قرص ريسپريدون از جمله داروهاي اعصاب و روان است كه براي طيف وسيعي از اختلالات از جمله اسكيزوفرني، دوقطبي و اوتيسم در كودكان تجويز مي‌شود كه با ايجاد تعادل شيميايي در مغز اثرات نامطلوب بيماري را كاهش مي‌دهد. ريسپريدون مانند همه داروهاي اعصاب و روان داراي عوارض جدي و خطرناكي بوده كه در صورت مشاهده لازم است هرچه سريع‌تر به پزشك مراجعه كنيد. در كنار اين مسئله از هرگونه تغيير ميزان دوز دارو بايد بپرهيزيد چراكه براي نوع بيماري و شدت آن مي‌تواند اين موضوع متفاوت باشد. همچنين اگر دارويي مصرف مي‌كنيد حتما بايد آن را به پزشك اطلاع دهيد چراكه تداخلات دارويي مي‌تواند مشكلاتي را براي شما به وجود آورد. در ادامه به بررسي هر آنچه كه درباره داروي ريسپريدون بايد بدانيد خواهيم پرداخت.

منبع : قرص ريسپريدون 

قرص ريسپريدون چيست

ريسپريدون (Risperidone) كه با نام تجاري ريسپردال (Risperdal) نيز در بازار موجود است يك داروي اعصاب و روان قوي است. اين دارو در گروه داروهاي آنتي سايكوتيك قرار داشته و با تاثيرگذاري بر روي ميزان ترشح مواد شيميايي در مغز، باعث كاهش علائم بيماري مي‌شود. ريسپريدون به صورت قرص خوراكي، محلول و همچنين تزريقي در بازار موجود است. البته تزريق اين دارو صرفا زير نظر متخصصين اعصاب امكان پذير است و نسبت به مصرف خوراكي اثربخشي سريع تري دارد. اگرچه اثربخشي ريسپريدون به طور كلي كمتر از ساير داروهاي آنتي سايكوتيك است، اما به دليل عوارض جانبي كمتري كه ايجاد مي‌كند، مورد استقبال قرار مي‌گيرد.

موارد مصرف قرص ريسپريدون

اگرچه ممكن است در وسواس‌هاي فكري شديد و يا اختلالات افسردگي و اضطرابي حاد يا مقاوم به درمان نيز، از ريسپريدون استفاده شود، با اين حال تجويز آن براي سه گروه از افراد شايع‌تر است.

بيماران اسكيزوفرني

اين بيماري باعث بروز تغييراتي در افكار و ادراكات فرد شده و مي‌تواند توهم يا هذيان را به دنبال داشته باشد. نشانه‌هاي منفي اسكيزوفرني، نسبت به توهم و هذيان دوام بيشتري داشته و مشكلات بسياري را براي زندگي روزمره فرد ايجاد مي‌كنند. نشانه‌هاي منفي به معناي فقدان عواطف و انگيزه‌هايي است كه يك فرد سالم مي‌بايست داشته باشد. براي مثال ضعف رسيدگي به بهداشت فردي، نبود علاقه به صحبت كردن و حضور در جمع، لذت نبردن از مسائل، در گروه نشانه‌هاي منفي قرار مي‌گيرند.

بيماران دوقطبي

اختلال دو قطبي به شرايطي گفته مي‌شود كه خلق فرد ميان شادي بيش از حد و احساس انرژي زياد تا افسردگي‌هاي شديد در نوسان است. ريسپريدون ممكن است به تنهايي و يا همراه با قرص ليتيوم براي اين بيماران تجويز شود.

كودكان مبتلا به اوتيسم

اختلال اوتيسم يك بيماري مادرزادي است كه نشانه‌هايي از قبيل بي ميلي به ارتباط برقرار كردن با ديگران، صحبت نكردن، حساسيت به تغيير شرايط را در فرد ايجاد مي‌كند. با توجه به اينكه حملات عصبي در اوتيسم مي‌تواند باعث آسيب رساندن به ديگران يا خود فرد باشد، اين دارو براي كاهش حساسيت و حمله‌هاي عصبي تجويز شده و تاثير بالايي دارد.

