يا خواب مصنوعي يكي از بحث برانگيزترين مسائل در دنياي روانشناسي است. ماهيت پر رمز و راز هيپنوتيزم باعث شده است كه بسياري از افراد به سمت آن جذب شوند و بخواهند حداقل براي يك‌بار آن را تجربه كرده يا درباره چگونگي آن اطلاعاتي به دست آورند. در اين روش ذهن با بهره بردن از تلقين مي‌تواند بر روي موضوع خاصي متمركز شود و در كنار آن به كاهش بسياري از بيماري‌هاي رواني و جسماني در خود كمك كند. همچنين مي‌توان با بهره بردن از هيپنوتيزم درماني به حقايق پنهان در ضمير ناخودآگاه پي برد. با اين حال گاهي افراد باورهاي غلطي درباره هيپنوتيزم دارند و مي‌ترسند كه حقايق زندگي‌شان مشخص شود و از انجام آن خودداري مي‌كنند. با توجه به نقش‌هيپنوتيزم در فرايند درمان و روان‌شناسي، در ادامه به بررسي بيشتر آن خواهيم پرداخت.

 منبع :  هيپنوتيزم چيست

هيپنوتيزم چيست؟

كلمه هيپنوتيزم، از واژه يوناني هيپنوز به نام الهه خواب برگرفته شده است. برخلاف باور بسياري از افراد كه هيپنوتيزم‌را شبيه به يك خواب در نظر مي‌گيرند، هيپنوتيزم در شرايط هوشياري كامل اتفاق مي‌افتد. طبق بررسي‌هاي انجام‌گرفته در مورد مغز افرادي كه در حال تجربه اين فرآيند هستند، مغز كاملاً آگاه بوده و در حال فعاليت است اما آنچه باعث مي‌شود تا هيپنوتيزم شبيه به خواب به نظر برسد؛ تمركز بيش از حدي است كه فرد در اين حالت تجربه مي‌كند. در واقع هيپنوتيزم‌به معناي اين است كه فرد يك موضوع را انتخاب كرده و بر روي آن كاملاً تمركز دارد و نسبت به ساير عوامل محيطي توجهي از خود نشان نمي‌دهد.

هيپنوتيزم معمولاً داراي دو جزء تلقين و پيشنهاد مي‌باشد. تلقين به شرايطي گفته مي‌شود كه فرد هيپنوتيزم‌كننده براي شما ترسيم مي‌كند و شما تصور مي‌كنيد كه در اين شرايط قرار داريد و هرگونه فرماني كه در شرايط تلقين به شما داده مي‌شود پيشنهاد نام دارد.

تاريخچه هيپنوتيزم

هيپنوتيزم از قرن‌ها پيش شناخته‌شده و مورد استفاده بسياري از اقوام بوده است با اين حال، نخستين كسي كه به صورت جامع از آن استفاده كرد، فرانتس مسمر نام دارد. مسمر معتقد بود كه در بدن انسان‌ها، يك انرژي مغناطيسي در حال جريان است كه آن را مغناطيس حيواني ناميد و معتقد بود بيماري‌هاي رواني به اين خاطر ايجاد مي‌شوند كه در جريان فرآيند مغناطيسم حيواني وقفه‌اي اتفاق بيفتد.

مسمر براي درمان اين وقفه از روش هيپنوتيزم‌استفاده مي‌كرد. البته در آن زمان، اين روش به‌عنوان هيپنوتيزم شناخته شده نبود و درماني كه مسمر آن را انجام مي‌داد صرفاً يك‌گونه از توجه متمركز بود. اگرچه مسمر به‌واقع متوجه اهميت هيپنوتيزم و تلقين شده بود، بااين‌حال به دليل اينكه هرگز جرياني به نام مغناطيسم حيواني در بدن انسان‌ها يافت نشد، مسمر به‌عنوان شياد شناخته شد و فعاليت‌هاي وي پايان يافت.

جريان مطالعه در ارتباط با هيپنوتيزم، تمركز و تلقين ادامه پيدا كرد تا جايي كه نهايتاً زيگموند فرويد متوجه اهميت هيپنوتيزم در زمينه درمان بيماري‌هايي نظير بيماري‌هاي جسماني سازي شد. فرويد استفاده از هيپنوتيزم را به درمان انواع اختلالات رواني گسترش داد و متوجه شد كه افراد در جريان اين فرآيند بسياري از مشكلات و ناراحتي‌هايي كه فراموش كرده‌اند را به خاطر آورده و بيان مي‌كنند. پس از بيان اين مطالب و بيدار شدن آن‌ها از خواب مصنوعي، بيماران از نظر روحي تا حد زيادي احساس بهبودي مي‌كردند.

فرويد روش درمان روانكاوي خود را بر مبناي هيپنوتيزم ايجاد كرد اما پس از مدتي به دليل عوارض ناخوشايندي كه توسط هيپنوتيزم ايجاد مي‌شد و همچنين به دليل نافعال بودن بيمار در جريان درمان خود، اين درمان را كنار گذاشت.

براي اطلاع بيشتر در زمينه روان درماني كليك كنيد.

فرآيند و آموزش هيپنوتيزم

در جريان هيپنوتيزم معمولاً دو نفر حضور دارند. يكي از افراد هيپنوتيزور و نفر ديگر فردي است كه به هردليلي قصد تجربه هيپنوز را دارد. يكي از مهم‌ترين ويژگي‌هايي كه فرد مي‌بايست داشته باشد تا بتواند تجربه هيپنوز را پشت سر بگذارد؛ داشتن توانايي تلقين‌پذيري و احساس همكاري در او است.

