اختلال كنترل تكانه يكي از مسائل روانشناختي است كه با توجه به شدت و گستره آن اقدامات متفاوتي بايد اتخاذ شود. اگر نمي‌توانيد رفتار و هيجانات‌تان را متناسب با موقعيت‌هاي مختلف تنظيم نماييد و يا تمايلات دروني‌تان رفتارهاي شما را كنترل مي‌كنند، به احتمال زياد دچار اختلال كنترل تكانه هستيد. با يك بررسي همه جانبه توسط متخصص مي‌توان تشخيص داد كه در كدام زير دسته اين اختلال قرار مي‌گيريد. براي مثال كساني كه دچار اختلال اتش‌افروزي هستند ميل زيادي به آتش زدن اجسام و گاه مكان‌هاي مختلف دارند. از آن جايي كه اين اختلال شباهت بسياري با طيف وسواس دارد، توصيه مي‌كنيم براي شروع درمان مشاوره وسواس دريافت كنيد.

بيشتر بخوانيد : بيماري وسواس | علت و ريشه انواع وسواس فكري عملي چيست ؟

منبع : اختلال كنترل تكانه 

اختلال كنترل تكانه چيست؟

اختلال كنترل تكانه به وضعيت روان پزشكي خاصي گفته مي‌شود كه طي آن، افراد حس مي‌كنند در كنترل تكانه‌ها و اميال خود ناتوان هستند. اين مسئله باعث مي‌شود كه رفتارها يا واكنش‌هاي هيجاني نامناسبي از خود بروز دهند و در نتيجه مشكلات مختلفي را در جنبه‌هاي گوناگون زندگي تجربه نمايند.

با اين حال اين مشكل از طريق دريافت درمان‌هاي روانشناختي قابل درمان است. در نتيجه اگر فكر مي‌كنيد خودتان يا يكي از عزيزانتان به  اختلال كنترل تكانه مبتلا هستيد با مراجعه به يك متخصص در حوزه سلامت روان نظير روانشناس يا روان پزشك مي توانيد اوضاع را به راحتي تغيير دهيد. براي آشنايي با ساير اختلالات اضطرابي كليك كنيد.

اختلال كنترل تكانه و انواع آن

در راهنماي تشخيصي و آماري اختلالات روان پزشكي، متخصصان به طور رسمي 5 اختلال را به عنوان زير مجموعه اختلال كنترل تكانه معرفي كرده اند كه ما در ادامه به هريك از آن ها اشاره كرده ايم.

1- اختلال نافرماني مقابله اي (ODD)

اختلال نافرماني مقابله اي يكي از اختلالات رفتاري رايج در دوران كودكي است. بچه‌هايي كه به اين مشكل مبتلا هستند در كنترل رفتارها و هيجانات خود مشكلات زيادي دارند. آن‌ها اغلب در برابر هرگونه دستور يا قانوني مقاومت كرده و همواره به دنبال مخالفت با ديگران هستند. اختلال نافرماني مقابله اي اغلب ميان كودكان 5 تا 10 ساله ديده مي‌شود و در پسرها بيش از دختران شايع است.

2- اختلال انفجاري متناوب (IED)

اختلال انفجاري متناوب يكي ديگر از انواع اختلال‌هاي كنترل تكانه است كه بيش از هر زماني در اواخر دوران كودكي يا در طي دوران نوجواني بروز مي يابد. ابتلا به اين اختلال باعث مي‌شود كه افراد دوره‌هاي كوتاه ابراز خشم و پرخاشگري شديد را به طور متناوب از خود نشان دهند. مشخصه بارز اين اختلال اين است كه ميزان خشم ابراز شده با آنچه منجر به تحريك عصبانيت در فرد شده هماهنگي ندارد. به عبارت ديگر فرد واكنشي اغراق آميز به شرايط پيراموني نشان مي‌دهد و تحريك پذيري رواني بالايي پيدا مي‌كند.

3- اختلال سلوك (CD)

اختلال سلوك نوعي از اختلال كنترل تكانه است كه اغلب در طي كودكي يا نوجواني مشخص مي‌شود. افراد مبتلا به اين اختلال اغلب از همان بچگي تمايل زيادي به سركشي، نافرماني و خشونت دارند. بررسي‌ها نشان مي‌دهد كه اختلال سلوك در پسران بيش از دختران شايع است و اغلب با اختلال هاي روان پزشكي ديگري نظير بيش فعالي، اختلالات خلقي و اختلالات رشدي همايند مي‌شود.

4- دزدي بيمارگون (Keleptomania)

دزدي بيمارگون به معناي تمايل به برداشتن وسايل ديگران است. افرادي كه دچار اين اختلال هستند نه به دليل فقر يا از سر ناچاري بلكه به دليل ناتواني در كنترل ميل دروني خود، وسايل ديگران را مي‌دزند و آن‌ها را نگه داشته و به دور مي‌‍اندازند. طبق بررسي‌ها اين اختلال مي‌تواند در هر دوره سني بروز پيدا كند و زنان نيز بيش از مردان در معرض دچار شدن به آن هستند. براي آشنايي با اختلال دزدي بيمار گون كليك كنيد.

