اختلالات خلقي همانطور كه از اسمشان پيداست، خلق و خو را مورد هدف بيماري قرار مي‌دهند و مشكلات و پيامدهايي را در تمام جنبه‌هاي زندگي براي فرد به دنبال دارند. خلق را مي‌توان وضعيتي هيجاني دانست كه البته نسبت به هيجانات ثبات بيشتري دارد و در طول زمان كمتر با بروز رويدادها و اتفاقات دچار تغيير مي‌شود. خلق شما تعيين كننده‌ي ديدگاهتان نسبت به مسائل است و بر ارزيابي شما نسبت به محيط اطرافتان تأثير مي‌گذارد. در صورتي كه خلق دچار نوسان و مشكل شود، اختلالات خلقي و به دنبال آن‌ها اختلال در زندگي روزمره بروز پيدا مي‌كنند.

منبع : اختلالات خلقي

اختلالات خلقي

اختلالات خلقي دسته‌اي از اختلالات اعصاب و روان هستند كه مشخصه‌ي اصلي آن‌ها بالارفتن يا پايين آمدن خلق است. انسان سالم در طول زندگي ممكن است طيفي از خلق بالا، خلق پايين يا طبيعي را تجربه كند اما توانايي كنترل و مديريت آن‌ها را دارد. در مقابل افرادي كه به يكي از اختلالات خلقي مبتلا هستند، هيچ كنترلي بر احساسات و هيجانات خود ندارند و به طور غير ارادي دچار نوسان مي‌شوند؛ اين افراد همچنين ممكن است يكي از خلق‌هاي بالا يا پايين را در مدت زمان طولاني تجربه كنند. اختلالات خلقي توانايي‌هاي شناختي فرد را نيز تحت تأثير قرار مي‌دهند. مثلا اختلال دوقطبي سبب كاهش قدرت تمركز و حافظه‌ي فرد مبتلا مي‌شود. اختلال در تكلم، ميل جنسي، عملكرد شغلي، تحصيلي و روابط بين فردي از ديگر پيامدهاي ابتلا به اختلالات خلقي هستند.

انواع اختلالات خلقي

اختلالات خلقي به طور كلي دو دسته‌ي اختلالات افسردگي و اختلالات دوقطبي را در بر مي‌گيرند كه هر يك داراي انواع گوناگوني هستند. در ادامه به شرح هر يك از اين اختلالات پرداخته‌ايم.

1. اختلالات افسردگي

افسردگي انواع گوناگوني دارد كه از جمله آن‌ها مي‌توان به افسردگي اساسي و افسرده خويي اشاره كرد. مهم‌ترين نشانه‌ي تشخيصي افسردگي تجربه‌ي خلق پايين براي مدت طولاني و بي‌علاقگي نسبت به همه چيز است. فرد مبتلا به افسردگي در طول روز به صورت همواري غمگين است و نسبت به چيزهايي كه در گذشته برايش لذت‌بخش بوده‌اند، احساسي خنثي و بي‌علاقگي دارد. تغييرات خواب، بي‌اشتهايي يا پرخوري، كاهش ميل جنسي، بروز افكار مربوط به خودكشي، داشتن احساس گناه و… از علائم عمده‌ي اين اختلال به شمار مي‌رود. افسردگي بر اساس طول مدت، شدت و نشانه‌ها انواع گوناگوني دارد. براي كسب اطلاع بيشتر درباره علائم افسردگي كليك كنيد. 

2. اختلالات دوقطبي

اختلالات دوقطبي علاوه بر نشانه‌هاي افسردگي دوره‌هايي از شيدايي يا مانيا را نيز براي فرد به دنبال دارند. مانيا باعث مي‌شود فرد حالتي شديد از خلق بالا را تجربه كند كه با شاد بودن معمولي تفاوت دارد. فردي كه دوره‌هاي مانيا را تجربه مي‌كند، بسيار پرانرژي و پر حرف مي‌شود، نياز بسيار كمي به خواب دارد و مدام براي آينده برنامه‌هاي بزرگ مي‌چيند. بيمار در دوره‌هاي مانيا ممكن است آسيب‌ها و ضررهاي جبران ناپذيري به خود يا ديگران وارد كند. اختلال دوقطبي خود به چهار نوع تقسيم بندي مي‌شود:

دوقطبي نوع يك: در اولين نوع دوقطبي، يك دوره مانيا به همراه افسردگي اساسي بروز پيدا مي‌كند و حداقل به مدت يك هفته ادامه مي‌يابد. براي آشنايي بيشتر با نشانه هاي اختلال دوقطبي نوع يك كليك كنيد.