براي شروع هيپنوتيزم از بيمار خواسته مي‌شود كه در يك مكان آرام بر روي صندلي و در شرايط آرامش قرار بگيرد. سپس فرد مي‌بايست توجه خود را بر روي يك موضوع خاص متمركز كند. همزمان با بالا بردن ميزان تمركز كه توسط هيپنوتيزور صورت مي‌گيرد، به‌تدريج علائم آرامش و خواب در فرد ديده مي‌شود. هنگامي‌كه فرد وارد فاز آرامش يا هيپنوز مي‌شود، هيپنوتيزم مي‌تواند هرگونه تلقيني را در وي شكل دهد.

با گسترش يافتن فرآيند هيپنوز، معمولاً بخش القا يا ايجاد دستورات رواني شروع مي‌شود. در اين شرايط فرد به حدي پذيرش دارد كه حتي مي‌توان دستورات نامعقولي نظير انجام دادن حركات مشخصي پس از بيداري را در وي ايجاد كرد. با توجه به نوع هدفي كه هيپنوز براي آن اتفاق افتاده است در اين مرحله، القاهاي مشخصي در بيمار ايجاد مي‌شود. براي مثال به او دستور داده شود كه پس از بيداري دردهاي ناشي از بيماري را فراموش كند.

از موضوعات جالبي كه در زمينه القائات هيپنوتيزمي اتفاق مي‌افتد اين است كه معمولاً افراد پس از پايان يافتن هيپنوتيزم نسبت به آن اطلاعي ندارند و دستوراتي كه به آن‌ها داده‌شده است را براساس انگيزه شخصي انجام مي‌دهند. براي مثال اگر در طول هيپنوتيزم به فرد گفته‌شده باشد كه پس از بيداري مي‌بايست پنجره را باز كند، وي حتماً اين كار را انجام خواهد داد و اگر دليلش را از او بپرسيد، به خاطر نخواهد آورد كه اين دستور را در زمان هيپنوز گرفته است بلكه به انگيزه‌هاي شخصي نظير گرم بودن هوا اشاره مي‌كند.

موارد استفاده از هيپنوتيزم

همان‌طور كه گفته شد در طي فرآيند هيپنوز مي‌توانيم القائات مشخصي را در فرد ايجاد كنيم. اين القائات هرچه كه باشد فرد پس از بيدارشان به‌طورقطع آن‌ها را انجام خواهد داد. البته اين مسئله، منافي اراده آزاد نيست و در بسياري از تحقيقات نشان داده شده است كه اگر القا ايجادشده با اصول فرد متضاد باشد، از انجام آن‌ها خودداري خواهد كرد. با اين حال مهم‌ترين كاربردهاي هيپنوتيزم در فرايند درمان و روان‌شناسي شامل موارد زير مي‌باشد.

كاهش احساس درد

به‌وسيله‌ هيپنوتيزم مي‌توانيم احساس درد را در افراد كنترل كنيم. براي مثال در طي القا هيپنوتيزمي به فرد گفته مي‌شود كه پس از بيداري هيچ دردي را احساس نمي‌كند و فرد به‌واقع تا جايي نسبت به ادراك درد بي‌احساس مي‌شود كه مي‌توانيم اعمال جراحي را بدون احتياج به بي‌حسي در او انجام دهيم؛ اما نكته مهم در اين زمينه اين است كه هيپنوتيزم، نمي‌تواند باعث درمان مشكل و از بين رفتن درد شود بلكه صرفاً مانع حضور درد در ضمير هوشيار فرد مي‌گردد.

كنار گذاشتن عادت‌هاي بد

مي‌توان در طي خواب هيپنوز به فرد اين دستور را داد كه پس از بيدار شدن رفتارهايي نظير سيگار كشيدن، بددهني، عادت‌هاي غذايي نامناسب يا هر چيز ديگري را كنار بگذارد.

مديريت احساسات

سازگاري با احساسات و هيجانات منفي نظير استرس و اضطراب، اختلالات خلقي يا ساير مشكلات از جمله دستوراتي است كه مي‌توان در فرايند هيپنوتيزم به فرد داد. بااين‌حال درست همان‌طور كه در ارتباط با درد گفته شد هيپنوتيزم نمي‌تواند به‌طوركلي بيماري‌ها را از بين ببرد بلكه صرفاً از ورود احساسات به ادراك هوشيار فرد جلوگيري مي‌كند.

براي دريافت مشاوره در زمينه انواع روش هاي درماني مي توانيد در هر زمان از روز براي مشاوره تلفني با برترين متخصصان در مركز مشاوره روانشناسي ذهن نو از طريق شماره 02166419012 تماس بگيريد.

سؤالات متداول

تجربه هيپنوتيزم، به اين بستگي دارد كه شما تا چه حد تلقين‌پذير باشيد و تحت تأثير قرار بگيريد. با اين حال اگر مي‌خواهيد بدانيد كه قادر به بهره بردن از هيپنوتيزم هستيد يا خير مي‌توانيد با مركز مشاوره روانشناسي ذهن نو تماس بگيريد و مشاوره دريافت نماييد.

   شماره تماس با موبايل : 66419012-021

 منبع :  هيپنوتيزم چيست