قرص ريسپريدون روي چه قسمت‌هايي اثر مي‌گذارد

به طور كلي بيماري‌هاي اعصاب و روان، به اين خاطر ايجاد مي‌شوند كه تعادل مواد شيميايي موجود در مغز به هم ريخته است. اين مواد ممكن است بيش از حد يا كمتر از حد مورد نياز براي بدن، ترشح شوند. داروهاي اعصاب سعي مي‌كنند تا با بازگرداندن اين وضعيت به حالت طبيعي، اثرات نامطلوب بيماري را كاهش دهند. ريسپريدون با تاثير بر روي برخي از اين مواد شيميايي مانند سروتونين و دوپامين، باعث كاهش علائم بيماري در فرد مي‌شود.

ميزان و نحوه مصرف ريسپريدون

با توجه به نوع بيماري، شدت و شرايط فردي شما، پزشك دستوري متناسب با بيماري براي مصرف اين دارو تجويز خواهد كرد. با اين حال به طور معمول مقدار مصرف اين دارو، به صورت زير است.

بيماران اسكيزوفرني

مصرف ريسپريدون براي بيماران بزرگسال 18 تا 64 سال، مبتلا به اسكيزوفرني با مقدار  يك تا دو ميلي گرم در روز شروع مي‌شود. اين مقدار مي‌تواند به صورت يك جا و يا در دو نوبت صبح و شب مصرف شود. اگر پزشك تصميم داشته باشد كه مصرف روزانه دارو را افزايش دهد، هر 24 ساعت، حدود يك ميلي گرم به ميزان مصرفي داروي شما اضافه خواهد شد تا نهايتا به ميزان مصرفي چهار تا شش ميلي گرم در روز برسيد.

در صورتي كه دارو به صورت تزريقي استفاده مي‌شود، به فواصل 4 هفته‌اي (ماهي يكبار) مقدار 25 ميلي گرم از دارو، براي فرد تزريق مي‌شود. اگر همراه با تزريق عضلاني از قرص ريسپريدون نيز استفاده مي‌شود، تا سه هفته بعد از اولين تزريق، مصرف قرص خوراكي را ادامه داده و سپس قطع كنيد.

براي افراد كمتر از 18 سال، اين دارو به صورت مصرف روزانه 0/5 ميلي گرم شروع شده و مي‌تواند تا مقدار 6 ميلي گرم در روز افزايش پيدا كند.

بيماران مانيك يا اختلال دو قطبي

بزرگسالان بين 18 تا 64 ساله، مي‌بايست به طور ميانگين، 1 تا 2 ميلي گرم از دارو را روزانه مصرف كنند. ممكن است به تشخيص پزشك اين مقدار تا نهايتا 6 ميلي گرم در روز افزايش پيدا كند.

مقدار مصرف براي شروع درمان در كودكان، 0/5 تا 1 ميلي گرم در روز است و ممكن است بسته به نظر پزشك، اين مقدار روزانه 1 ميلي گرم افزايش پيدا كند. حداكثر دوز مصرفي دارو در كودكان مبتلا به اختلال دوقطبي 6 ميلي گرم روزانه است.

بيماري اوتيسم

براي كودكان بالاي 5 سال، بايد با مقدار مصرفي 0/5 ميلي گرم، درمان را شروع كرد. در صورتي كه قصد افزايش دوز مصرفي وجود داشته باشد، بعد از 4 روز، مقدار مصرف به 1 ميلي گرم در روز افزايش پيدا مي‌كند. اگر پزشك تشخيص دهد كه اين مقدار مي‌بايست افزايش پيدا كند، بعد از دو هفته مصرف، مقدار دارو مجددا افزايش پيدا مي‌كند.

عوارض جانبي قرص ريسپريدون

ريسپريدون در كنار تاثيرات مثبتي كه بر كاهش علائم بيماري‌ها دارد، مي‌تواند باعث بروز آسيب‌هاي مختلفي نيز بشود. برخي از اين آسيب‌ها معمول تر و كم خطرتر و برخي ديگر جدي‌تر هستند.