دوقطبي نوع دو: نوع دوم دوقطبي با حالت ضعيف‌تري از مانيا كه به آن هيپومانيا مي‌گويند، به همراه دوره‌اي از افسردگي اساسي مشخص مي‌شود. علائم حداقل براي مدت چهار روز بروز پيدا مي‌كنند. براي اشنايي بيشتر با اختلال دوقطبي نوع دو كليك كنيد.

نوع پيشرونده: در نوع پيشرونده‌ي دو قطبي، فرد مبتلا در طول روز بيش از چهار بار تغييرات خلقي را تجربه مي‌كند. اين نوع اختلال ممكن است با نوع اول و دوم دوقطبي همراه باشد.

سيكلوتايمي يا خلق ادواري: اين نوع دوقطبي در واقع شكل خفيف‌تري از نوع دوم است و علائم حداقل تا دو سال تداوم دارند. دوره‌هايي از هايپومانيك و افسردگي اساسي در اين نوع دوقطبي بروز پيدا مي‌كنند.

علل ابتلا به اختلالات خلقي

علل ابتلا به اختلالات خلقي مجموعه‌اي از عوامل زيستي، ژنتيكي، اجتماعي و شخصيتي را در بر مي‌گيرد. ممكن است اين عوامل به صورت تركيبي و با هم منجر به بروز اختلال در فرد باشند. در ادامه به شرح هر يك پرداخته‌ايم.

عوامل زيستي: عامل زيستي كه منجر به بروز علائم اختلال خلقي مي‌شود، دو ناقل عصبي به نام‌هاي سروتونين و نوراپي نفرين هستند كه با كم و زياد شدنشان، خلق دچار تغييرات مي‌شود. كاهش فعاليت دوپامين منجر به بروز افسردگي و افزايش آن باعث مانيا مي‌شود.

ژنتيك: اين عامل تأثير بسيار زيادي بر بروز افسردگي و مانيا دارد. در اكثر مواقع امكان انتقال افسردگي مادر و پدر به فرزندانشان وجود دارد.

عوامل رواني اجتماعي: استرس‌هاي محيطي ريسك ابتلا به اختلالات خلقي را به ميزان زيادي افزايش مي‌دهد؛ براي مثال تجاوز در كودكي يا از دست دادن پدر و مادر در سنين پايين با ابتلا به افسردگي ارتباط زيادي دارد.

تشخيص اختلالات خلقي

تقريبا همه در طول زندگي خود بارها تغييرات خلقي را تجربه مي‌كنند اما ميزان و شدت اين تغييرات در تشخيص اختلالات خلقي مورد بررسي قرار مي‌گيرد. براي تشخيص اختلالات خلقي در فرد، متخصص روانشناس با استفاده از مصاحبه باليني، ميزان و شدت تغييرات خلقي را مورد بررسي قرار مي‌دهد. لازم به ذكر است كه تغييرات خلقي تا حدي طبيعي هستند و جاي نگراني وجود ندارد؛ به خصوص خانم‌ها در دوره‌هاي قاعدگي اين تغييرات را به ميزان بيشتري تجربه مي‌كنند كه به آن سندروم پيش از قاعدگي مي‌گويند.

با اين حال در صورتي كه احساس مي‌كنيد تغييرات خلقي در شما آنقدر زياد است كه جنبه‌هاي مختلف زندگي مانند شغل، تحصيل و روابطتان با ديگران را تحت تأثير قرار داده و فعاليت‌هايتان را مختل كرده، از مشاور روانشناس راهنمايي بگيريد. مشاور اول شما را از وجود يا نبود اختلال آگاه كرده و سپس بهترين راهكارها را در اختيارتان قرار مي‌دهد.

درمان اختلالات خلقي

خوشبختانه با پيشرفت روز افزون علم روانشناسي و روان‌پزشكي، درمان‌هاي متنوع و مؤثري براي انواع اختلالات اعصاب و روان پديد آمده كه در ادامه مؤثرترين آن‌ها در درمان اختلالات خلقي را شرح داده‌ايم.