5- اختلال آتش افروزي (Pyromania)

اختلال آتش افروزي يكي از انواع نادر اختلال‌هاي كنترل تكانه است كه در آن افراد توسط آتش و هرچيز مرتبط با آن جذب مي‌شوند. در حقيقت مبتلايان به اختلال آتش افروزي نمي‌توانند تمايل خود براي افروختن آتش را كنترل كنند و همين امر باعث مي‌شود كه دست به اقدامات خطرناكي در اين زمينه بزنند. طبق بررسي‌ها اين مشكل در مردان از شيوع بالاتري برخوردار است و معمولا در سنين نوجواني و بزرگسالي بروز مي‌يابد.

علل دچار شدن به اختلال كنترل تكانه چيست؟

حقيقتا متخصصان هنوز نتوانسته‌اند علت واحدي را براي بروز اختلال‌هاي كنترل تكانه پيدا كنند. با اين حال آن‌ها بر اين باورند كه عوامل ژنتيكي و محيطي مختلف مي‌توانند در بروز اين مشكلات تاثير داشته باشند و ريسك ابتلا به آن را افزايش دهند. براي مثال كودكاني كه والدينشان به اختلالات خلقي نظير افسردگي مبتلا هستند؛ بيش از ديگران در معرض ابتلا به نافرماني مقابله‌اي قرار دارند.

همچنين پرورش توسط والديني كه خود مبتلا به اختلالاتي نظير بيش فعالي، ضد اجتماعي و اسكيزوفرنيا هستند ريسك بروز اختلال سلوك را در فرزندان افزايش مي‌دهد. از جمله ديگر عواملي كه مي‌توانند در ابتلا به مشكلات كنترل تكانه تاثيرگذار باشند بايد به موارد زير اشاره كرد.

– پرورش يافتن در خانواده هايي كه از جايگاه اقتصادي- اجتماعي بالايي برخوردار نيستند.

– پرورش يافتن در محيط اجتماعي كه فرهنگ پرخاشگرانه را تبليغ مي‌كند.

– نبود قوانين واضح و محكم در محيط خانه يا مدرسه

– داشتن تجربياتي از هرگونه سوء استفاده يا ناديده گرفته شدن

– تعامل با دوستاني كه همواره اعمالي خلاف جهت قانون و اجتماع انجام مي دهند.

پدر و مادر چطور مانع گسترش اختلال كنترل تكانه شوند؟

والدين و مراقبان به روش‌هاي مختلفي مي توانند به كودكان و نوجوانان مبتلا به اختلال كنترل تكانه كمك كنند. از جمله مهم ترين اقدامات در اين زمينه بايد به موارد زير اشاره كرد.

– تقويت نكردن هرگونه رفتار كودك كه نشانگر عدم توانايي او در كنترل تكانه هاست.

– تشويق كودك يا نوجوان براي داشتن مشاركت فعال در اجتماع و پرورش روحيه همدلي

– پرهيز از تنبيه بدني

– نشان دادن ثبات در سبك تربيتي اتخاذ شده

بيشتر بخوانيد : درمان وسواس | بهترين و جديدترين راه هاي درمان وسواس فكري

راه هاي درمان كنترل تكانه

علاوه بر نكات ذكر شده اگر فرزند شما علائمي از هرگونه اختلال كنترل تكانه را نشان داد، بايد به يك روانشناس متخصص در حيطه كودك و نوجوان مراجعه كنيد. درمانگر با انجام ارزيابي‌هاي باليني ابتدا به تشخيص دقيق در مورد مشكل كودك مي‌رسد و با روش‌هايي نظير رويكرد شناختي رفتاري در جلسات مشاوره به او كمك مي‌كند تا بتواند هيجانات و تكانه‌هاي خود را به شيوه موثري تنظيم نمايد.

در برخي شرايط نظير زماني كه شدت اختلال كودك بسيار زياد باشد و يا چند مشكل روانپزشكي به طور همزمان بروز پيدا كند، ممكن است درمان‌هاي دارويي نيز ضرورت بيابد. در اين شرايط درمانگر شما را به يك روانپزشك ارجاع خواهد داد. تثبيت كننده‌هاي خلقي، داروهاي آنتي سايكوتيك و ضدافسردگي‌ها از جمله داروهاي مورد استفاده براي اين دست درمانجويان هستند.

براي دريافت مشاوره در زمينه اضطراب و افسردگي مي‌توانيد در ساعت از روز براي مشاوره تلفني از طريق شماره 02166419012 با برترين متخصصان در مركز مشاوره روانشناسي ذهن نو تماس حاصل نماييد.

سوالات متداول

آيا اختلال سلوك غير قابل درمان است؟

اختلال هاي كنترل تكانه همگي از طريق روان درماني يا دارو درماني قابل بهبود و كنترل هستند. با اين حال بي توجهي به آن ها در سنين كودكي مي تواند منجر به تشديد وضعيت فرد شده و در ادامه به اختلالات ديگري نظير اختلال شخصيت ضد اجتماعي بيانجامد.

سوالي داريد؟ با ما تماس بگيريد

تماس با برترين مشاوران از طريق تلفن ثابت در سراسر كشور از 8 صبح الي 12 شب حتي ايام تعطيل

سراسر كشور :9099070354 استان تهران :9092301539

جهت مشاوره تلفني با موبايل و رزرو وقت حضوري

 شماره تماس با موبايل : 66419012-021

منبع : اختلال كنترل تكانه