عوارض معمول ريسپريدون

1. گرفتگي بيني، عفونت دستگاه تنفسي فوقاني، التهاب بيني و گلو
2. خشكي دهان
3. راش‌هاي پوستي
4. احساس درد يا ناراحتي در شكم
5. تاري ديد
6. سرگيجه
7. مشكلات مربوط به خواب و احساس خستگي
8. ايجاد مشكلاتي در حركت غير ارادي اعضاي بدن (مي‌تواند به صورت لرزش، پاركينسون و يا انقباضات عضلاني باشد)

عوارض جدي ناشي از ريسپريدون

1. مرگ به علت عفونت يا سكته در سالمندان مبتلا به دمانس

2. تخريب سلول‌هاي عصبي، با نشانه‌هايي نظير تب بالا، تعريق بيش از حد، سفت شدن عضلات، تغيير در تنفس، ضربان قلب و فشار خون و يا بروز مشكلات كليوي

3. بالا رفتن قند خون، با نشانه‌هايي نظير احساس تشنگي بيش از حد يا گرسنگي مداوم، تكرر ادرار، حالت تهوع، احساس خستگي و يا احساس سردرگمي و گيجي

4. بالارفتن سطح كلسترول و ساير چربي‌هاي مضر خون

5. كاهش تعداد گلبول‌هاي سفيد خون كه با نشانه‌هايي نظير تب يا عفونت مشخص مي‌شود

6. نقص در تفكر، قضاوت و حركت اندام‌هاي بدن

7. افت فشار وضعيتي كه موجب احساس سرگيجه و تاري ديد و يا غش مي‌شود

8. تشنج و مشكل در بلع

براي اطلاع بيشتر در زمينه دارو و درمان كليك كنيد.

تداخلات دارويي كه با ريسپريدون ايجاد مي‌شوند

تداخل دارويي به اين معناست كه مصرف دو داروي مختلف، باعث شود يكي از آن‌ها و يا هردو تاثيرگذاري خود را از دست بدهند و يا به ميزاني كه بايد، نتوانند اثرگذار باشند. براي جلوگيري از اين مسئله پزشك بايد در جريان كليه داروها حتي مكمل‌ها و ويتامين‌هايي كه مصرف مي‌كنيد، باشد.

وجود تداخلات دارويي مي‌تواند عوارض جانبي ناشي از ريسپريدون را تشديد كند. گروهي از داروهايي كه اين تداخلات را ايجاد مي‌كنند شامل موارد زير هستند.

• داروهاي ضد اضطرابي نظير آلپرازولام و يا كلونازپام
• داروهايي كه براي رفع گرفتگي عضلات مصرف مي‌شوند مانند متاكاربامول و يا باكلوفن
• مسكن‌هاي قوي مانند ترامادول يا مورفين
• داروهاي ضد حساسيت مانند هيدروكورتيزون
• داروهاي خواب آور نظير زولپيدم و زالپلون

مصرف بيش از حد قرص ريسپريدون چه عواقبي دارد

مصرف بيش از حد اين دارو، مانند هر ماده شيمياي ديگر، منجر به مسموميت مي‌شود. علائمي نظير خواب آلودگي، احساس سبكي در سر، احساس ضعف و همچنين بالا رفتن ضربان قلب، از علائم مسموميت با ريسپريدون است.

براي دريافت مشاوره در زمينه داروها مي توانيد در هر زمان از روز براي مشاوره تلفني با برترين متخصصان در مركز مشاوره روانشناسي ذهن نو از طريق شماره 02166419012 تماس بگيريد.

سوالات متداول

اگر يك دوز از اين دارو را فراموش كنيم، چه بايد كرد؟

در صورتي كه به ياد آورديد كه يك دوز را فراموش كرده‌ايد اگر زمان مصرف نوبت بعدي دارو نزديك است، دوز فراموش شده را مصرف نكنيد. توجه داشته باشيد كه براي جبران دوز فراموش شده، در دوز بعدي داروي اضافه تري استفاده نشود.

منبع : قرص ريسپريدون