1. داروها در درمان اختلالات خلقي

داروهاي تثبيت كننده خلق از جمله ليتيوم كربنات يا داروهاي ضد افسردگي مانند ضد افسردگي‌هاي سه حلقه‌اي جهت درمان اختلالات خلقي توسط روانپزشك تجويز مي‌شوند. داروها به بهبود و يا كاهش علائم افسردگي و مانيا مي‌انجامند و لازم است حتما تحت نظر پزشك مصرف شوند. داروهاي اعصاب و روان اغلب خاصيت اعتيادآوري دارند و فرد را به لحاظ جسمي و رواني به خود وابسته مي‌كنند. به همين دليل هرگز بدون نظر پزشك دوز داروها را زياد نكنيد. داروها اغلب عوارضي را نيز براي فرد به دنبال دارند.

2. درمان‌هاي روانشناختي

درمان‌هاي روانشناختي در كنار مصرف داروها بيشترين تأثير را بر بهبود و رفع علائم اختلالات خلقي مي‌گذارند. اين درمان‌ها شامل مواردي همچون رفتار درماني، درمان شناختي رفتاري افسردگي، روانكاوي، خانواده درماني و… مي‌شوند كه همگي طي جلسات درماني و زير نظر مشاور متخصص صورت مي‌گيرند. درمان شناختي رفتاري نسبت به دارو درماني مزيت دارد چرا كه عوارض داروها را ندارد و برخلاف آن‌ها كوتاه اثر نيستند.

روش‌هاي روانشناختي با توجه به نوع و شدت بيماري فرد، در نظر گرفته مي‌شوند. هدف درمان گاه به حل تعارض‌هاي دروني و گاه به رفع تحريف‌هاي شناختي مربوط مي‌شود كه خوشبختانه در روان درماني هر دوي آن‌ها دست‌يافتني هستند. براي كسب اطلاع در زمينه مشاوره افسردگي كليك كنيد.

3. درمان هاي مكمل

روش‌هايي همچون تحريك عصب واگ، نوردرماني و يا الكتروشوك درماني از جمله روش‌هاي درماني مكمل به شمار مي‌روند. الكتروشوك درماني اغلب براي بيماراني مورد استفاده قرار مي‌گيرد كه وضعيت آن‌ها بسيار وخيم بوده، احتمال خودكشي در آن‌ها بالاست و يا به درمان‌هاي ديگر پاسخ مثبت نشان نداده‌اند؛ اين روش بسيار كم مورد استفاده قرار مي‌گيرد.

تغيير در سبك زندگي، انجام ورزش روزانه، استفاده از روش‌هاي آرام‌سازي مانند يوگا و مراقبه و… روش‌هايي هستند كه مي‌توانند در كنار دارو درماني و درمان‌هاي روانشناختي مؤثر واقع شوند و فرد را هر چه سريع‌تر به سمت زندگي بدون اختلال و تنش هدايت كنند. براي كسب اطلاع در زمينه درمان افسردگي كليك كنيد. 

براي دريافت مشاوره در زمينه افسردگي مي‌توانيد در ساعت از روز براي مشاوره تلفني از طريق شماره 02166419012 با برترين متخصصان در مركز مشاوره روانشناسي ذهن نو تماس حاصل نماييد.

سؤالات متداول

چرا افراد به اختلالات خلقي مبتلا مي‌شوند؟

عوامل زيستي، سابقه‌ي خانوادگي اختلال، شرايط محيطي استرس‌زا و پرتنش و تجربه‌ي اتفاقات ناگوار به خصوص در دوران كودكي، فرد را مستعد ابتلا به انواع اختلالات خلقي مي‌كنند. گاه يك يا چند عامل به صورت تركيبي در بروز اختلال نقش دارند.

داروهاي اختلالات خلقي كدام‌اند؟

جهت درمان اختلالات خلقي از انواع داروهاي تثبيت كننده خلق مانند ليتيوم كربنات يا داروهاي ضد افسردگي مانند ضد افسردگي‌هاي سه حلقه‌اي استفاده مي‌شود.

سوالي داريد؟ با ما تماس بگيريد

تماس با برترين مشاوران از طريق تلفن ثابت در سراسر كشور از 8 صبح الي 12 شب حتي ايام تعطيل

سراسر كشور :9099070354 استان تهران :9092301539

جهت مشاوره تلفني با موبايل و رزرو وقت حضوري

 شماره تماس با موبايل : 66419012-021

منبع : اختلالات خلقي